محمدجواد محبت و نقش او در تکوین شعر انقلاب
محمدرضا وحیدزاده
پژوهشگر هنر
نیمه دوم دهه چهل را باید زمان گسترش فعالیت‌های مطبوعاتی شاعران جوان مسلمان نیز نامید؛ به عنوان مثال از جواد محبت که تجربه همکاری با نشریه «توفیق» را هم داشت، در سال‌های 46 و 47 چند شعر در نشریات معتبر آن زمان به چاپ رسید. «خوشه»، «روشنفکر» و «تهران مصور» از نشریاتی بودند که در آنها آثاری از محبت به چاپ رسید. از آن جمله، «در روزگار تفرقه» شعری نیمایی با فضایی انتقادی بود که در خرداد 46 در نشریه خوشه به چاپ رسید. «این به جان آمدگان» نیز نیمایی انتقادی و تند دیگری بود که سال 1347 از او و در نشریه «تهران مصور» منتشر شد. (محبت 1386: 331) او همچنین شعر «رستاخیز» را تحت تأثیر شعری از محمدرضا شفیعی کدکنی (من از ستاره دنباله‌دار می‌ترسم / که از کرانه مشرق ظهور خواهد کرد...) که در مجله «جهان نو» به چاپ رسیده بود، سرود و سپس در نشریه «روشنفکر» منتشر کرد. (محبت 1388: 11)
باز برمی‌‌گردند / باز خواهند آمد / این تب را راجعه نه / خنّاق راجعه را / چاره‌ای نیست بجز ماندن و تن در دادن / خوب...! / می‌گفتی / می‌گفتی / کوتاه نیا / شب دراز است و قلندر، بیدار! / اینکه مشغول بدانیم پسر! موهبتی است! / - این چه حرفی است برادر! پس کار؟ / کار؟ در این خفقان؟ / حوصله‌داری مؤمن! / تو چه می‌دانی؟ بر ما چه گذشت؟ / رعشه دست مرا می‌بینی! / چه کسی لایق ایثار من و توست؟ بگو / این به جان‌آمدگان خرسندند / ناخدایان دل‌آگاه زمان هم امروز / پی لنگرگاه دنج و مناسب هستند / پسر الواتی کن، جوش مزن / ما که از خوب شدن محرومیم / لااقل عرضه بد بودن پیدا بکنیم / این هم از شب می‌دانی! / بدجوری شد / تا شب دیگر / یا عمر / رفیق...
...محمدجواد محبت در سال 1350 به دلیل سرودن و چاپ شعرهای سیاسی دستگیر و زندانی شد. این اتفاق با توجه به روحیه حساس و شکننده محبتِ جوان، تا سال‌ها تأثیر نامطلوبی بر شعر او بر جای گذاشت و او را مدتی از شعر دور نگاه داشت. (محبت، 1384: 12)
... محبت که پس از دستگیری توسط ساواک و در اثر آشفتگی‌های روحی آن ماجرای تلخ، مدتی دست از شعر شسته بود، در پاسخ به سؤال برخی‌ها درباره حال و هوای خود قطعه کوتاهی سرود و در ضمن آن دورنمایی از پیروزی انقلاب اسلامی به دست داد. این قطعه دست به دست گشت و سرانجام در مجله کاوه با مدیریت محمد عاصمی، چاپ آلمان غربی منتشر شد: «بردار ملامت نگاهت را / خاموشی من زبان گویایی‌ست / یک لحظه به ذهن من قدم بگذار / این سنگر عشق و خون تماشایی‌‌ست» (محبت، 1388، 10)
از کتاب در دست انتشار «تاریخ تکوینی شعر انقلاب اسلامی» جلد ۱ (از ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷) تألیف محمدرضا وحیدزاده