ورشکستگی دو بانک امریکایی در فاصله دو روز سهام بانکی امریکا را در مسیر نزول قرار داد
هراس از دومینوی سقوط
زهره صفاری
خبرنگار
ورشکستگی دومین بانک امریکایی آن هم در فاصله تنها دو روز، زنگ خطر بروز بحران بزرگ بانکی بی‌سابقه در 15 سال اخیر ایالات متحده را در بورس وال‌استریت به صدا درآورده است.
به گزارش نیویورک تایمز، ورشکستگی بانک «سیلیکون ولی» در سانتا کلارای کالیفرنیا که مأمن سرمایه‌گذاری بسیاری از استارتاپ‌های امریکایی و جهانی بود در ساعات ابتدایی ضربه‌ای سخت به سهام بانک‌های این کشور وارد کرده و خطر بروز شکاف اقتصادی و بحرانی سخت در حوزه بانکی را جدی نشان داده است. این اتفاق سبب شد تا فهرست 500 سهام برتر بازار بورس سهام نیویورک و نزدک(اس‌اند پی 500) پرشیب‌ترین سقوط هفته را در سال تجربه کند.
اختیار بانک سیلیکون ولی که روز جمعه از سوی کارگزاران مالی امریکا تعطیل شد، به شرکت بیمه سپرده فدرال امریکا(FDIC) سپرده شده است و به این ترتیب سپرده‌های این بانک مسدود شده اما این شرکت مالی وعده حل این مشکل و دسترسی مشتریان به سرمایه‌هایشان را تا روز دوشنبه داده است. به نوشته فایننشال تایمز، این اتفاق که یکی از پیامدهای سخت طرح مهار تورم دولت بایدن با افزایش نرخ بهره به شمار می‌رفت، سبب شد که مشتریان بانک سیلیکون ولی در تنها یک روز حدود 42 میلیارد دلار یا به طور تقریبی یک چهارم سرمایه این بانک را از حساب آن بیرون بکشند. به این ترتیب این بانک با مجموع 209 میلیارد دلار سرمایه، دومین ورشکستگی بزرگ تاریخ بانکداری امریکا پس از بحران مالی 2008 را به ثبت رساند.
چند ساعت تا نابودی
اوضاع برای سیلیکون ولی از چهارشنبه گذشته، زمانی که این بانک اعلام کرد بخشی از ضمانت‌های خود را به ضرر فروخته و درصدد ارائه 2،25 میلیارد دلار سهام جدید برای تنظیم تراز مالی خود است، رو به وخامت رفت. این خبر موجی از نگرانی را در میان شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری ایجاد کرد زیرا آنها پیش‌تر نیز هشدارهایی را برای بستن حساب‌هایشان در این بانک دریافت کرده بودند. به نوشته سی‌ان‌ان، در روز پنچشنبه سهام این بانک افت کرد و ارزش سهام دیگر بانک‌های امریکا نیز در روند کاهشی قرار گرفت. این امر سبب شد که صبح جمعه یافتن خریداری برای این بانک و نجات آن از ورشکستگی نیز دشوارتر شود. اما دیگر راهی برای خلاصی آن نبود و صبح جمعه این بانک در اختیار شرکت بیمه سپرده فدرال امریکا قرار گرفت و حساب‌های آن مسدود شد.
دنیس‌ام کلر، مدیر اجرایی یکی از استارتاپ‌ها در این باره گفت: «شرایط سیلیکون ولی به سرعت به هم ریخت به طوری که همه چیز ظرف چند ساعت برای این بانک تمام شد.» یکی از مدیران ارشد شرکت‌های سرمایه‌گذار در این بانک نیز گفت: «40 سال روابط تجاری این بانک در 14 ساعت دود شد و از بین رفت.»
