مهسا قوی‌قلب
خبرنگار

اول ماه ذی‌الحجه پیوند آسمانی و مبارک حضرت علی(ع) و فاطمه زهرا(س) را در تقویم رسمی ایران، روز ازدواج نامیده‌اند. به مناسبت این روز یک هفته جشن‌های ازدواج برگزار می‌شود. حالا که چند روزی به آغاز هفته ازدواج باقی مانده، نهادها و سازمان‌های مختلف دولتی و خیریه‌ای برنامه‌های متنوعی را برای برگزاری هرچه بهتر جشن‌هایی که امسال «وصال» نام دارد، تدارک دیده‌اند.
از یک سو به طور طبیعی و ذاتی هر جوانی میل به تشکیل زندگی مشترک و فرزندآوری دارد، اما در بیشتر مواقع انواع موانع بر سر راه آنها سبب تأخیر در تصمیم‌گیری می‌شود. برنامه‌ریزی و تصویب یا اصلاح قوانین و همچنین طرح‌های تشویقی، در این حوزه می‌توانند کارآمد باشند. به واقع ازدواج و فرزندآوری با همه مشقت‌های آن، می‌تواند بسیاری از خلأها را پر کند. بر اساس برنامه‌های پیش‌بینی شده توسط سازمان جوانان وزارت ورزش و جوانان، امسال همانند سال‌های گذشته جشن‌های هفته ازدواج برقرار خواهد بود و تعداد برگزاری جشن در مناطق محروم بیشتر از سایر مناطق است. به گفته حجت‌الاسلام مهدی متقی‌فر، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان، عنوان جشن‌های وصال با شعار آسان و آسمانی خواهد بود و رقمی در حدود 300 جشن به همت سمن‌ها برگزار می‌شود. در عین حال این هفته به طور ویژه پیگیری مصوبات مربوط به تسهیلات ازدواج در رأس برنامه‌ها قرار می‌گیرد. در کنار آن، نقش‌آفرینی گروه‌های مردمی در ازدواج آسان، گرفتن جهیزیه و آموزش‌های مشاوره‌ای پیش و حین ازدواج نیز در این حوزه مورد توجه جدی قرار می‌گیرد.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان با اشاره به اهمیت مراکز مشاوره ازدواج به «ایران» می‌گوید:«در این هفته فرهنگ‌سازی مشاوره پیش از ازدواج هم خواهیم داشت. در مجموع 2500 زوج در جشن‌های وصال سراسر کشور شرکت کرده و خدمات مختلفی دریافت می‌کنند.»
حجت‌الاسلام مهدی متقی‌فر با بیان این نکته که پرداخت وام ازدواج به نسبت سال‌های قبل رشد متناسبی داشته است، به مشکلات موجود نیز اشاره و تأکید می‌کند:«کماکان مشکلات تأمین ضامن از مسائل اصلی جوانان است، اما با همکاری بانک مرکزی در حال آماده کردن طرح‌هایی هستیم. در حال حاضر این امر در مرحله برنامه‌ریزی و آماده کردن آیین‌نامه است تا بزودی بتوان مشکل ضامن را هم مرتفع کرد.»
همواره در موضوع ازدواج یکی از محورهای اصلی تمایل نداشتن جوانان به تشکیل زندگی مشترک، مسأله اقتصاد است؛ نمی‌توان وجود مشکلات اقتصادی و تورم را کتمان کرد اما با اشاره به اطلاعات موجود در آمار اطلس ازدواج، می‌توان به آسانی متوجه شد در بسیاری از استان‌هایی که بهره‌مند هستند، میزان ازدواج پایین‌تر از استان‌های محروم‌ است تا جایی که متقی‌فر نیز به این امر اشاره داشته و توضیح می‌دهد:«سال گذشته تعداد ازدواج‌هایی که رخ داده در استان‌های محروم کاهش کمتری داشته و در استان‌های بهره‌مند برعکس بوده است، همین قضیه ثابت می‌کند در کنار حل مشکلات اقتصادی، باید در حوزه مسائل فرهنگی نیز ورود جدی‌تری داشته باشیم.»

نیاز به شتاب در فرهنگ سازی
 بر اساس آمارهای اعلام شده در سال گذشته، 571 هزار و 908 ازدواج ثبت شده که این رقم در سال 1401 به 523 هزار و 786 ازدواج رسیده است و خبر از کاهش 3 درصدی می‌دهد، این در حالی است که در سال 1400 حدود 204 هزار و 286 واقعه طلاق رخ داده و در سال 1401 رقمی معادل 204 هزار و 294 مورد طلاق ثبت شده است که خبر از توقف رشد طلاق می‌دهد. در حالی این ارقام ثبت شده‌اند که بر اساس تحقیقات میدانی ایسپا و مرکز تحقیقات وزارت ورزش و جوانان، این روزها بیش از 60 درصد جوانان کلاً هیچ تمایلی به ازدواج ندارند. مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان با بیان این خبر ادامه می‌دهد: «تحقیقات موجود نشان از این دارد که کار فرهنگی باید با شتاب بیشتری در این حوزه انجام شود. از حدود 23 دستگاه، ما یک دستگاه هستیم که کار فرهنگی در این حوزه انجام می‌دهیم. برای افزایش کارهای فرهنگی در خصوص افزایش ازدواج‌های موفق، 525 مرکز مشاوره در سراسر کشور با بیش از 2500 مشاور فعالیت می‌کنند و به طور میانگین در تمام مراکز استان‌ها 5 مرکز فعال هستند.»
به گفته متقی‌فر، بر اساس پژوهش مرکز پژوهش‌های مجلس، یکی از سه عامل مهم و اول برای ازدواج نکردن جوانان «نداشتن گزینه مناسب» است. این یک دغدغه است و طبیعتاً باید به دور از حواشی و آسیب‌هایی که دچارش می‌شوند اتفاق بیفتد. به گفته وی، در حال حاضر نزدیک به ۵۵ مرکز، دارای مجوز فعالیت در زمینه انتخاب همسر هستند. بر اساس قانون جوانی جمعیت با تأییدیه سازمان تبلیغات اسلامی از دی‌ماه ۱۴۰۱ فرایند صدور مجوز مراکز فعال در امر انتخاب همسر راه‌اندازی شده است و مجوز الکترونیکی آن صادر خواهد شد.
متقی‌فر می‌افزاید:«این ۵۵ مرکز با نظارت میدانی و مستمر فعالیت می‌کنند. البته هنوز به لحاظ کمیت امکان فعالیت بیشتر و افزودن به تعداد مراکز را دارند که این امر نیاز به حمایت دارد. غیر از این مراکز، هیچ‌ مرکزی مجوز و حق فعالیت در این زمینه را ندارد، مگر اینکه مجوز بگیرد. این امر را طی نامه به دادستانی کل کشور اعلام کردیم که متخلفان شناسایی و مراکز تعطیل شوند.»