حسین فاطمی
خبرنگار

در شرایطی که لبنان بیش از یک سال است با بحران سیاسی ناشی از خلأ حضور رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و دولت دست به گریبان است و شرایط اقتصادی و معیشتی خوبی را هم تجربه نمی‌کند، برخی بازیگران فرامنطقه‌ای هم دست به تحرکاتی معنادار زده‌اند که به نظر می‌رسد سودای بحران‌سازی امنیتی برای این کشور را هم در سر دارند. از یک‌سو سفر آموس هوکشتاین، فرستاده امریکا به بیروت می‌تواند شرایط خاصی را برای تمامیت ارضی لبنان در مرزهایش با فلسطین اشغالی به دنبال داشته باشد و در سوی دیگر نیز تلاش‌های بیروت برای منضبط‌تر کردن مأموریت یونیفل در لبنان به نتیجه نرسید، کما اینکه منابع دیپلماتیک آگاه در سازمان ملل قبل از رأی‌گیری در شورای امنیت اعلام کرده بودند که ‌بند آزادی تردد نیروهای یونیفل و از آن مهم‌تر بند مربوط به عدم هماهنگی مأموریت یونیفل‌ها با ارتش لبنان در مأموریت‌هایشان در پیش‌نویس قطعنامه تمدید مأموریت این نیروها باقی خواهد ماند که البته بی‌ارتباط به ‌سفر دیروز هوکشتاین به بیروت نیست، چرا که حضور فرستاده امریکا به موضوع عملیات استخراج نفت و گاز در بلوک شماره ۹ در آب‌های لبنان مرتبط است.
 هر چند تا لحظه نگارش این گزارش، رأی‌گیری در شورای امنیت صورت نگرفته بود، اما آن‌طور که ایسنا به نقل از شبکه خبری المیادین گفته، منابع دیپلماتیک آگاه در سازمان ملل اعلام کرده بودند، پیش‌نویس قطعنامه تمدید مأموریت نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در جنوب لبنان (یونیفل) ساعت 5 عصر دیروز (چهارشنبه) به وقت بیروت در شورای امنیت به رأی گذاشته شد و بندهایی که به نیروهای یونیفل اجازه تحرک و تفتیش آزادانه و مستقل را بدون هماهنگی با ارتش لبنان می‌دهد، در آن گنجانده شده بود.
این منابع تأکید کردند، این بند از این قطعنامه حذف نخواهد شد و در عین حال کمکی که به صورت سوخت و کمک پزشکی به ارتش لبنان داده می‌شد از این پیش‌نویس حذف شده است. تنها بند خوبی که در این پیش‌نویس وجود دارد، تأکید بر لزوم عقب‌نشینی فوری
رژیم صهیونیستی از شمال الغجر و خراج الماری با هماهنگی یونیفل است.

مخالفت جدی بیروت
 لبنان بشدت با بندهای پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت درباره گسترش دامنه فعالیت یونیفل و آزادی تردد آن و انتقال مأموریت‌هایش از فصل ششم درباره حل نزاع‌ها به روش مسالمت‌آمیز به فصل هفتم منشور سازمان ملل درباره تحمیل به زور مخالف است.
منابع دیپلماتیک پیش از رأی‌گیری به شبکه الجزیره گفته بودند که فرانسه درحال توزیع پیش‌نویس قطعنامه در شورای امنیت برای تصویب است. در این بین عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه لبنان، روز جمعه مخالفت این کشور را با پیش‌نویس قطعنامه مطرح شده در شورای امنیت درباره تمدید فعالیت یونیفل اعلام کرد. وی تأکید داشت که این پیش‌نویس به ضرورت و اهمیت هماهنگی عملیات‌های یونیفل با دولت لبنان اشاره‌ای نکرده است. البته به گفته خود عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه لبنان به مذاکراتش با کشورهای عضو شورای امنیت در نیویورک برای تأکید بر مخالفت این کشور با پیش‌نویس قطعنامه تمدید فعالیت یونیفل ادامه می‌دهد.

