رئیس‌جمهور با 3506 کتیبه هخامنشی از نیویورک به تهران بازگشت
استرداد میراث ملی پس از 84 سال
پیش از آنکه رئیس‌جمهور به همراه هیأت همراه از نیویورک به ایران بازگردد، خبری آمد که آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی با سوغاتی بزرگ به ایران می‌آید. چند ساعت پیش از آنکه هواپیمای حامل رئیس‌جمهور با آن سوغاتی بزرگ به زمین بنشیند، خبر از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درز کرد؛ بازگشت 3506 کتیبه هخامنشی. آیت الله رئیسی، رئیس جمهور در فرودگاه امام گفت: «با پیگیری وزارت میراث فرهنگی و نمایندگی ایران در سازمان ملل، ۳۵۰۰ مورد از الواح دوران هخامنشی که ۸۴ سال در اختیار مرکز شرقشناسی دانشگاه شیکاگو بود، به کشور بازگردانده شد که تحویل موزه‌های کشور خواهد شد. این در حالی است که این الواح باید سه سال در امریکا می‌ماند و آنها بدعهدی کرده و این الواح را بازنگردانده بودند.»
رئیس جمهور تصریح کرد: «۸۰ سال قبل قرار بود این الواح سه سال در اختیار آنان باشد اما چنین نشد و امروز با پیگیری انجام شده، ۳۵۰۰ لوح به ایران آمد و تحویل موزه‌ها خواهد شد. امریکا باید به تعهد خود در این زمینه همان ۸۰ سال پیش عمل می‌کرد اما چنین نشد. این الواح ادامه دارد و مابقی هم به کشور برمی‌گردد.»
براساس برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته 13 هزار لوح باقی مانده در فروردین ماه سال‌جاری به ایران باز خواهد گشت.
رئیس جمهور افزود: «دانشمندانی که روی این الواح کار کردند ایرانی‌ها بودند. چند نفر از دانشمندان ایرانی بیش از ۱۰ سال روی این الواح کار کردند. این الواح باید به ایران برگردانده می‌شد اما انجام نشد.»
رئیس‌جمهور گفت: «این الواح نباید در اختیار امریکایی‌ها قرار می‌گرفت و باید به تعهد خودشان عمل می‌کردند. این الواح میراث ایران است، در واقع این ۳۵۰۰ لوح به عنوان سوغات تقدیم مردم می‌شود. امیدواریم سایر الواح نیز به جمهوری اسلامی ایران تحویل داده شود.»
تاریخ 2500 ساله در موزه ملی
محموله 2500 ساله از فرودگاه به موزه ملی رفت تا آنطور که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خبر داده است در یک نمایشگاه به نمایش عموم گذاشته شود. این مجموعه دارای۲۶۷۰ قطعه لوح بزرگ به خط میخی و زبان عیلامی و ۸۳۶۹ قطعه لوح کوچک به خط میخی و زبان آرامی است.
13 هزار کتیبه دیگر
13 هزار کتیبه دیگر متعلق به 2500 سال پیش ایران، در امریکا نگهداری می شود که براساس توافق‌های صورت گرفته فروردین ماه سال آینده به ایران برمی‌گردد تا تاریخ امانی ایران که سال 1311 از طریق بندر بوشهر به امریکا رفت به طور کامل مسترد شده باشد. 3506 لوح هخامنشی تنها استردادهای تاریخی سال‌جاری نیستند.
بازگشت اشیای 5 هزار ساله جیرفت
84 شیء 5 هزار ساله تاریخی متعلق به تمدن جیرفت در حوزه «هلیل‌رود» کرمان هم به‌زودی به کشور باز خواهد گشت. در میان استردادهای تاریخی به کشور اما یک سؤال همچنان بی‌پاسخ است؛ آیا امریکا نتایج بررسی و مطالعات انجام گرفته روی الواح ایرانی در تمام این سال‌ها را هم مسترد خواهد کرد؟
عبدالمجید ارفعی، پژوهشگر و مترجم زبان‌های باستانی که نامش با الواح هخامنشی گره خورده است در واکنش به خبر بازگشت این محموله گفته است: «الواح آنقدر دیر آمده است که نه خودم توانستم روی آنها کار کنم نه دانشجو آموزش بدهم.» او از زبان‌شناسانی بود که در دانشگاه شیکاگو روی الواح مطالعه کرد.
