دیدن رنج، بیننده را رها نمی‌کند
فریبا ریحانی
کارشناس فرهنگی
موضوع «پروژه ازدواج» را عطیه عطارزاده و حسام اسلامی کارگردانی کرده‌اند. آنچه در این فیلم مشاهده می‌کنید یک داستان واقعی است. در خلاصه این مستند آمده است:«مطرح شدن پیشنهاد ازدواج بیماران در یک مرکز نگهداری از بیماران اعصاب و روان با مخالفت‌ها و مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شود...»
این فیلم که یکی از پرمخاطب‌ترین مستندهای سال‌های اخیر است در سرای احسان فیلمبرداری شده است. مستند پروژه ازدواج روایتگر زنان و مردانی است که در یک آسایشگاه روانی زندگی می‌کنند؛ پروژه‌ای که با امید و همت یک پزشک کلید می‌خورد و عطیه عطارزاده به‌عنوان یکی از کارگردان‌ها، زندگی شخصی خود و همسر سابقش را با داستان گره می‌زند و نگاهی نو از عشق را روایت می‌کند. آنچه در رؤیا و آرزوهای این افراد می‌بینیم همان است که در زندگی روزمره در میان افراد عادی جامعه مشاهده می‌کنیم. این مرکز پیشنهاد ازدواج با یکدیگر را به مددجویان می‌دهد و با گروهی از متخصصین در حوزه سلامت روان سعی در ایجاد چنین شرایطی دارند. دوربین درون آسایشگاه شخصیت‌هایی را معرفی می‌کند. سحر و سیف‌الله که سال‌ها است در این مرکز بستری هستند، عشقی دیرین به هم دارند و از طرفی مرجان خواهان ازدواج و فرزندآوری است. موانعی که در سر راه آنها قرار دارد، نقاط اوج فیلم را دربرمی‌گیرد. حذف زنی به نام فریبا از این پروژه که چند نفر خواهان ازدواج با او هستند و همین‌طور نظرات خانواده‌های بیماران، از چالش‌های اصلی این مسأله هستند. در بخش‌هایی از فیلم شاهد تضارب آرای پزشکان و متخصصین در این‌باره هستیم. برخی می‌گویند ازدواج باعث می‌شود وضعیت روحی آنها و کیفیت زندگی‌شان بهتر شود و بعضی دیگر معتقدند ممکن است شرایط روحی آنها بدتر و از حالت کنترل خارج شود. در اینجا مخاطب با این سؤال مواجه می‌شود که کار درست چیست و آیا امکان آن وجود دارد که دو بیمار در چنین وضعیتی به زیر یک سقف بروند و مسئولیت‌های یک زندگی را به دوش بکشند؟ مددجویانی که در این آسایشگاه‌ها زندگی می‌کنند، همیشه فقط به نیازهای اولیه آنها رسیدگی می‌شود و تا پیش از این فکری به حال نیازهای عاطفی افراد با بیماری‌های اعصاب و روان نشده بود.
در دورانی که ازدواج دو فرد سالم با پیچیدگی‌ها و مشکلات فراوانی روبه‌رو است، این مستند نشان می‌دهد دو بیمار که از ناراحتی اعصاب رنج می‌برند برای ازدواج دچار چه چالش‌هایی از نظر علمی، حقوقی و اجتماعی می‌شوند. دیدن رنج در این فیلم بیننده را رها نمی‌کند. رنج افرادی که میل به داشتن همراه و خانواده دارند و آنها هم عاشق می‌شوند، اما سرنوشت آنان به تصمیم دیگران پیوند خورده است.
فیلم مستند «پروژه ازدواج» که محصول مشترک ایران، قطر و فرانسه است و در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده است، دو جایزه «نسل آینده» و «کتابخانه ملی فرانسه» را از سی‌ونهمین جشنواره «ژان روش» فرانسه از آن خود کرده است.