یادداشت
تعامل برمبنای سیاست همسایگی
محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور
روابط بین دو کشور ایران و عربستان پس از وقفه‌ای7 ساله، با اعلام بیانیه مشترکی از سوی این دو کشور و با همراهی کشور میزبان یعنی چین، از سر گرفته شد. احیای این رابطه از کارآمدی سیاست همسایگی به عنوان یکی از مفاهیم راهبردی سیاست خارجی دولت آیت‌الله رئیسی حکایت دارد.
پس از انتخاب آیت‌الله رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور ایران در انتخابات خردادماه 1400، آنچه که بیش از همه مورد توجه قرار گرفت، وعده‌ای بود که وی در زمان مراسم تحلیف خود در جمع نمایندگان کشورهای خارجی میهمان اعلام کرد. ایشان در آن سخنرانی، سیاست همسایگی و تعامل با همسایگان را مطرح و تأکید داشت که آغوش ایران به روی هر کسی که بنای دوستی و تعامل دارد، باز بوده و همواره دست خود را به سمت دوستی با کشورهایی که بنای تعامل دارند دراز خواهد کرد. چنین ایده‌ای در تداوم این هدف مطرح شد که امنیت منطقه باید توسط بازیگران منطقه‌ای تأمین و دنبال شود. آنگونه که کشورهای منطقه به عنوان صاحبان حق، بدون مداخله نظام‌های خارجی روابط دوجانبه و حل مسائل منطقه‌ای را در دست بگیرند.
این سیاست که از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم، به صورت خاص در حوزه‌های مختلف مورد پیگیری قرار گرفت، در برقراری رابطه با کشورهای آسیای مرکزی و سایر کشورهای آسیایی که سبب گسترش همکاری‌های اقتصادی و پیوند ایران با زیرساخت‌های اقتصادی آسیا شده، چهره جدیدی از خود نشان داد.
همزمان با این تحرکات، مذاکرات مختلفی با طرف عربستانی در سطوح مختلف دیپلماتیک و امنیتی در حال انجام بود. منطق مذاکراتی ایران منطق قوی است که تأکید آن بر اصالت تعامل بر روابط، بخصوص روابط با همسایگان قرار دارد. از همین رو ، پنج دور مذاکره بین مقامات ایرانی و عربستانی، به میزبانی کشور عراق انجام شد و رفت و آمدهای مختلفی هم برای احیای روابط با عربستان صورت گرفت.
اما گام اصلی یا بهتر بگوییم نهایی، در پکن برداشته شد. در سفر اخیر رئیس‌جمهور ایران به کشور چین، شی جین پینگ رئیس‌جمهور این کشور با درخواست واسطه‌گری خود، به این موضوع ورود کرده و اعلام داشت در گفت‌و‌گوهایی که در سفر اخیر خود به عربستان داشته است، طرف مقابل خواستار بهبود روابط با ایران شده است. از همین رو، چین به عنوان واسطه دوستی ایران و عربستان، ایده احیای روابط را پیگیری می‌کند. آیت‌الله رئیسی با تأیید این ایده از سوی همتای چینی خود، با ادامه مذاکرات سابق در چین موافقت می‌کند. پس از آن بود که دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی از سوی رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی برای انجام مذاکرات مأموریت یافت. مذاکرات بین هیأت‌ها به صورت مفصل و طولانی در هفته گذشته در جریان بوده و اکنون به ثمر نشسته است.
بنای جمهوری اسلامی همواره تعامل، همکاری و برادری با کشورهای مختلف است و احیای روابط دو کشور، فرصتی برای منطقه و جهان محسوب می‌شود که بتوانند روابط خود را با ایران تقویت کنند. با عادی‌سازی این روابط و بازگشایی سفارتخانه‌ها بین دو کشور از یکسو، زمینه برای تعامل مستقیم و تقویت همکاری‌ها مهیا شده و زمینه مداخله خارجی و سوءتفاهم در روابط به کمترین میزان خود خواهد رسید و از سوی دیگر، امکان تعامل بین ایران و عربستان در حوزه‌های مختلف تقویت می‌شود که همین امر موجبات رشد اقتصادی و همکاری‌های تجاری در منطقه را گسترش داده و باعث ثبات و آرامش در منطقه خواهد شد.
این تعامل و همکاری، فصل جدیدی از ثبات و برادری را در منطقه رقم خواهد زد که قطعاً به مذاق امریکا، صهیونیست‌ها و بخصوص سه کشور درمانده غرب اروپا سخت خواهد آمد و نشان می‌دهد که سیاستگذاری که برگرفته از خواب آشفته مشتی منافق و معاند بوده چیزی جز توهم و محاسبه غلط نبوده است و آنها را از فواید کنار آمدن با جمهوری اسلامی ایران محروم می‌سازد.