8 دهه پیش
84 سال پیش بود که 30هزار لوح هخامنشی کشف شده در تخت‌جمشید به شیکاگو رفت. الواح 90 سال پیش کشف شده بودند. آن روزها هنوز ساختاری مثل میراث فرهنگی در ایران وجود نداشت. کاوش‌های باستان‌شناسی تخت جمشید را هم دانشگاه شیکاگو انجام می‌داد. الواح کشف شده به زبان میخی، عیلامی و آرامی بود؛ زبانی که آن روزها در تخصص متخصصان در دانشگاه شیکاگو بود. متخصصانی که البته ایرانی هم بودند مثل عبدالمجید ارفعی. همین مسأله هم دلیلی شد تا الواح ایرانی به امانت و برای مطالعه به امریکا بروند. قرار بود سه سال بعد الواح به ایران بازگردند اما برنگشتند. نخستین محموله الواح هخامنشی، سال 1327 به ایران برگشت. تعداد الواح استردادی آن سال 179 قطعه اعلام شد. سال 1329 هم 37 هزار قطعه به ایران بازگشت. نخستین محموله بعد از انقلاب 300 قطعه بود که دانشگاه شیکاگو برای اعتباربخشی خود در مجامع بین‌المللی بعد از انقلاب به ایران بازگرداند. بازگشت محموله چهارم اما وارد یک بازی سیاسی می‌شود.
14 سال تلاش حقوقی
25سال پیش بود که به ایران و حماس اتهام عملیات تروریستی وارد کردند. آنها خواهان توقیف اموال ایران در امریکا شدند و دست روی الواح 2 هزار و 500 ساله هخامنشی گذاشتند. دادگاهی در امریکا حکم داد آثار تاریخی ایران که به صورت امانت در دانشگاه شیکاگو نگهداری می‌شدند، مصادره شوند و از فروش این کتیبه‌ها و اشیای تاریخی ایران، غرامت شاکیان پرداخت شود.
اینجا بود که 14 سال دعوای حقوقی شروع شد و در نهایت رأی دادگاه به نفع ایران و مؤسسه شرقشناسی صادر شد. در تاریخ 27مارس 2014 بود که دادگاه ایالتی درخواست طرح دعوای ایران و مؤسسه شرقشناسی را پذیرفت. برخلاف انتظار شاکیان، این دادگاه هیچ دلیلی برای توقیف الواح ایرانی نیافت.
شاکیان، شکایت را به دادگاه تجدیدنظر امریکا بردند. دادگاه عالی ایالت متحده هم دست آنها را خالی گذاشت و اعلام کرد که الواح تخت جمشید نمی‌توانند توقیف شوند. الواح اداری تخت جمشید حاوی اطلاعات ارزشمندی در مورد مدیریت منابع و راه‌ها، روابط اجتماعی و دستمزدها و اقتصاد جامعه هخامنشی است که پژوهش درباره آنها پاسخگوی بسیاری از پرسش‌ها و ابهامات درباره تمدن ایران است. در واقع این اسناد ارزشمند رمزگشای بخش مهمی از تاریخ مکتوب هخامنشیان در دوره داریوش اول محسوب می‌شود.
پس از آن بود که در پاییز 1398، تعداد 1783 لوح هخامنشی به ایران بازگشت.
محموله پنجم
محتوای الواح استردادی مربوط به مدیریت منابع راه‌ها، روابط اجتماعی مایحتاج اساسی زندگی، دستمزدها و اقتصاد جامعه در دوران هخامنشی است.
این مجموعه دارای۲۶۷۰ قطعه لوح بزرگ به خط میخی و زبان عیلامی و ۸۳۶۹ قطعه لوح کوچک به خط میخی و زبان آرامی است. این الواح هخامنشی در ۹ صندوق و هر صندوق به وزن ۷۵ کیلوگرم نگهداری می‌شود و از طریق هواپیمای حامل هیأت ایرانی در زمان برگزاری مجمع سالانه سازمان ملل از امریکا به ایران بازگشت.
