پهن شدن فرش قرمز بر پهنه آفتابگیر روستای فرومد سمنان
اینجا فلفل نان می‌دهد
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
هفته‌هاست که فلفل‌ها در دهستان «فرومد»، همانند فرشی قرمز روی بام خانه‌ها و دامنه کوه‌ها پهن شده و نوید برداشت تندترین ادویه ایرانی در استان سمنان را می‌دهند؛ فلفل‌هایی تند و آتشین که همه ساله در یکی از اصلی‌ترین قطب‌های تولید فلفل قرمز در کشور تولید شده و به صورت تازه خوری، خشک، پودر فلفل، انواع سُس و... به دست مصرف کننده می‌رسد. فلفل یکی از پر مصرف‌ترین ادویه‌های جهان به‌شمار رفته و به عنوان چاشنی غذا و دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگرچه در سال‌جاری، 576 خانوار روستای فرومد از توابع شهرستان میامی در 200 هکتار زمین فلفل، 500 تن فلفل قرمز کشور را تولید کرده و با زحمت دستان پرتوان خود بار تأمین بخش زیادی از ادویه تند ایرانی را به دوش کشیده‌اند، اما همچنان با مشکلاتی نظیر خام فروشی با قیمت نازل و نبود کارگاه فرآوری دست و پنجه نرم کرده و سود یکسال زحمات شبانه‌روزی آنها باز به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رود. دلال‌ها همه ساله از شهرهای اطراف وارد دهستان فرومد شده و با قیمتی اندک، فلفل‌های قرمز را خریداری کرده و به 2 برابر قیمت به دست مصرف کنندگان می‌رسانند. اگرچه در تمام این سال‌ها تلاش شده است تا یک کارگاه فرآوری فلفل برای رفاه اقتصادی کشاورزان در منطقه راه‌اندازی شود، اما تاکنون اقدامی انجام نشده و باز سر فلفل‌کاران از بازار پررونق یکی از ادویه‌های تند ایرانی، بی‌کلاه مانده است.
سودی که به جیب دلال‌ها می‌رود
«محمدحسینی»، مدیر جهاد کشاورزی میامی، به «ایران» می‌گوید: «سطح زیرکشت فلفل در مزارع دهستان فرومد واقع در شهرستان میامی، 200 هکتار با تولید سالانه 500 تن فلفل و میانگین برداشتی برابر با 2 و نیم تن فلفل خشک است».
وی می‌افزاید: «همه ساله با آغاز برداشت فلفل در دهستان فرومد، دلال‌ها و واسطه‌هایی از استان خراسان رضوی وارد دهستان شده و این محصول را با مبلغی اندک از کشاورزان خریداری می‌کنند. دلال‌ها امسال هر کیلو فلفل تر را حدود 25 هزار تومان خریداری کرده و بین 45-۴۰ هزارتومان در بازار به‌فروش رسانند. فلفل خشک از اوایل مهرماه به‌فروش می‌رسد. کشاورزان این منطقه به صورت سنتی، فلفل‌های برداشت شده را ظرف یک هفته تا ۱۰ روز خشک کرده و پس از نگهداری در انبارهای سرد، به صورت فله‌ای به‌فروش می‌رسانند. سال گذشته فلفل خشک، کیلویی 70-80 هزار تومان به‌فروش می‌رسید که در سال‌جاری با احتساب تورم، قطعاً قیمتش افزایش یافته است.»
عرضه فلفل با برند «فرومد»
آن‌گونه که «محمدحسینی» می‌گوید: «مشکل اصلی بازار فلفل در این منطقه، عدم وجود صنایع تبدیلی و کارگاه‌های فرآوری محصول است. اغلب کشاورزان فلفل‌های برداشت شده را خشک کرده و به‌فروش می‌رساندند. این در حالی است که با وجود کارگاه‌های فرآوری، خام فروشی به حداقل رسیده و با خشک کردن و بسته بندی، درآمد زیادی نصیب بهره برداران می‌شود. در این منطقه تنها یک کارگاه فرآوری وجود دارد که جوابگوی حجم تولید زیاد در منطقه نیست. محصولات مختلف حاصل از فرآوری فلفل شامل فلفل کوبیده ونرم، ترشی فلفل، سس فلفل و... است.» وی تصریح می‌کند: «هم‌اکنون، در حال رایزنی هستیم تا سال آینده، مجوز کارگاه فرآوری برای فلفل و گیاهان دارویی را صادر کرده و فلفل‌ها را پس از آسیاب با برند «فرومد» به بازار عرضه کنیم.»
