وزیر خارجه روسیه در سازمان ملل هشدار داد جهان در آستانه وضعیت خطرناکی است
جنگ قدرت ها در صحنه نظم جدید جهانی
زهره صفاری
خبرنگار
بحران شرق اروپا در حال فراتر رفتن از تقابل اوکراین و روسیه است و حمایت‌های تمام‌نشدنی هم‌پیمانان کی‌یف، صحنه نبرد دو کشور را بیش از پیش به جنگی نیابتی در وسعت جهانی سوق می‌دهد. در این میان با ارسال تانک‌های پیشرفته غربی برای اوکراین، روسیه نیز تانک‌های بدون سرنشینش را رونمایی کرده و هشدار سرگئی لاوروف که این ماه به نمایندگی از کشورش، بر کرسی ریاست شورای امنیت تکیه زده، عمق این فاجعه را نشان می‌دهد.
به گزارش سی ان بی‌سی نیوز، وزیر خارجه روسیه که برای حضور در این نشست از مسکو به نیویورک سفر کرده بود، در شروع صحبت‌هایش به دفاع از عملیات نظامی روسیه در اوکراین پرداخت و کی‌یف را مهاجم واقعی این جنگ خواند. او در ادامه امریکا را نیز به خاطر تشدید منازعات ژئوپلیتیکی در سراسر جهان از جمله تنش میان چین و تایوان مورد سرزنش قرار داد. لاوروف پیش از آغاز این نشست نیز با تأکید بر اثرات زیانبار نظم تک قطبی که پس از جنگ سرد بر جهان حاکم شده، به خبرنگاران گفت: «سیستم سازمان ملل سبب تعمیق بحران شده است و کشورهای غربی بویژه امریکا مسئول آن هستند. موضوع تنها اوکراین نیست. این بحث به روابط بین‌المللی برمی گردد که آیا براساس توازن در منافع مشترک شکل می‌گیرد یا توسعه خشونت‌بار هژمونی امریکا در آن مؤثر بوده است؟»
وزیر خارجه پوتین این سخنان سراسر هشدارآمیز را در نشست با اعضای شورای امنیت سازمان ملل ادامه داد و گفت: «جنگ اوکراین به مرحله بسیار خطرناک‌تری از جنگ سرد رسیده؛ شرایطی که فقدان اعتماد در روابط چند جانبه آن را بغرنج‌تر کرده است. اگر بخواهم رک بگویم هیچ کس به اقلیت غرب اجازه نداده که به جای بشریت صحبت کند.»
حمله هماهنگ غربی
در پاسخ به هشدارهای لاوروف، غربی‌ها و هم‌پیمانان‌شان در کنار هم به مسکو تاختند. آنتونیو گوترش نیز در این مسیر سعی کرد هم به نعل بکوبد و هم به میخ. او نخست باب انتقاد از روسیه برای حمله به اوکراین را باز کرد واقدام کرملین در شرق اروپا را ناقض قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل خواند و پس از آن درباره به مخاطره افتادن چند جانبه‌گرایی در جهان هشدار داد. به گزارش الجزیره، گوترش گفت: «شرایط جنگ تبعات ناخوشایند و ویرانگری را به یک کشور و مردمش تحمیل می‌کند. در این شرایط رکود اقتصادی حاکم بر جهان پس از شیوع کرونا نیز اوضاع را بدتر کرده است. سیستم چندجانبه‌گرایی در جهان در بحرانی‌ترین زمان در تاریخ سازمان ملل قرار دارد و تنش‌ها میان قدرت‌های بزرگ به طرز بی‌سابقه‌ای به اوج خود رسیده است. در این وضعیت هر محاسبه اشتباهی می‌تواند خطر درگیری را جدی کند.»
پس از آن شماری از اعضای شورای امنیت از جمله امریکا، فرانسه و انگلیس نیز همان طور که انتظار می‌رفت، روسیه را مسئول بحران اوکراین خوانده و محکومش کردند. اولوف اکوگ؛ نماینده اتحادیه اروپا در این نشست نیز گفت: «روسیه با به راه انداختن این بحث سعی دارد خود را مدافع منشور سازمان ملل و چند جانبه‌گرایی نشان دهد. آن هم در شرایطی که هیچ کدام آنها واقعی نیست.»
پس از او باربارا وودوارد، نماینده انگلیس در سازمان ملل نیز بر این اظهارات مهر تأیید زد. لیندا توماس گرینفلید، نماینده امریکا فارغ از نقشی که واشنگتن در تنش‌آفرینی‌های اوکراین ایفا می‌کند، در این نشست در حالی که کپی منشور سازمان ملل را در دست داشت بر اهمیت دفاع از بندهای آن تأکید کرد و بر روسیه تاخت: «همه چیز این نشست ریاکارانه است. روسیه با حمله به همسایه‌اش اوکراین، درست به قلب منشور سازمان ملل ضربه زده است. این شرایط تنها اوکراین و اروپا را نگران نمی‌کند بلکه برای همه ما هراس‌برانگیز است چرا که امروز، اوکراین است اما فردا ممکن است کشور دیگر یا ملت کوچک دیگری مورد حمله همسایه قدرتمندش قرار گیرد.»
