نگاهی به کتاب سازمان سیاسی بهائیت
آزاده جهان احمدی
منتقد ادبی
در هفته آخر دیماه سال‌جاری هنگام اختتامیه جایزه ادبی جلال آل‌احمد تنها برگزیده در بخش مستندنگاری کتاب «سازمان سیاسی بهائیت» نوشته حمیدرضا اسماعیلی از نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی بود. در همین بخش کتاب عقیله نوشته الهام امین شایسته تقدیر شد. اینکه آیا در بخش رمان و داستان کوتاه بضاعت همه ادبیات ایران همین است که یک کتاب برگزیده ندارد یا سیاست‌های اقتصادی نانوشته، داوران را بر آن داشته تا برای برگشت سکه‌های جایزه کتاب برگزیده به خزانه، به همان شایسته تقدیر بسنده کنند الان اصلاً محل بحث من نیست. در این نویسه کوتاه برآنم تا کتاب سازمان سیاسی بهائیت را معرفی کنم.
بهائیت سازمان و تشکیلات بسیار پیچیده و در عین‌حال منسجمی است که در ایران پس از انقلاب تمرکزشان بر حفظ مخفیانه تشکیلات است. باید توجه داشت که بهائیت موضوع تاریخی صرف یا مربوط به حوزه فرق و ادیان انحرافی نیست بلکه یک سازمان سیاسی در حال رشد پیش از انقلاب اسلامی بود که در سال‌های بعد همپای سازمان مجاهدین خلق به جاسوسی از مراکز ایران پرداخت. این تشکیلات از جمله مخالفان اصل نظام سیاسی فعالی محسوب می‌شود که در داخل و خارج از ایران فعالیت دارد و در محافل سیاسی بین‌المللی به لابی‌گری علیه ایران مشغول است. همچنین حقوق بشر و محیط زیست از جمله حوزه‌های انتخابی این سازمان است که در پوشش آنها به فعالیت می‌پردازد. آنها برای کسب قدرت در ایران ایدئولوژی و برنامه‌های خود را بازنویسی کرده‌اند. این سازمان سیاسی که به نام «دین بهائیت» فعالیت دارد از دهه 1370 با وضعیت جدیدی در صحنه حاضر شده است و با تلاش برای احیای تشکیلات خود متناسب با قرن 21، به فعالیت سیاسی و ضدملی خود اقدام می‌کند.
در سال‌های پس از انقلاب گرچه متون متعددی درباره بهائیت به نگارش درآمد، اما به ابعاد «سازمان سیاسی» آن کمتر توجه شد. کتاب سازمان سیاسی بهائیت تلاش دارد با فرارفتن از روایت‌های توصیفی، به‌صورت تحلیلی و در چهارچوب نظری مشخصی، بهائیت را مورد بازشناسی قرار دهد.
بر این اساس اهداف تحقیقی که منجر به نگارش کتاب شد در مقدمه اینگونه طرح شده است؛
1. ارائه روایتی از تاریخ بهائیت که ماهیت سیاسی آن را در تاریخ دو سده گذشته بازتاب دهد.
2. سیر تحول تاریخی «سازمان شدن» بهائیت را با ادله و اسناد متقن و متکثر معلوم سازد.
3. اهداف، ایدئولوژی، برنامه‌ها و فعالیت‌های تشکیلات سیاسی بهائیت را در زمان حاضر بررسی و تحلیل کند.
کتاب در شش فصل تنظیم شده است با مزیت‌ها و سخنان جدیدی که اثر را در نوع خودش قابل توجه و تأمل می‌کند؛ از جمله مطالب جدید این کتاب می‌توان به این دو مورد اشاره کرد؛ تمرکز بر «حلقه کوفه» یا همان «حروف حی» به‌عنوان پدیدآورندگان بابیت و رمزگشایی از اصطلاحاتی مانند آن، طرح بابیت به‌عنوان مهم‌ترین پرونده امنیتی دوران قاجار؛ و بررسی روش‌های مبارزاتی با بیان برای رسیدن به قدرت از طریق «شورش مسلحانه» (در دوران فترت فقدان شاه قدیم و استقرار شاه جدید)، کودتای نافرجام 1267 قمری و «تروریسم».