دیپلماسی عمومی، برگ برنده رئیسی در نیویورک خوش‌چشم:تحول دیپلماسی در ایران، مهم‌ترین سؤال رسانههای خارجی بود
سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در پی بازگشت از نشست مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که در خلال این سفر محورهای مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی را در جریان دیدارهای پرشمار دیپلماتیک و گفتوگو با رسانههای جهانی مورد توجه قرار داده است. رئیسی در بدو بازگشت به کشور با اشاره به برگزاری 20 نشست و دیدار با رسانه‌ها، نخبگان و سیاسیون در این سفر گفت که یکی از مسائل مهم مورد توجه او در این دیدارها موضوعاتی همچون توسعه ارتباطات تجاری و اقتصادی ایران با دیگر کشورها و سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را شامل می‌شد. رئیس‌جمهور موفقیت‌های اخیر جمهوری اسلامی در ادوار اخیر از جمله گسترش ارتباطات با همسایگان و عضویت در ائتلاف‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و آزادسازی پول‌های بلوکه شده کشور را پشتوانه خوبی برای برنامه‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی در حاشیه مجمع عمومی توصیف کرد. به گفته رئیسی، فائق آمدن جمهوری اسلامی بر توطئه‌ها و خنثی کردن جنگ ترکیبی دشمن، موجب شد تا صدای ملت ایران در نشست اخیر مجمع عمومی رساتر از همیشه به گوش جهانیان برسد. رئیس‌جمهور تصریح کرد که رویکرد اصلی هیأت ایرانی بر نشان دادن تصویر واقعی ایران در مواجهه با تصویرسازی مخدوش رسانه‌ها و محافل سیاسی غرب متمرکز بود. رئیس‌جمهور همچنین از بازگشت بخشی از میراث‌های ارزشمند ملت ایران شامل تعدادی از الواح دوره هخامنشی که 84 سال در دست امریکایی‌ها و در مرکز شرقشناسی دانشگاه شیکاگو مانده بود، خبر داد.
ایده برنامه جامع همکاری تهران- توکیو
رئیس‌جمهور پیش از این، در سومین روز حضور خود در نیویورک با شمار زیادی از همتایان خود دیدار و گفتوگو کرد و در نهایت در یک نشست خبری با رسانههای بین‌المللی به تبیین مواضع اصولی جمهوری اسلامی پرداخت. رئیسی در یکی از مهم‌ترین برنامه‌های خود با «فومیو کیشیدا» نخست‌وزیر ژاپن دیدار کرد و در این ملاقات پیشنهاد کرد که مسئولان مربوطه در اولین اقدام، برنامه‌ای جامع تهیه کنند که چشم‌انداز همکاری‌های دو کشور در سال‌های آینده را ترسیم و مشخص کرده باشد.«فومیو کیشیدا» هم در این دیدار از تمایل کشورش برای گسترش مناسبات با ایران خبر داد. نخست‌وزیر ژاپن با بیان اینکه ایران را کشوری دارای ظرفیت‌های بالا می‌داند، توسعه روابط دوجانبه میان تهران و توکیو را برای ثبات منطقه مهم دانست.
رئیس‌جمهور همچنین در ملاقات «انور ابراهیم» نخست‌وزیر مالزی پیشرفت‌های بسیار خوب ایران و مالزی در زمینه‌های پزشکی، علمی، فناوری و صنعتی را بستری مناسب برای توسعه تعاملات و افزایش سطح همکاری‌های میان دو کشور دانست. «انور ابراهیم» نیز در این دیدار گسترش و تعمیم همکاری‌های دوجانبه در قالب ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را مورد تأکید قرار داد و گفت که هیچ مداخله خارجی نباید مانع همکاری دو کشور مسلمان ایران و مالزی باشد.