چرا ورشکستگی؛ چرا سقوط؟
آنچه که سیلیکون ولی را پس از بانک سیلورگیت سن دیگو، در فاصله دو روز به ورشکستگی کشاند، تدبیر ذخیره فدرال بانک مرکزی امریکا برای افزایش بهره بانکی در سال 2022 بود که کارشناسان آن را در راستای مهار تورم ضروری خوانده بودند. زمانی که نرخ بهره نزدیک به صفر بود بانک‌ها سرمایه‌های بلندمدت و کم‌ریسکی داشتند اما پس از این تغییر در نرخ بهره بانکی، گرچه تورم امریکا در مسیر نزولی قرار گرفت اما ارزش سرمایه‌های بانکی نیز بشدت افت کرد و بانک‌ها در شرایط زیان‌ده غیرقابل باوری قرار گرفتند. در عین حال بسیاری از سرمایه‌گذاران نیز اقدام به خارج کردن سرمایه‌شان از بانک‌ها کردند. مارک زندی، تحلیلگر اقتصادی امریکا معتقد است: «نرخ بهره بالا ارزش سرمایه و دیگر ضمانت‌های بانکی را پایین می‌آورد و بانک‌هایی مانند سیلیکون ولی مجبور به پرداخت‌های سنگین به مشتریان‌شان می‌شوند.»
اما این تنها دلیل برگزاری نشست اضطراری ژانت یلن، وزیر خزانه‌داری امریکا و کارشناسان اقتصادی امریکا برای بررسی علل ورشکستگی سیلیکون ولی نبود، به نوشته رویترز، بانک‌های امریکایی تنها در فاصله دو روز بیش از 100 میلیارد دلار را در بازار بورس از دست داده‌اند و درعین حال بانک‌های اروپایی نیز حدود 50 میلیارد دلار از سرمایه‌شان نابود شده است. در واقع عصر پول ارزان-سیاست افزایش نرخ بهره برای کاهش تورم- در امریکا، بشدت سرمایه‌گذاران را نگران کرده است و تابلوی بورس امریکا و شاخص‌های قرمز شده بانکی به خوبی این هراس را نشان می‌دهد.
جک دالارهاید، مدیر اجرایی شرکت مدیریت سرمایه تولسا در اوکلاهما معتقد است: «ایجاد شکاف در سیستم به خوبی مشهود است و نگرانی از آن جهت است که اگر ذخیره فدرال بانک مرکزی در ظرف دو هفته آتی نرخ بهره را افزایش دهد، چه بر سر سیستم بانکی خواهد آمد. شاید همین دلیل نیز سبب شده تا بانکداران اقدام به واگذاری بی‌قید و شرط بانک‌ها کنند و بازار ملتهب شود.»
در حال حاضر پس از ورشکستگی سیلیکون ولی، سهام بانک سیگنچر، 23 درصد، بانک فرست ریپابلیک 15 درصد و وسترن الاینس بانکورپ 21 درصد بیشترین سقوط را داشته‌اند و این روند برای دیگر بانک‌ها تا حداقل 0،9 درصد نیز در تالار بورس امریکا مشاهده شده است.
به باور ناظران فایننشال تایمز، بحران بانکی در امریکا در سال‌های اخیر بشدت بی‌سابقه بوده است به طوری که آخرین بار اکتبر 2020، شرکت بیمه سپرده فدرال امریکا وارد میدان شده بود و یک بار نیز در سال 2014 بیشترین آمار بحران بانکی با بروز مشکل برای حدود 10 بانک ثبت اما رفع شده است. با این حال به نوشته سی‌ان‌ان، کارشناسان اقتصادی امریکا همچنان سعی در خوشبینی به آینده، کاهش التهاب بازار و خروج سرمایه‌های بیشتر از بانک‌های این کشور دارند و با استناد به اینکه بانک‌های ورشکسته کوچکتر از آن هستند که بتوانند سیستم بزرگ بانکی امریکا را تهدید کنند، تکرار بحران 2008 و دومینوی سقوط بانکی را بعید اعلام کرده‌اند.
خبر پلاس
هشدار وزیر خزانه‌داری
بحرانی که به سرعت گریبانگیر اقتصاد امریکا شده، ژانت یلن، وزیر خزانه‌داری را بشدت نگران کرده است. به طوری که به نوشته رویترز، او با هشدار درباره خطر رکود اقتصادی، اعضای مجلس نمایندگان امریکا را ملزم به فوریت در تصمیم‌گیری درباره افزایش سقف بدهی‌های امریکا کرده است.