فهرست‌هایی برای راهنمایی کتاب‌دوستان
نادر قدیانی
ناشر
عرصه کتاب و ادبیات در کشورمان با برپایی جوایز و رویدادهای رقابتی و غیررقابتی مختلفی همراه شده است، در این بین یکی از اقدامات پسندیده را می‌توان فهرست‌هایی دانست که هرازچندی منتشر می‌شوند. فهرست‌هایی که نه تنها به همت بخش خصوصی، بلکه از سوی مؤسسات و نهادهای زیرمجموعه دولت و سازمان‌هایی نظیر شهرداری هرازچندی منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرند. البته این اتفاقی است که شاید بتوان گفت بیشتر در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان با آن روبه‌رو هستیم. به گمانم یکی از بهترین آنها را می‌توان فهرستی دانست که به همت سازمان توان‌بخشی وزارت آموزش و پرورش منتشر می‌شود. بر آن اساس جمعی از کارشناسان دست به بررسی کتاب‌های کودک و نوجوان زده و اسامی کتاب‌های مورد قبول خود را منتشر می‌کنند. خانواده‌ها هم با خیال راحت دست به خریدشان می‌زنند. این اقدام بسیار ارزشمندی است، کاری که اگر اشتباه نکنم عمر آن چیزی نمانده که دو دهه‌ای شود. این جایگاه متفاوت برآمده از عملکرد خوب مجریان آن است، اتفاقی که یکی از مهم‌ترین موارد مؤثر در آن را می‌توان در تداوم برنامه‌ریزی و روندی دانست که از ابتدا بنا گذاشته شده؛ درست برخلاف اغلب رویدادهای فرهنگی و هنری دیگر که به محض عوض شدن مدیران اثرگذار در چگونگی برگزاری‌شان، حتی سیاستگذاری آنها هم عوض می‌شود. جالب است که حتی عوض شدن دولت‌ها و جابه‌جایی مدیران در سطوح کلان هم خللی در برگزاری و کیفیت آن نگذاشته است. با این حال حداقل در ارتباط با این گروه سنی با فهرست‌های اثرگذار دیگری هم روبه‌رو هستیم، فهرستی که سالانه به همت شورای کتاب کودک در ارتباط با کتاب‌های مورد قبول برای کودکان و نوجوانان، هم در حوزه تألیف و هم در ارتباط با آثار ترجمه ای منتشر می‌شود.
برای انتشار این فهرست جمعی از کارشناسان و فعالان شناخته شده عرصه کتاب در گروه‌های مختلف دست به بررسی زده و در نهایت فهرستی را در اختیار علاقه‌مندان می‌گذارند. لاک‌پشت پرنده هم یکی دیگر از فهرست‌هایی است که آن هم در اقدامی مشابه آثار منتخب مورد نظر داورانش را در اختیار خانواده‌ها گذاشته و به برگزیدگان‌شان هم جوایزی می‌دهد. حالا بماند که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم هرازگاهی و به طریقی کاری مشابه انجام می‌دهد. اقداماتی از این دست را می‌توان راهنمایانی خوب برای والدین جوانی دانست که در مراجعه به کتابفروشی‌ها سردرگم می‌شوند. البته حق هم دارند، چراکه برای این گروه سنی، درمقایسه با کتاب‌های عمومی گروه بزرگسال با تعداد عناوین بیشتری روبه‌رو هستیم.
خانواده‌ها در مراجعه به هر یک از این فهرست‌ها می‌توانند از یک راهنما برای خرید کتاب‌های مناسب فرزندان خود استفاده کنند و با خیالی آسوده نسبت به سطح کیفی آثار مذکور دست به انتخاب بزنند. اما نکته آخر اینکه به این قبیل اقدامات در حوزه کتاب‌های عمومی بزرگسال هم نیاز داریم، رسانه‌ها می‌توانند با انتشار نقد و بررسی کتاب‌ها و اشاره به نقاط قوت و ضعف‌شان همچون چراغ راه علاقه‌مندان را در خرید آثار تألیفی و ترجمه شده یاری برسانند؛ اتفاقی که بیش از پیش نیازمند همراهی اهالی رسانه است.