 فشار واشنگتن و لندن
در مقابل مخالفت‌های لبنان، کشورهای عضو شورای امنیت و در رأس آنها امریکا و انگلیس، خواهان تقویت حضور یونیفل در اماکن تحت سیطره حزب‌الله لبنان هستند. در این راستا یک منبع دیپلماتیک در سفارت فرانسه در بیروت اعلام کرد،‌ نکاتی که لبنان ذکر کرده است، مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. ما همچنین تحولات لبنان و افزایش تنش‌ها در دوره اخیر میان لبنان و تل‌آویو را در نظر می‌گیریم. فرانسه برای ایجاد یک راهکار میانه تلاش می‌کند.
یک منبع نزدیک به وزیر خارجه لبنان نیز اعلام کرد که لبنان خواهان لغو نقش یونیفل در جنوب نیست، بلکه برعکس آن را برای حفظ ثبات و امنیت منطقه ضروری می‌داند، اما می‌خواهد عملیات نیروهای یونیفل با هماهنگی ارتش لبنان صورت گیرد. همچنان امیدهایی درباره انجام اصلاحاتی در این قطعنامه و درج عبارت هماهنگی با ارتش لبنان وجود دارد.
یک منبع دیپلماتیک در سفارت امریکا در بیروت نیز گفت که با توجه به افزایش تنش‌های امنیتی میان طرف‌های لبنانی و اسرائیلی و احتمال افزایش این تنش‌ها با آغاز مرحله حفاری توسط لبنان در بلوک شماره ۹ و نگرانی‌ها نسبت به افزایش عملیات حزب‌الله و گروه‌های مورد حمایت آن در مناطق جنوبی، نیاز به یونیفل در لبنان بسیار بیشتر از قبل است. البته مطرح شده که فرانسه برای ایجاد یک راهکار میانه درباره این بند تلاش می‌کند.
از سوی دیگر سخنگوی وزارت خارجه امریکا مدعی شد، مخالفت حزب‌الله لبنان با تمدید فعالیت یونیفل خلاف منافع ملت لبنان است. وی در ادامه ادعا کرد: «استقلال یونیفل و آزادی تردد آن، دو عنصر سرنوشت‌ساز در قدرت این نیروها برای انجام مأموریت خود است. مقامات لبنانی باید آزادی تردد یونیفل و محاکمه طرف‌هایی را که در فعالیت آنها کارشکنی می‌کنند، تضمین کند.»

یک سفر معنادار
در اثنای تلاش‌های غرب در شورای امنیت سازمان ملل برای تحمیل قطعنامه‌ای به دولت لبنان با هدف آزادی عمل بیشتر به نیروهای یونیفل‌، آن هم بدون هماهنگی با ارتش این کشور، موضوع مهم دیگری که این روزها درباره لبنان مطرح است، عملیات استخراج نفت و گاز در بلوک شماره ۹ در آب‌های لبنان است. احتمالاً عملیات استخراج نفت و گاز با نظارت آموس هوکشتاین، میانجی امریکا صورت بگیرد. این در حالی است که لبنان بعد از حل و فصل درگیری دریایی با
رژیم صهیونیستی وارد مرحله حفر چاه‌های بلوک شماره ۹ در آب‌های خود شد.
در این میان روزنامه الأخبار در گزارشی که برای اهداف سفر هوکشتاین منتشر کرد، مشخصاً به تلاش‌های فرستاده امریکا برای رایزنی و مذاکره با طرف‌های لبنانی درباره عملیات حفاری و اکتشاف انرژی در بلوک شماره ۹ اشاره کرد. بر اساس این گزارش، هدف دوم و البته اصلی هوکشتاین از سفر به لبنان، بحث درباره ترسیم مرزهای زمینی بین لبنان و فلسطین اشغالی در سایه تنش‌های اخیر در منطقه مرزی دو طرف است. این نماینده امریکایی که سال گذشته اصطلاحاً نقش میانجی را در پرونده ترسیم مرزهای دریایی لبنان و فلسطین اشغالی بر عهده داشت و تلاش‌هایش جهت امتیازگیری برای تل‌آویو نتیجه نداد، امیدوار است بتواند در مسأله مرزهای زمینی میان دو طرف نیز نقشی ایفا کند.
البته الیاس بوصعب، معاون رئیس پارلمان لبنان درباره تلاش‌های امریکا برای ترسیم مرز زمینی میان لبنان و فلسطین اشغالی اظهار داشت: موضع لبنان در این زمینه روشن است و ما امیدواریم همان‌طور که در تعیین مرزهای دریایی موفق بودیم، در پرونده مرزهای زمینی نیز موفق شویم. تسنیم به نقل از الأخبار گزارش داد، آنچه لبنان می‌خواهد این است که امریکا باید رژیم صهیونیستی را ملزم به عقب‌نشینی از همه نقاط تحت اشغال خود در مرزهای لبنان کند. همچنین هیچ تغییری در نقاط مرزی تعیین شده بین لبنان و فلسطین اشغالی رخ ندهد و این مرزها به همان شکلی که قبل از آغاز اشغالگری اسرائیل در فلسطین بودند، باقی بمانند.
این در حالی است که فرستاده امریکا امیدوار است در سایه قطعنامه جدیدی که شورای امنیت برای تمدید مأموریت نیروهای یونیفل در لبنان آماده کرده و طبق آن نیروهای بین‌المللی بدون هماهنگی با ارتش و دولت لبنان می‌توانند مستقل و آزادانه عملیات‌های خود را انجام دهند، بتواند با لبنان درباره ترسیم مرزهای زمینی با فلسطین اشغالی به توافق برسد. اما با وجود این، هوکشتاین محتاطانه رفتار می‌کند و به یکی از مسئولان لبنانی گفته که می‌خواهد مسأله ترسیم مرزهای زمینی به‌سرعت حل شود و اصلاً دلش نمی‌خواهد همانند پرونده ترسیم مرزهای دریایی، در محاصره شرط و شروط‌ها قرار گیرد.