رشد بیماری‌های مزمن با افزایش جمعیت سالمندی
دکتر علیرضا مهدوی، معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت اعلام کرده است: در سال 95 میزان شیوع فشار خون بالا در ایران 26 درصد بود و در سال 1400 طی مطالعات صورت گرفته در کشور نشان داد، میزان شیوع فشار خون در جمعیت بالای 18 سال به 32 درصد رسیده است.
در عصری زندگی می کنیم که حدود یک میلیارد و سیصد میلیون نفر در دنیا مبتلا به فشارخون بالا هستند و این درحالی است که 46 درصد این افراد از بیماری‌شان بی خبرند. فشارخون را مرگ خاموش نیز می‌خوانند چرا که درمان‌پذیر نیست و اگر کنترل نشود می‌تواند مبتلایان را به سمت مرگ ناگهانی سوق دهد.
دکتر منوچهر قارونی، متخصص قلب و عروق و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره دلایل افزایش مبتلایان به فشارخون در کشور می‌گوید: «دلایل مختلفی برای ابتلای فرد به بیماری فشار خون وجود دارد که زمینه ارثی، سبک تغذیه نادرست و افزایش وزن کودکان نسبت به نسل‌های قبل، از مهم‌ترین آنهاست. در گذشته فشار خون را فقط در سالمندان داشتیم اما با تغییر سبک زندگی، سن ابتلا به فشار خون هم کاهش پیدا کرده و به 25 تا 30 سال رسیده است.
چاقی عاملی است که احتمال ظهور فشار خون ارثی را افزایش می‌دهد. افرادی که در خانواده، پدر، مادر، پدربزرگ یا مادربزرگشان دچار فشارخون است، درصورت داشتن اضافه وزن، حتی احتمال دارد در سن 20 سالگی دچار مشکل فشارخون شوند. در این صورت، فقط می‌توانند به دنبال راه‌های کنترل این بیماری باشند چرا که هیچ درمانی برای فشار خون وجود ندارد و مبتلایان باید با رعایت یک‌سری اصول، این بیمارای را تحت کنترل درآورند.
یکی از دلایل این اختلاف وزن حداقل 10 کیلویی بین نسل قدیم و جدید، کاهش تحرک فیزیکی و روی آوردن بچه‌ها به بازی‌های رایانه‌ای است. یکی دیگر از دلایل چاقی کودکان عصر حاضر، مصرف بیش از حد غذاهای فست‌فودی، چربی‌ها و مواد قندی است.»
قاتلی که چراغ خاموش حرکت می‌کند
دکتر قارونی درباره راهکارهای کاهش میزان ابتلا به فشار خون در جامعه می‌گوید: «برای اینکه از ابتلا به بیماری فشارخون جلوگیری کنیم، اول باید ببینیم زمینه ابتلا به آن را در خانوده داریم یا نه. اگر نزدیکان فرد دچار فشارخون باشند کار کمی سخت می‌شود. اما همین امر می‌تواند هشداری باشد برای افراد که با رعایت یک‌سری اصول می‌توانند از بروز این زمینه ارثی جلوگیری کنند. نمی‌توان گفت که مردم کاملاً از استرس دوری کنند، این غیرممکن است؛ استرس جزو زندگی ساکنین شهرهای بزرگ است و خواسته و ناخواسته با آن روبه‌رو هستیم. اما می‌توانیم با تغذیه مناسب یعنی مصرف نکردن چربی، نمک، قند بیش از حد و... جلوی ظهور فشارخون را بگیریم.»
این متخصص با اشاره به مرگ‌و‌میر ناشی از فشار خون بالا می‌گوید: «فشارخون زمانی خودش را نشان می‌دهد که آسیب‌های اساسی به بدن وارد کرده است؛ یعنی قلب بزرگ شده، کلیه کراتینش بالا رفته و عروق مغز دچار تنگی شده است و فرد دچار سرگیجه می‌شود. این علائم یک به یک بروز پیدا می‌کند و فرد به فشار خون کشنده نزدیک می‌شود. زمانی که بیمار حالت تهوع و استفراغ داشته باشد و دچار تنگی نفس شود، باید در بیمارستان بستری شود تا به ثباتی در فشارخون برسد. فشارخون قاتلی خاموش و کشنده است و درصورت کنترل نشدن، آرام آرام فرد را از پای در‌می‌آورد. این بیماری شایع است ولی از آنجا که در بسیاری از موارد، بیمار از مشکل خود بی‌اطلاع است، به فشارخون بالا، لقب قاتل خاموش داده‌اند.»
دکتر قارونی درباره روش تشخیص فشار خون در افراد جوان می‌گوید: «افراد اگر می‌خواهند بدانند زمینه فشار خون را دارند یا نه، در سه روز متفاوت، صبح بعد از بیدار شدن از خواب فشار خونشان را بگیرند. اگر در زمان استراحت، «فشار مینیمم» از 9 بیشتر باشد، یعنی فرد زمینه فشار خون را دارد. عدد نرمال فشار مینیمم 8 است و اگر در سه روز مختلف این عدد 9 یا بالاتر باشد، زنگ هشدار برای شما به صدا درآمده است و باید به سمت راه‌های پیشگیری حرکت کنید.»
این متخصص قلب و عروق به عادت‌های غلط در افراد دارای فشارخون هم می‌پردازد: «هنگامی که فرد دچار فشار خون می‌شود، وسواس پیدا کرده و روزی 10 بار فشارش را اندازه‌گیری می‌کند. این کار اشتباه است. برخی هم نسبت به دستگاه فشار خون حساس شده‌اند و می‌ترسند. تا دستگاه را می‌بینند یک دفعه فشارشان بالا می‌رود. فشار خون خوب‌شدنی نیست اما می‌توان کنترلش کرد پس جای ترس و نگرانی وجود ندارد. موضوع بعدی آگاهی و اطلاع‌رسانی به جامعه درباره بیماری‌هایی همچون فشارخون و دیابت است که روز به روز به تعداد مبتلایانشان اضافه می‌شود.»