الهام عابدینی
 پژوهشگر روابط بین‌الملل
 

دوستی داشتم که در دفتر یک سازمان بین‌المللی در ایران در حوزه آموزش مشغول به کار بود و درآمد خوبی هم داشت. بعد از چندسال او را دیدم پرسیدم هنوز فلان جا کار می‌کنی؟ گفت نه؛ پرسیدم چرا؟ خیلی موقعیت خوبی به نظر می‌رسید، سفر، درآمد خوب و وجهه اجتماعی مناسب. گفت من واقعاً برای بهبود شرایط سوادآموزی و مدارسِ کودکان کار، پناهجویان و از تحصیل مانده‌ها در ایران تلاش می‌کردم و درباره وضع آنان گزارش می‌نوشتم که در کدام شهرها دچار مشکلات بیشتری هستند و توقع داشتم این اطلاع‌رسانی من در نهایت با حمایت سازمان‌های بین‌المللی و دولت ایران به بهبود شرایط این بچه‌ها ختم شود اما از جایی به بعد احساس کردم بیشتر از اینکه چنین اتفاقی بیفتد، همین گزارش‌ها تبدیل به خطی در گزارش‌ها و قطعنامه‌های حقوق بشری علیه ایران می‌شود و در نهایت اینها روی هم جمع می‌شود و تحریم جدیدی علیه ایران اعمال می‌شود. 
این در حالی است که اصلاً یکی از بهانه‌های سازمان‌های بین‌المللی فعال در ایران برای تخصیص ندادن کمک مالی بویژه در حوزه پناهجویان آن هم در شرایطی که ایران یکی از مهاجرپذیرترین کشورهای دنیاست، تحریم‌ها علیه ایران است، چرا که نمی‌توانند براحتی پول به ایران انتقال دهند. یعنی در شرایطی که ایران با وجود همه مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها برای میزبانی از پناهجویان تلاش می‌کند، همین سازمان‌ها علیه ایران گزارش می‌نویسند و این چرخه معیوب ادامه می‌یابد.
امروز رژیم تحریم به‌عنوان سلاح جنگی علیه کشورها استفاده می‌شود و اتفاقاً گزارش‌ها و مقاله‌های زیادی با همین عنوان هم نوشته شده است. دیگر بر کسی پوشیده نیست که جنگ اقتصادی به اندازه جنگ با توپ و تفنگ ویرانگر است تنها شکل کار متفاوت است. بهانه‌های تحریم هم متنوع و گسترده است! چند روز قبل فردی در «نیوزویک» علیه یک گروه بین‌المللی مردمی حمایت از اسرای فلسطینی به نام صامدون مطلبی مفصل نوشت و بعد هم به پارلمان اروپا رفت و در جمع نمایندگان پارلمان گفت صامدون در ایران هم فعال است و چون چندباری اعضای آن با پرس تی وی مصاحبه کرده‌اند یا چون با تحریم‌های امریکا علیه ایران مخالف هستند، پس گروه تروریستی هستند و اتحادیه اروپا باید آنها را تحریم کند. 
بسیاری از قطعنامه‌ها و تحریم‌ها علیه ایران و سایر کشورها با همین پشتوانه‌های سست تصویب می‌شود اما طوری در بسته‌بندی کار دیپلماتیک پیچیده می‌شود که هیچکس باور نکند ماجرا از خبری جعلی، گزارشی ساده یا حتی توهم‌های یک نفر آغاز شد. همین می‌شود که می‌بینید خودشان فراموش می‌کنند این فرد تازه تحریم شده، چند سال قبل فوت کرده یا قبلاً این نهاد را تحریم کرده بودند!
اصل حرف همان است که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مدتی قبل گفت: «تحریم مانند سم دیراثر است اما بالاخره اثر می‌کند، آن هم به شکلی غیرقابل بازگشت.»