فائزه سادات یوسفی
خبرنگار

پس از اعلام آتش بس در منطقه قفقاز بین جمهوری ‌آذریابجان و ارامنه قره‌باغ، نمایندگان دو طرف همراه با نماینده نیروهای حافظ صلح روسیه در شهر یولاخ جمهوری آذربایجان پشت میز مذاکره نشستند تا در مورد سرفصل‌ها و چگونگی روند پیاده‌سازی آن گفت‌و‌گو کنند.
در جریان دور اول مذاکرات، بندهایی چون پیوستن مجدد ارامنه قره‌باغ به جمهوری آذربایجان و ‌خروج نیروهای نظامی ارمنستان که روز پیش از آن، توسط مقامات دو طرف ارائه شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. با اینکه شواهد نشان می‌داد مذاکرات بدون حصول نتیجه مشخصی به پایان رسیده و صلح همچنان در هاله از ابهام قرار دارد، برخی صاحبنظران آن را در روند صلح میان باکو و ایروان مثبت ارزیابی کردند. به گزارش اسپوتنیک، الچین امیربکوف، نماینده رئیس جمهور جمهوری آذربایجان در همین ارتباط گفت: «انتظار حل همه مشکلات بین ارامنه قره‌باغ و جمهوری آذربایجان در یک جلسه دشوار است.» داوید بابایان، نماینده ارمنی‌های قره‌باغ نیز گفت که هیچ توافق نهایی با باکو وجود ندارد و باید شرایط و جزئیات را مشخص کرد.
با این حال دولت الهام علی‌اف روز پنجشنبه طی بیانیه‌ای مذاکرات را سازنده توصیف کرد. نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان نیز روز گذشته با وجود متشنج بودن وضعیت منطقه گفت: «ما دائماً با متحدان خود در قره‌باغ در ارتباط بوده و می‌توانیم بگوییم که به پیشرفت مثبت امید داریم.»
با وجود این، آنچه مشخص است، تنش‌ها همچنان بر سر قطعی شدن شرایط احراز توافق برقرار است و علائمی قطعی برای خلاف آن مشاهده نمی‌شود. این در حالی است که پیش‌تر، ریانووستی خبر داده بود، پیش‌نویس توافقنامه جمهوری آذربایجان قبلاً به ارمنستان منتقل شد و باکو منتظر پاسخ آن است.
 
خلع سلاح در قره‌باغ
بر اساس منابع خبری بندهای توافق حاصل شده در روز چهارشنبه بر پایه خروج نیروهای نظامی باقی مانده از نیروهای مسلح ارمنستان و انحلال و خلع سلاح کامل تشکیلات مسلح ارتش دفاعی قره‌باغ، ادغام مجدد این منطقه، تضمین حقوق و امنیت ارامنه قره‌باغ و همچنین مسائل تأمین معیشت مردم این منطقه بر اساس قانون اساسی جمهوری‌ آذربایجان استوار بوده که هنوز برای آن تدابیری اندیشیده نشده است.
روز پنجشنبه مشاور رئیس ارامنه قره‌باغ اعلام کرد که مردم این منطقه به ضمانت امنیتی از سوی باکو قبل از تسلیم کردن سلاح‌های خود نیاز دارند. پیشتر در روز چهارشنبه جدایی طلبان ارمنی قره‌باغ اعلام کرده بودند که در چهارچوب آتش‌بس صورت گرفته به میانجیگری نیروهای حافظ صلح روسی، حاضرند سلاح‌های خود را زمین بگذارند.
رویترز روز گذشته به نقل از حکمت حاجی اف، دستیار الهام علی اف در امور سیاست خارجی اظهار داشت که باکو ممکن است برای ساکنان قره‌باغ که سلاح‌های خود را تسلیم کرده‌اند عفو اعلام کند. اما او با تردیدآمیز بودن تسلیم همه نیروها گفت: «در حال حاضر می‌بینیم که برخی گروه‌ها و افسران اظهارات عمومی کرده‌اند که شرایط ما را نمی‌پذیرند و به مقاومت ادامه می‌دهند.» پیش از آن حکمت حاجی اف نیز تأکید کرده بود که باکو طرفدار عادی‌سازی روابط با ارمنستان است و هدفش پیوستن مسالمت‌آمیز ارامنه قره‌باغ به جمهوری آذربایجان است.
 