رئیس‌جمهور همچنین در ملاقات «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق با ویژه توصیف کردن روابط دو ملت و دو دولت ایران و عراق، بر گسترش هر چه بیشتر این روابط بویژه در حوزه روابط اقتصادی و تجاری تأکید کرد. علاوه بر این، رئیسی در دیدار «رانیل ویکرمسینگه» رئیس‌جمهور سریلانکا ضمن اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای صدور خدمات فنی و مهندسی به سریلانکا تأکید کرد که مهارت و کارآیی بسیار بالای مهندسان ایرانی، منشأ کارها و اقدامات بزرگ و ماندگاری در سریلانکا خواهد شد.
ملاقات فوتبالی
آیت‌الله رئیسی در یکی از برنامه‌های دیگر خود در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل هم با «جیانی اینفانتینو» رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) در هتل محل اقامت رئیس‌جمهور دیدار کرد. رئیسی از رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال خواست مراقب اعمال نفوذ سیاسیون در این ورزش پرطرفدار و هدایت آن به سمت اهداف و اغراض سیاسی باشد. «اینفانتینو» نیز در این دیدار به رئیسی پیشنهاد برگزاری یک مسابقه فوتبال میان تیم ستارگان جهان با ستارگان ایران، به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در آینده نزدیک را داد که با موافقت رئیس‌جمهور همراه بود. رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال همچنین در این دیدار یک توپ فوتبال به رئیسی اهدا کرد.
پرسش و پاسخ با رسانههای بین‌المللی
رئیس‌جمهور شامگاه چهارشنبه گذشته در پایان سفر خود به نیویورک نیز در نشستی خبری، پاسخگوی پرسش‌های پرتعداد رسانههای بین‌المللی شد. او در پاسخ به سؤال شبکه تلویزیونی الجزیره عربی درباره موضوع آزادسازی منابع ارزی ایران به پیگیری‌های مؤثر عمان و قطر در این زمینه اشاره کرد و یادآور شد که اقدام به تبادل می‌توانست زودتر انجام شود تا ملت ایران به پولی که متعلق به او است، دسترسی یابد. رئیس‌جمهور در پاسخ به سؤال خبرگزاری «کیودو»ی ژاپن درباره دیدارش با نخست‌وزیر ژاپن تصریح کرد: «آقای نخست‌وزیر در این دیدار از بنده برای سفر به ژاپن دعوت کردند که پاسخ دادم در وقت مقتضی این سفر انجام خواهد شد. همچنین ایشان قول دادند که موضوع اموال ایران در ژاپن را پیگیری کنند.»
موافق کمترین تغییر
در وضعیت ژئوپلیتیک منطقه نیستیم
رئیس‌جمهور همچنین در پاسخ به سؤال شبکه تلویزیونی المیادین لبنان درباره درگیری‌ها در قره‌باغ گفت: «این پیام به هر دو کشور اعلام شده که جمهوری اسلامی ایران موافق کوچک‌ترین تغییری در وضعیت ژئوپلیتیک منطقه نیست و آنان نیز در این زمینه اطمینان داده‌اند که هیچ اقدامی که خلاف نظر ایران باشد، انجام نخواهند داد.»
رئیسی نیز در پاسخ به سؤال شبکه تلویزیونی اسکای‌نیوز درباره احیای روابط ایران با عربستان و تلاش رژیم صهیونیستی برای عادی‌سازی روابط با کشورهای منطقه اظهار داشت: «روابط ایران و عربستان مجدداً برقرار شده و بنا داریم این روابط را توسعه دهیم.» رئیس‌جمهور اضافه کرد: «از یکسو معتقدیم که مسأله آزادی فلسطین همواره مسأله اول جهان اسلام است و لذا برقراری رابطه با رژیم صهیونیستی خنجری بر پشت مردم و مقاومت فلسطین محسوب می‌شود. از سوی دیگر نیز باور داریم که تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای عادی‌سازی رابطه با برخی دولت‌های منطقه به هیچ وجه برای آنان امنیت‌آفرین نیست؛ چرا که ملت‌های منطقه عمیقاً از این رژیم به‌خاطر 75 سال ظلم به ملت فلسطین کینه به دل دارند.»
