بازگشت قهرمانانه آقای پدر!
نفیسه سادات موسوی
کارشناس فرهنگی
«یواش بازی کن بابات از سرکار اومده می‌خواد استراحت کنه!» و «بذار بابات بیاد بهش می‌گم چقدر اذیت کردی!» این جمله‌ها نباید به گوش‌تان ناآشنا باشد. سال‌ها و سال‌ها، نه‌تنها از دهان اطرافیان به وفور شنیده‌ایم بلکه در فیلم و سریال‌ها هم تا حد ممکن استفاده شده‌اند؛ جملاتی که شاید در ظاهر ساده باشند اما پیامد بلندمدت‌شان در ذهن مخاطب چیزی جز تقلیل نقش پدر خانواده به عابربانک و مأمور تنبیه نبوده است. تصویر ناخوشایندی که وقتی در کنار شکاف نسلی طبیعی‌ای که فرزندان با والدین خود تجربه می‌کنند قرار می‌گیرد، رفته رفته پدر را از تمام تعاملات روزمره حذف می‌کند. آش این مدل نگاه گاه آنقدر شور می‌شود که در ادبیات مکتوب و شفاهی ما بارها درباره پدرها گفته شده که اگر از آنها بپرسید فرزندتان کلاس چندم است، احتمال کمی دارد که درست پاسخ بدهند. یا گاهی فیلم‌هایی از شوخی‌های نسبتاً خطرناک پدرفرزندی را گوشی به گوشی بازنشر می‌کنند و با یک صورتک خندان می‌نویسند: وقتی بچه رو دو ساعت می‌سپری به باباش!
در گیرودار گسترش بی‌رویه این نگاه به پدر که پیامدهایی مثل شکل نگرفتن ارتباط سازنده بین پدر و فرزندان، کمرنگ شدن وابستگی عاطفی فرزندان به پدر و عقب رفتن مرزهای به رسمیت شناختن پدر به‌عنوان مدیر خانه از سوی فرزندان، فقط گوشه‌ای از عواقب آن است، شبکه کودک با نکته‌سنجی بجا و انتخاب زاویه درست، برای ورود به مسأله مهم ارزش و اهمیت نقش پدر در کنار مادر به‌عنوان دو بال پرواز یک خانواده، یک‌تنه بار اصلاح القائات غلط رسانه‌ای را به دوش می‌کشد.
خانواده‌ای که بچه‌های ما در شبکه کودک با آن مواجه هستند، تنها شامل مادر و فرزند نمی‌شود. نقش پدر از یک کیف پول متحرک به یک موجود مؤثر تغییر می‌کند. اگر بنا به نمایش گشت‌و‌گذار و ایران‌شناسی و طبیعت‌گردی است، پدر و مادر در کنار هم حاضر هستند و با هم برای مدیریت بچه‌ها در سفر همکاری می‌کنند (دورت بگردم ایران.) اگر قرار باشد سبک زندگی شاد به دور از تجمل و مصرف‌گرایی به کودکان آموزش داده شود و از وسایل ساده و در دسترس همه خانواده‌ها برای ساختن بازی‌های دلچسب و دسته‌جمعی خانگی استفاده شود، حتماً پدر و مادر هر دو در این قاب کنار هم نمایش داده می‌شوند (با هم بازی) و حتی گاهی همان‌طور که در برخی برنامه‌ها (مثل ببعی و ببعو) مادر نقش محوری دارد، برنامه‌ای هم با محوریت پدرها ساخته می‌شود تا نقش چندجانبه، مهم و دوست‌داشتنی پدر در خانواده برای فرزندش بیش از پیش بر پیشانی رسانه بنشیند (با بابا) و خلاصه جای خالی پررنگ پدر در پرونده چندین و چند ساله تولیدات رسانه‌ای بویژه در صداوسیما را آهسته، پیوسته و دغدغه‌مند پر می‌کند، آن هم برای نسلی که آینده‌ساز است و در شرف ساماندهی مفاهیم در ذهن و حافظه‌اش.
نتیجه این بازنمایی صحیح از جایگاه پدر خانواده، قبل از هر چیز برای پدران و مادران همین بچه‌ها است و پس از آن برای خانواده‌هایی که اینها در آینده تشکیل می‌دهند و از الان می‌دانند پدر بودن مسئولیتی چندجانبه و نقشی فعال در خانه و خانواده است.