لزوم گسترش مراکز مشاوره در مناطق محروم
3268 مرکز مشاوره از سازمان بهزیستی مجوز فعالیت دارند
سمیه افشین فر
خبرنگار
سازمان بهزیستی از سال 1371 با ارائه مجوز و تأسیس مراکز مشاوره دولتی براساس بند «پ» ماده 57 احکام دائمی کشور متولی سلامت اجتماعی در کشور تعیین شده و مرجع صدور پروانه تأسیس و فعالیت در اموری از جمله کلینیک‌های روان‌شناسی، مراکز مشاوره اجتماعی و روان‌شناختی اجتماعی است. در سال 1381 این سازمان اقدام به ارائه مجوز به مراکز مشاوره تخصصی غیردولتی هم کرد. مراکزی که باید استانداردهای خدمات مربوطه را در حوزه روان‌شناسی اجرا می‌کردند. حالا بالغ بر 3268 مرکز مشاوره که از سازمان بهزیستی مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند در حیطه‌های مختلف تخصصی و عمومی و در چهارچوب استانداردهای تعریف‌شده از سازمان بهزیستی مشغول فعالیت هستند که فرصت‌های شغلی بسیاری را برای متخصصان فراهم کرده‌اند و این سازمان جایگاه بنیادینی در نهادینه شدن نقش روان‌شناسان و مشاوران در قانونگذاری و طرح‌ریزی‌های اجتماعی داشته است.
دکتر معصومه توکلی سرپرست معاونت مشاوره و امور روان‌شناختی مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به آمار مراکزی که از این سازمان مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند، می‌گوید: «94 مرکز دولتی و 3174 مرکز مشاوره غیردولتی مجوز فعالیت خود را از سازمان بهزیستی کشور دریافت کرده‌اند.» وی با بیان اینکه بیشترین مراکز مشاوره در استان تهران قرار دارند از لزوم گسترش مراکز مشاوره در سطح کشور سخن می‌گوید: «بیشترین مراکز مشاوره در استان تهران با 417 مرکز مشغول فعالیت هستند و بعد از آن به ترتیب استان‌های اصفهان 320، فارس 220، خراسان رضوی 214، مازندران 212، آذربایجان شرقی 177 و خوزستان 172 بیشترین مراکز مشاوره را در خود جای داده‌اند. اما با توجه به بررسی‌های صورت گرفته براساس شاخص‌های جمعیتی لزوم گسترش مراکز مشاوره در کشور به خصوص در مناطق محروم و کم برخوردار احساس می‌شود.»
راه‌اندازی مراکز دولتی و غیردولتی مشاوره یک بحث است اما فقط دادن مجوز برای ایجاد مراکز مشاوره کافی به نظر نمی‌رسد و سازمان بهزیستی باید قدرت نظارت بر مراکزی را که به آنها مجوز فعالیت داده است نیز داشته باشد. توکلی می‌گوید: «نظارت بر مراکز مشاوره در سه سطح شهرستان، استان و کشور انجام می‌شود. نظارت‌ها هم از طریق مراجعه حضوری و هم از طریق اخذ گزارش از استان‌ها و مراکز، سامانه‌ها و پایش مراکز صورت می‌گیرد.» وی با تأکید بر این نکته که صدور مجوز مراکز مشاوره سازمان بهزیستی نیز همانند سایر مجوزها از طریق درگاه ملی صدور مجوزها انجام می‌شود در مورد تعامل با سازمان نظام روان‌شناسی می‌گوید: «سازمان بهزیستی همواره برای هرگونه همکاری مشترک که منجر به توسعه و بهبود خدمات مشاوره و روان‌شناسی در سطح کشور می‌شود پیشگام بوده است و از هرگونه همکاری مشترک هم استقبال می‌کنیم. البته توافقاتی هم در برخی موضوعات داشتیم که هنوز وارد مراحل اجرایی نشده است.» این در حالی است که سلامت اجتماعی در تعامل همه سیستم‌های اجتماعی و با برنامه‌ریزی جامع برای همه گروه‌ها و اقشار جامعه قابل تأمین است. از بدو تأسیس سازمان بهزیستی خدمات پیشگیری سازمان و از جمله خدمات روان‌شناسی برای عموم جامعه طراحی و ارائه شده است و تنها منحصر به نیازمندان، مددجویان یا توان‌خواهان نبوده اما تأمین هزینه‌های خدمات تخصصی روان‌شناختی برای اقشار نیازمند و افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی همواره بخشی از اقدامات بهزیستی بوده که در قالب ارائه یارانه مشاوره برای افراد کم برخوردار، مددجویان و متقاضیان بی‌بضاعت تعلق می‌گیرد که سازمان بهزیستی به مراکزی که از این سازمان مجوز فعالیت گرفته‌اند در ازای دریافت خدمات مشاوره مددجویان به مراکز پرداخت می‌کند. سرپرست معاونت مشاوره و امور روان‌شناختی مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی می‌گوید: «سازمان بعد از بررسی و ارزیابی‌های لازم نسبت به صدور پروانه صاحب امتیاز، پروانه مسئول فنی، اقدام به صدور مجوز می‌کند و به منظور توسعه، ارتقا و بهبود خدمات مراکز، آموزش‌های تخصصی در قالب راه‌اندازی سامانه آموزش مداوم روان‌شناسان و مشاوران و ارائه یارانه‌های مختلف در زمینه مشاوره طلاق برای مراکزی که خدمات مشاوره طلاق ارائه می‌دهند یا یارانه غربالگری اضطراب برای مراکز مشاوره کودکان جزو برنامه‌های سازمان است. از این گذشته استانداردسازی خدمات از طریق بازبینی دستورالعمل‌های مراکز غیردولتی و تدوین پروتکل‌های درمانی جهت اجرای استانداردسازی خدمات در مراکز مشاوره جزو تسهیلات سازمان به مراکزی است که به آنها مجوز فعالیت داده است.»
به گفته توکلی سرپرست معاونت مشاوره و امور روان‌شناختی مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور، دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا در یکی از گرایش‌های روان‌شناسی یا مشاوره، دارا بودن مدرک تحصیلی با شرایط فوق در دو مقطع تحصیلی، گذراندن دوره‌های آموزشی مرتبط با نوع مجوز درخواستی، دارا بودن تجارب بالینی در حیطه مجوز درخواستی، ارائه تأییدیه کمیته ارزیابی سازمان بهزیستی از جمله شروط لازم برای دریافت مجوز مراکز مشاوره از سوی سازمان بهزیستی کشور است.