جایگزینی کشت نشا
مدیر جهاد کشاورزی میامی با اشاره به اشتغالزایی 600-500 نفر در حوزه تولید فلفل می‌گوید: «در حال حاضر، جایگزینی کشت نشا به جای کشت مستقیم فلفل در دستور کار قرار گرفته است تا این محصول در محدوده زمانی کوتاه‌تری تولید شده و ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش بهره وری آب در واحد سطح، درآمد کشاورزان نیز افزایش پیدا کند». وی تصریح کرد: «در کشت مستقیم، فلفل‌ها اوایل اردیبهشت ماه کشت شده و از اواخر مرداد تا پایان شهریور به صورت چند چین (4-3 چین) برداشت می‌شود. این در حالی است که در کشت نشا، فلفل‌ها اوایل خرداد کاشته شده و اواسط مردادماه برداشت آغاز می‌شود و ضمن یکنواختی سطح سبز در روش نشایی، شاهد افزایش عملکرد در واحد سطح تا حدود ۵تن خواهیم بود».
خشک کردن فلفل قرمز
روستاییان فرومد، سالهاست که به شیوه سنتی فلفل‌های قرمز را در ماه‌های شهریور و مهرماه روی تپه‌ها پهن کرده و خشک می‌کنند. 1 ماه از پاییز نگذشته، صدای هاونگ و چرخش سنگ آسیاب‌های دستی از خانه‌های روستایی فرومد به‌گوش رسیده و فلفل خشک آسیاب می‌شود.
«مجید مالدار» یکی از فلفل‌کاران قطب اصلی تولید فلفل در استان سمنان است. او در دهستان فرومد، 20 هکتار زمین داشته و در 10 هکتار آن، فلفل قرمز و تند می‌کارد. به طور تقریبی نیز از هر هکتار 4 تن فلفل برداشت می‌کند. وی می‌گوید: «تولید این محصول در کشت اول، از یک ماه قبل از نوروز آغاز و در اواخر خرداد برداشت می‌شود. امسال نیز همانند سال‌های گذشته، دلالان فلفل‌های تر را با قیمتی برابر 20 هزار تومان خریداری کرده و با قیمتی حدود 30-40 هزار تومان به بازار عرضه کردند. ظاهراً قرار است بخشی از همین فلفل‌ها به روسیه صادر شود.»
نبود کارگاه فرآوری
طبق گفته این کشاورز، «فلفل بین 10 تا 15 روز ماندگاری داشته و هم به صورت تر و هم به صورت خشک می‌تواند صادر شود. البته فروش این محصول به صورت تر باصرفه‌تر است. زیرا هر 5 کیلو فلفل تر در صورت خشک شدن تبدیل به 1 کیلو فلفل می‌شود.»
این فلفل‌کار فرومدی می‌افزاید: «در حال حاضر فلفل خشک، کیلویی 100-80 هزار تومان به دلال‌ها فروخته می‌شود. آنها نیز با افزودن درصدی بالا، فلفل‌ها را به قیمت‌های بیشتری به بازار عرضه می‌کنند. فلفل کاران اگر چه زحمت بسیاری برای پرورش فلفل‌ها می‌کشند، اما در نهایت سود زحماتشان به جیب دلال‌ها می‌رود». وی به نبود کارگاه فرآوری اشاره کرده و می‌گوید: «در صورت احداث این کارگاه، فلفل‌کاران محصول خود را با اطمینان به کارگاه تحویل داده و فرصتی برای اشتغال بیشتر در منطقه فراهم می شود.»
بــــرش
فلفل خشک از اوایل مهرماه به‌فروش می رسد. کشاورزان این منطقه به صورت سنتی، فلفل های برداشت شده را ظرف یک هفته تا ۱۰ روز خشک کرده و پس از نگهداری در انبارهای سرد، به صورت فله ای به‌فروش می رسانند. سال گذشته فلفل خشک، کیلویی 80-70 هزار تومان به‌فروش می رسید که در سال جاری با احتساب تورم، قطعاً قیمتش افزایش یافته است.