تجهیز عضو جدید
اما این اظهارات در شرایطی بیان شد که تلاش‌های غرب برای تقویت قوای اوکراین آن هم با شعارهای بشردوستانه در برابر روسیه تنها منحصر به ارسال بسته‌های حمایتی و نظامی و تسلیحاتی نیست و اعضای ناتو و در رأس آنها امریکا در پوشش این جنگ، در حال عملی کردن نقشه‌های خود برای تضعیف مسکو و کرملین هستند. یکی از بازیگران اصلی این نمایش ناتو است که در طول یک سال و اندی گذشته از جنگ با عضویت‌های جدید سعی در تغییر معادلات به سود خود کرده است. گرچه این مسیر با سنگ‌اندازی‌های ترکیه کمی ناهموار شد اما سرانجام توانست فنلاند را سی و یکمین عضو خود کند؛ کشوری که کمتر از یک ماه از عضویتش، انبارهای تسلیحاتی‌اش را به گونه‌ای از تجهیزات گران‌قیمت ساخت غرب و امریکا پر کرده است که گفته می‌شود از زمان جنگ سرد تا کنون برای این کشور بی‌سابقه بوده است. به نوشته المیادین، فنلاند این انبار تسلیحات را یک شبه به دست نیاورده بلکه آمارها نشان می‌دهد که این کشور از سال 1962 با خریدهای گران‌قیمت خود هر سال بر این ذخیره تسلیحاتی افزوده است؛ خریدهایی که تنها یکی از آنها 10 میلیارد یورو ارزش داشته است. شاید حالا بتوان گفت اصرار ناتو برای عضویت این کشور با این برنامه بلندمدت فنلاندی‌ها بی‌ربط نبوده است. این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد فنلاند در جریان جنگ سرد حدود 1،9 درصد از تولید داخلی خود را به بودجه دفاعی تخصیص داده بود و این رقم هر سال کاهش نیز داشت و تا 1،1 درصد تولید داخلی نیز رسیده بود. اما از زمان پیوستن به ناتو این رقم به 1،3 تا 2 درصد رسیده است که رکوردی تاریخی برای این کشور و هشداری برای جهان در برهه فعلی به شمار می‌رود.
در همین حال به نظر نمی‌رسد روسیه که پس از عضویت فنلاند در ناتو نیز نسبت به این اقدام هلسینکی هشدار داده بود، تنها تماشاگر این نمایش باشد. چرا که به نوشته فرانس 24، این کشور مدعی شده است در رصدهای ماهواره‌ای خود، استقرار تسلیحات هسته‌ای روسیه در نزدیکی مرزهایش را زیر نظر دارد.
کرملین همچنین اعزام تانک‌های بدون سرنشین پیشرفته و جدید T-14 را نیز به اوکراین آغاز کرده است. تسلیحاتی که می‌تواند قدرت مقابله مسکو را بالا برده و تلفات نیروهای انسانی این کشور در نبردهای متقابل را به حداقل برساند. این تانک‌ها که توان حرکت با سرعت 80 کیلومتر در ساعت را دارد قرار بود در سال 2020 در مقیاس بالا تولید شود اما برنامه تولید دست کم 2300 فروند از این تانک به سال 2025 موکول شده است. اما در پی رونمایی از این غول روسی، دیمیتری مدودوف، جانشین پوتین در شورای امنیت روسیه هشدار داد و گفت: «جهان بیمار می‌تواند در آستانه جنگ جهانی جدیدی قرار گیرد که در آن خطر تقابل هسته‌ای بشدت بالا است.»
خبر پلاس
پیشنهاد سازمان ملل برای صادرات گندم اوکراین
در حاشیه نشست شورای امنیت سازمان ملل، آنتونیو گوترش در نامه‌ای به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواستار تمدید و توسعه قرارداد صادرات گندم اوکراین از دریای سیاه شد. به نوشته رویترز، او این نامه را تقدیم سرگئی لاوروف کرد اما در طول 90 دقیقه نشست سازمان ملل وزیر خارجه روسیه به این موضوع نپرداخت و تنها در پاسخ به این پیشنهاد اعلام کرد که مسکو این نامه را مطالعه خواهد کرد.
نگرانی سازمان ملل و شرکای غربی اوکراین از آنجا شدت گرفت که روسیه به تازگی سیگنال‌هایی را فرستاده است که بی‌تمایلی کرملین به تمدید قرارداد صادرات گندم اوکراین از طریق ترکیه و سازمان ملل را نشان می‌داد.
