دست‌اندازهای سرمایه‌گذاری برای فرهنگ
علی الله سلیمی
نویسنده و منتقد ادبی
عرصه‌های فرهنگی برای رشد و شکوفایی به سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و همچنین بلندمدت نیاز دارد که اگر هر یک از آنها به‌موقع تحقق نیابد، ممکن است انواع عقب‌ماندگی‌های فرهنگی دامن جامعه را بگیرد و برای جبران چنین وضعیتی، به هزینه و سرمایه‌های به مراتب هنگفتی نیاز باشد.
نقطه آغاز جاماندن عرصه‌های فرهنگی از سایر تحولات اجتماعی، معمولاً با مشکل کمبود بودجه در نهادهای فرهنگی کلید می‌خورد که این خود، مسأله تازه‌ای نیست.
از سال‌ها قبل یکی از معضلات حوزه فرهنگ، همین مسأله نبود، کمبود و گاهی به‌موقع نرسیدن بودجه برای برنامه‌های فرهنگی است که در بیشتر مواقع باعث بی‌برنامگی در نهادهای فرهنگی می‌شود. حاصل آن نیز ایجاد خلأهای گوناگون در بخش‌های مختلف حوزه‌های فرهنگی است که در سال‌های اخیر نشانه‌های آن را به وفور می‌توان در گوشه و کنار دید.
البته برخی دست‌اندرکاران این حوزه، معمولاً این موضوع را انکار می‌کنند و معتقدند فعالیت‌های فرهنگی در جامعه با قوت پیش می‌رود و مشکل چندانی در این زمینه وجود ندارد. اما شرایط کنونی که در آن، کمبود بودجه در نهادهای فرهنگی را دیگر نمی‌شود براحتی انکار کرد، ظاهراً کاری کرده است که خود مسئولان مربوطه هم به ناچار در نشست‌های خبری یا گفت‌وگوهای خود با اصحاب رسانه با صراحت بیشتری به این موضوع اشاره می‌کنند و کمبود بودجه برای برنامه‌های فرهنگی را از دلایل اصلی تأخیر در اجرای این برنامه‌ها عنوان می‌کنند و در مواردی هم دلیل اصلی اجرا نشدن یک برنامه فرهنگی از پیش اعلام شده را نرسیدن بودجه اختصاص یافته اعلام می‌کنند که جای تأمل دارد. این در حالی است که در حوزه‌های غیرفرهنگی برنامه‌های متعددی به طور منظم برگزار می‌شود که برگزار نشدن یا تأخیر در برگزاری برخی از آنها خللی در نظم و فرهنگ عمومی جامعه ایجاد نمی‌کند، اما تأخیر در اجرا یا برگزار نشدن بعضی از برنامه‌های فرهنگی می‌تواند خلأهای اساسی در حوزه فرهنگ عمومی جامعه ایجاد کند که جبران برخی از آنها به همین راحتی امکان‌پذیر نیست.
به عنوان مثال، یکی از رویدادهای حوزه فرهنگ، برگزاری جشنواره‌های متعدد انتخاب کتاب سال در بخش‌های گوناگون است که اهداف اصلی این جشنواره‌ها توسعه فرهنگ کتابخوانی در بخش‌های گوناگون جامعه است و همه کارشناسان فرهنگی بر ضرورت تداوم آن تأکید و اتفاق نظر دارند، اما در سال‌های اخیر در روند اجرای منظم، صحیح، مطابق اساسنامه و بدون کم و کاست برخی از این جشنواره‌های انتخاب کتاب سال خللی ایجاد شده که طبعاً منشأ اصلی آن هم کمبود و در مواردی هم نبود منابع مالی است. در چنین وضعیتی، ظاهراً اتفاق مهم و محسوسی نمی‌افتد اما تبعات ناگوار آن در آینده را هم نمی‌شود انکار کرد.