رضا آشفته
منتقد تئاتر
جشنواره تئاتر فجر طی 41 سال اخیر به طور گسترده و فراگیر تنوع سوژه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... را مد نظر داشته و به آنها پرداخته اما در جشنواره چهل و یکم بیشترین نگاه معطوف به موضوعات دینی و دفاع مقدس شده است. با اینکه این موضوعات مورد توجه تماشاگران هستند اما ضروری است که متولیان دو مسأله را مدنظر داشته باشند؛ یکی آنکه مسأله مخاطبان تنها به این دو مورد محدود نمی‌شود. انسان هر روزه با مجموعه‌ای از مسائل و مشکلات در زندگی‌اش روبه‌رو می‌‌شود و پرداختن به آنها در صحنه تئاتر یک ضرورت است و نادیده گرفتن‌شان هم تماشاگر را ناراحت می‌کند. چراکه اگر تئاتر آیینه زندگی اجتماعی و حتی چه بسا طبیعت است، پس انسان به عنوان جزئی از آن انتظار دارد که خود را با تمام کاستی‌ها در این آیینه ببیند.
برای نمونه ترافیک، آلودگی هوا، مشکلات معیشتی، طلاق و... از جمله مواردی هستند که مطرح کردن آنها در تئاتر اهمیت دارد و در نتیجه دارای بازخوردهای اجتماعی است. از سویی انکار آن نیز چشم بستن بر بخش‌هایی از زندگی بشر امروز محسوب می‌شود. دوم آنکه، موضوعاتی که امسال بیش از پیش مورد توجه برگزارکنندگان جشنواره بوده‌اند به لحاظ ساختاری و شکل و شمایل آن‌طور که باید و شاید رضایت تماشاگران را جلب نمی‌کند و این مسأله اتفاقاً نقطه ضعفی برای نمایش‌های دینی و حوزه مقاومت به شمار می‌آید. کار در حیطه چنین موضوعاتی نیازمند شناخت و آگاهی و اشراف کارگردان بر شگردها و شیوه‌های نمایشی است تا از این طریق بتواند در بهترین حالت ممکن نمایش خود را در معرض دید تماشاگران بگذارد و اگر درخصوص این دو مورد هنرمندی کم و کسر داشته باشد نتیجه ساخته‌اش چندان مطلوب نخواهد شد. باید فراتر از جشنواره،  نسبت به موضوعات اینچنینی حساسیت به خرج داد و تعهدی دوسویه هم به موضوع و هم نسبت به مخاطبان داشته باشد. در همین رابطه، کارهای بخشی از برگزیدگان جشنواره تئاتر صاحبدلان هر شب در تالار حافظ به روی صحنه می‌رود که این نمونه‌ها در اکثر مواقع همخوان با ارزش‌های فرهنگی یک جشنواره بین‌المللی و  در حد و اندازه جشنواره تئاتر فجر نیست. شاید برخی بگویند که این بخش جنبی است. اما هر نمایش حاضر در جشنواره باید از سطح قابل پذیرشی برخوردار باشد و در هماهنگی با دیگر نمایش‌ها بر قابلیت‌های جشنواره بیفزاید. به هر تقدیر هنرمندی که قرار است در کارنامه‌اش حضور در جشنواره تئاتر فجربه عنوان ویترین سالانه تئاتر ایران ثبت شود باید بتواند رضایت مخاطب را در قیاس با دیگر آثار این  رویداد هنری-  رقابتی جلب کند. از سوی دیگر بین‌المللی خطاب کردن جشنواره تئاتر فجر بر حساسیت این گزینش‌ها می‌افزاید که چشم‌پوشی از آن اشتباهی غیر قابل پذیرش است.  طی سال‌های برگزاری یک جشنواره، رو در رو شدن با آثار هنری ارزشمند بر این اعتبار می افزاید و سختگیری مدیران و سختکوشی هنرمندان یک راه اساسی و مطلوب برای چنین گزینش‌هایی است. جشنواره تئاتر فجر جایگاه ویژه‌ای دارد و پرداختن به موضوعات متنوع و پرهیز از موضوع محوری، بنا بر ضرورت‌های جامع یک اصل و اساس است که باید بیش از پیش مورد توجه برگزارکنندگان رویدادهای اینچنینی قرار بگیرد.