نگاهی به کتاب «مردی که زبان کبوترها را می‌دانست»
روایتی کودکانه و جذاب از حاج قاسم
عاطفه محمدباغبان
فعال فرهنگی
«مردی که زبان کبوترها را می‌دانست»، داستانی است که یکی از خدمات شهید سلیمانی را به زیبایی برای کودکان روایت می‌کند. این کتاب، روایت کودکانه و جذابی است از شکست محاصره شهر آمرلی در جنوب عراق که در سال 1393 اتفاق افتاد. نویسنده با انتخاب سوژه‌ای خیالی و جذاب یعنی کبوتری که می‌تواند با بچه‌ها حرف بزند، روایت خلاقانه‌‌ای از این واقعه ارائه کرده است. داستان در فضایی آرام شروع می‌شود سپس کشمکش‌ها شکل می‌گیرد و نهایتاً گره اصلی به دست حاج قاسم سلیمانی باز می‌شود و ایشان در اوج داستان به عنوان قهرمان آن معرفی می‌شود و داستان به پایان می‌رسد. نویسنده به خوبی توانسته است نقش برجسته سردار سلیمانی و نجات‌بخشی او را به تصویر بکشد. البته نکته‌ای کلی در رابطه با معرفی چنین شخصیت‌هایی وجود دارد و آن اینکه بهتر است در طول داستان با شیوه‌های گوناگون نسبت این افراد با اهل بیت(ع) مشخص شود به این معنا که اگر این شخصیت ملی قهرمان داستان است به این دلیل است که او پیرو امامی است که از همه جهانیان والاتر است و اساساً همه شخصیت‌های بزرگ دینی، بعد از مشخص شدن نسبت آن‌ها با امام‌شان جایگاه اصلی و قیمت‌شان مشخص خواهد شد. از طرفی بر ما نیز لازم است در ذهن کودک، قهرمان‌ترین جایگاه بشری را جز به اهل‌بیت(ع) اختصاص ندهیم که این مهم با شیوه‌هایی قابل اجرا و بررسی است.
استفاده از تخیل در این داستان، اثری نو خلق کرده است اما اینکه این نوع از تخیلات رایج چه تأثیری بر ذهن و فکر کودکان خواهد داشت، جای بررسی و تأمل است؛ تخیلاتی که حتی نمادین هم نیستند.(مثلاً صحبت کردن کبوترها با انسان‌ها) یکی دیگراز ویژگی‌های مثبت این داستان، واقعی بودن درعین نو بودن است. برخلاف برخی آموزه‌های غربی که با اهدافی سیاسی، حرف زدن از دشمن و جنگ را خشونت‌آمیز می‌دانند، به نظر می‌رسد بیان این مفاهیم، برای کودک بالای هفت سال (یعنی مخاطب این کتاب) لازم است و ذهن کودک را با برخی مفاهیم آشنا می‌کند. همچنین کودک را آماده مواجهه با مفاهیم اساسی و عمیق‌تر دینی نیز می‌کند، البته اینکه این مباحث چگونه بیان شود بسیار مهم است و نویسنده این کتاب، یعنی خانم نازنین صابری‌بهداد به شکلی هنرمندانه فضای ترسناک جنگ را با وقایعی لطیف و کودکانه همراه کرده است تا درعین بیان مطلب، روح کودک از خواندن داستان آزرده نشود.
در صفحه اول کتاب، گروه سنی مناسب برای مخاطبان آن، رده سنی «ب» و «ج» بیان شده است که به طور کلی، داستان و قالب کتاب تا حدود زیادی با این رده سنی مطابقت دارد و به‌طور خاص لغات و ادبیات داستان، برای این سن به خوبی انتخاب شده و قابل فهم است. مفاهیمی چون کمک به دیگران، دشمن، جنگ، دوستی و مهربانی، گذشت، تلاش و در نهایت جبران خوبی‌ها در این کتاب مطرح شده که تمام این مفاهیم هم برای کودکان در این رده سنی قابل درک است.
تصویر پایانی کتاب از سردار سلیمانی بخش مهمی از رسالت کتاب را عهده‌دار شده است و با وجود اینکه چنین متنی در داستان نیامده اما تصویر کودکی که در پایان داستان درآغوش حاج قاسم سلیمانی است، تأثیرگذاری دوچندان به داستان داده و داستان را به نتیجه می‌رساند.
مردی که زبان کبوترها را می‌دانست/ نوشته: نازنین صابری بهداد/ تصویرگر: لیلا حیدری/ انتشارات «راه یار» و با همکاری بنیاد حفظ و نشر آثار شهید قاسم سلیمانی