تداوم درگیری ها
با وجود مذاکرات، بعضی از خبرگزاری‌ها از شنیده شدن صدای تیراندازی بعد از آتش بس در این منطقه خبر دادند که در پی آن مقام‌های ارمنی قره‌باغ، باکو را به نقض آتش بس مورد توافق متهم کردند اما وزرات دفاع باکو این اتهام را بی‌اساس توصیف کرد.
به گزارش ریانووستی، ارمنستان تدابیر ویژه‌ای برای اسکان آن دسته از ساکنان قره‌باغ که نمی‌توانند در خانه‌های خود بمانند، آماده کرده است. نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان اعلام کرده که 40 هزار مکان را به همین منظور تعبیه کرده و مشکلات غذا و داروی آنان را رفع کرده است. وی اظهار داشت که هدف ایروان بیرون کردن ارامنه از قره‌باغ نیست و او تلاش می‌کند تا ساکنان این منطقه در آرامش و به دور از تنش زندگی کنند.

 نشست قره‌باغ در شورای امنیت
ایروان در نشست شورای امنیت نیز که روز پنجشنبه با هدف رسیدگی به وضعیت قره‌باغ و کشته شدن ۲۰۰ نفر در نتیجه حملات شامل غیرنظامیان، زنان، سالمندان و کودکان برگزار شد، حضور داشت.
 آرارات میرزویان، وزیر خارجه ارمنستان در این نشست از حاضران خواست تا هیأتی را برای ارزیابی وضعیت قره‌باغ اعزام کند. وی همچنین خواستار ایجاد فرصت‌هایی برای ایجاد یک نیروی حافظ صلح با مجوز سازمان ملل برای حفظ ثبات و امنیت در این منطقه شد.
برخی مقامات ترکیه نسبت به این نشست واکنش داشتند. یاشار گولر وزیر دفاع ملی ترکیه با ابراز امیدواری از یک صلح بلند مدت در این منطقه اظهار داشت: «اگر ارمنستان به وظایف خود بدرستی عمل کند و نکات توافقنامه صلح در اسرع وقت اجرا شود و فضای صلح و آرامش در منطقه برقرار شود، گامی به سوی صلح بلندمدت خواهد بود.»
در این نشست روسیه نیز خبر داد، همچنان با دو طرف در تماس است. همزمان با مذاکرات در شورای امنیت، الهام علی اف در جریان گفت‌وگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین از او بابت کشته شدن چند پرسنل نظامی روس در جریان درگیری‌های روز چهارشنبه در قره‌باغ عذرخواهی و ابراز تأسف کرد و از مجازات عوامل آن سخن گفت. پس از این گفت‌و‌گو منابع خبری از بازداشت مظنون این رخداد و برکناری فرمانده مسئول جمهوری آذربایجان خبر دادند.
 
ادامه اعتراض‌ها در ایروان
دراین بین، اعتراضات در پایتخت ارمنستان از روز سه‌شنبه، زمانی که جمهوری آذربایجان عملیات نظامی خود را در قره‌باغ آغاز کرد، فروکش نکرده است. در میدان جمهوری در مرکز ایروان، معترضان خواستار استعفای نخست‌وزیر نیکول پاشینیان شدند که قره‌باغ را به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان به رسمیت شناخت. در خلال این اعتراض درگیری‌هایی بین معترضان و پلیس رخ داد.
برخی ناظران، خلع سلاح ارامنه ساکن منطقه قره‌باغ را برای الهام علی‌اف که موفق شده است اراده خود مبنی بر کنترل یا الحاق این منطقه مورد مناقشه را به تصویر بکشاند، پیروزی بزرگی می‌دانند.