خبر غنی‌سازی با درصدهای بالا
صحیح نیست
رئیس‌جمهور در پاسخ به سؤال خبرگزاری رویترز هم درباره اینکه ایران در مقابل چه امتیازی حاضر است سرعت غنی‌سازی خود را کاهش دهد، خاطرنشان کرد: «برنامه هسته‌ای کاملاً صلح‌آمیز است و ناظران بین‌المللی نیز همواره این موضوع را تأیید کرده‌اند. اینکه ایران در مقطعی سرعت غنی‌سازی خود را افزایش داد، به دلیل آن بود که طرف‌های توافق با ایران به تعهدات خود عمل نکردند. ضمن اینکه اعلام انجام غنی‌سازی با درصدهای بالا در ایران اساساً صحیح نیست. خواسته ایران بازگشت طرف‌های توافق به انجام عملی تعهدات‌شان است. رئیسی در پاسخ به سؤال خبرگزاریAP درباره مسائل اخیر مرتبط با تعدادی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «جمهوری اسلامی ایران با اصل بازرسی هیچ مشکلی ندارد، مگر اینکه عملکرد برخی بازرسان باعث شود که ایران از آنها سلب اعتماد کند و طبیعی است در این صورت خواهان تغییر آنها شود.» رئیس‌جمهور در پاسخ به سؤال شبکه تلویزیونی «سی‌ان‌ان» نیز درباره اینکه آیا تعامل اخیر ایران با امریکا بر سر مبادله زندانیان ادامه خواهد یافت، گفت: «اگر امریکایی‌ها آماده عمل به تعهدات‌شان باشند، زمینه برای پیشرفت تعاملات و رسیدن به یک توافق خوب فراهم خواهد شد.»
بــــرش
وزیر امور خارجه با شمار زیادی از همتایان خود در نیویورک دیدار کرد
ملاقات با همتای مصری تا رایزنی با وزیر خارجه امارات
وزیر امور خارجه ایران از فرصت حضور در مجمع عمومی برای تبادل‌نظر با همتایان خود از کشورهای مختلف بهره برد. حسین امیرعبداللهیان در یکی از مهم‌ترین برنامه‌های خود با «سامح الشکری» وزیر امور خارجه مصر ملاقات و گفتوگو کرد. در این دیدار به تفصیل درباره مسائل مورد علاقه دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی مصر گفت‌و‌گوی مثبت و ثمربخشی صورت گرفت. دو طرف تأکید کردند که با توجه به سوابق تمدنی و تاریخی و اشتراکات فرهنگی دو کشور و در راستای منافع مشترک، لازم است مسیر و گام‌های رسیدن به آن از طریق تداوم گفتوگو میان مقامات دو کشور هموار شود. وزیر امور خارجه علاوه بر این با «دنیس فرانسس»، رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، «هانکه برونس اسلات» وزیر خارجه هلند، «شیخ عبدالله بن زاید»، وزیر امور خارجه امارات، «عبدالله بوحبیب» وزیر امور خارجه لبنان، «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، «گوستاو مانریک»، وزیر امورخارجه اکوادور، «نالدی پاندور»، وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی، «محمود علی یوسف»، وزیر خارجه جیبوتی، «انریکه مانالو»، وزیر امور خارجه فیلیپین، «ویویان بالاکریشنان»، وزیر خارجه سنگاپور، «گوستاو مانریک»، وزیر امور خارجه اکوادور، «یان بورگ»، وزیر امور خارجه مالت و «بسام صباغ»، قائم مقام وزیر امور خارجه سوریه دیدار کرد و گفت‌و‌گوهای سازنده‌ای را پشت‌سر گذاشت. علاوه بر رایزنی‌های وزیر خارجه، علی باقری، مذاکره‌کننده ایران با «انریکه مورا»، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفتوگو کرد.
گفتنی است در پی دیدار وزرای خارجه ایران و جیبوتی در نیویورک، دو کشور تصمیم گرفتند براساس منافع و آرمان‌های دو ملت، روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند.