مهارت گوش دادن را بیاموزید
گـوش دادن یا شنیدن؟
عاطفه رحیمی
درمانگر
برقراری ارتباط یکی از مهم‌ترین مهارت‌های ارتقای سطح کیفی زندگی افراد است. اعتمادبهنفس، درک متقابل، گوش دادن، ارتباط کلامی و... از جمله ترفندهایی است که به برقراری این ارتباط کمک می‌کند.از میان تمام این ترفندها، گوش دادن مؤثرترین راه ارتباطی است. خیلی از ما چون به اشتباه فکر می‌کنیم یک شنونده سراپا گوش هستیم، هیچ وقت به صرافت یادگیری این مهارت نیفتاده‌ایم. خوب گوش دادن مثل فن بیان، یک مهارت آموختنی است. بزرگسالان به طور متوسط ۷۰ درصد اوقات‌شان را درگیر فرایندهای ارتباطی هستند که ۴۵ درصد آن به گوش دادن، ۳۰ درصد به حرف زدن، ۱۶ درصد به مطالعه و ۹ درصد به نوشتن اختصاص می‌یابد. کیفیت ۴۵ درصدی که صرف گوش دادن می‌شود فقط در حوزه کسب‌وکار مؤثر نیست، بلکه بر زندگی شخصی افراد نیز تأثیر گذاشته و موجب گسترده‌تر شدن تعداد دوستان و شبکه‌های اجتماعی، ارتقای عزت‌نفس و اعتمادبهنفس، کسب نمرات عالی‌تر در دوران تحصیل و حتی تقویت سلامتی و تندرستی عمومی بدن می‌شود. همچنین مطالعات نشان داده است حرف زدن موجب بالا رفتن فشار خون خواهد شد، در حالی که گوش دادن با دقت به افت فشار خون می‌انجامد.
شاید تصور کنید در تمام روز در حال گوش دادن هستید و این مهارت نیازی به آموزش ندارد، اما باید بدانید خلاف تصورات ما، فقط بخش اندکی از افراد هستند که به گوش دادن وارد هستند. در واقع ما در تمام روز در حال شنیدن هستیم که یک امر عادی و غیرارادی است، اما گوش دادن یعنی فهمیدن معنای کلام دیگران، نیاز به آموزش و تمرین دارد. هر چند بحث گوش دادن پیچیدگی و گستردگی خاصی دارد، اما با آموختن چند مهارت و پرهیز از تکرار تعدادی از عادت‌های غلط ارتباطی می‌توانیم به سطح مناسبی از گوش دادن در ارتباط با افراد برسیم.
شاید این دو توصیه را بتوان از مهم‌ترین سفارش‌های مربوط به گوش دادن دانست:
۱.هنگام گوش دادن به صحبت فرد روبه‌رو برای پاسخ دادن آماده نشوید.
ما معمولاً احساس می‌کنیم در گفت‌و‌گو، مذاکره یا هر نوع ارتباط با دیگران، اگر بعد از صحبت آنها سکوت کرده و کمی فکر کنیم و سپس پاسخ دهیم، فرد یا مذاکره‌کننده‌ای ضعیف یا دوستی غیرهمراه محسوب می‌شویم، در حالی که وقتی بعد از صحبت طرف مقابل کمی سکوت کنیم و سپس حرف بزنیم، او احساس می‌کند حرف ارزشمندی زده و برای ما هم مهم بوده است و روی حرف او فکر کرده‌ایم.
همچنین پس از پایان گفت‌و‌گو کسی به خاطر نمی‌آورد که ما بعد از حرف‌های او چقدر سکوت کرده‌ایم و سپس پاسخ داده‌ایم. تنها پاسخ‌های ما است که در ذهن مخاطب باقی می‌ماند.
۲.سؤال پرسیدن بخش مهمی از مهارت گوش دادن است.
اگر دقیق و هوشمندانه سؤال بپرسید، می‌توانید چند ده یا چند صد کلمه بشنوید که به درک بهتر شما از موضوع مطرح شده کمک کند.
سؤال پرسیدن این اطمینان را به طرف مقابل می‌دهد که به حرف‌هایش گوش می‌دهید و باعث می‌شود خودتان دقت و تمرکز بیشتری داشته باشید.
یادتان باشد که این تکنیک‌ها را باید قبل از گوش دادن به دیگران آموخت.
توجه کردن
روی لحظه متمرکز باشید، تماس چشمی برقرار کنید و به‌عنوان شنونده از جایگاهی محترمانه عمل کنید.