زخم تعطیلی‌های مکرر بر رشد اجتماعی دانش‌آموزان
مهسا قوی قلب / اول مهر امسال با دو سال پیش خیلی متفاوت بود چرا که دانش‌آموزان و والدین از بازگشایی مدارس و تمام شدن دو سال تعطیلی پی در پی خوشحال بودند، حالا دیگر می‌شد تمامی فعالیت‌های روزانه را از سر گرفت و هر روز صبح کودکان با لباس فرم مدرسه با شور و نشاط پشت نیمکت‌ها حاضر شوند. 4 ماه از آن روز گذشته اما نشد آنچه که همه فکر می‌کردند، این بار مشکل دیگری بر سر کلانشهرنشین‌ها آوار شد، آن هم چیزی نبود جز آلودگی هوا. تعطیلی‌های سال تحصیلی امسال البته تا پیش از بیماری کرونا در 4 دهه اخیر رکورد زده. آنچه در پی تعطیلی‌های مکرر آموزش حضوری به اذهان اثبات می‌کند این است که آسیب‌های روانی دانش‌آموزان کمتر مورد توجه مسئولان و تصمیم‌گیران قرار دارد.
رضا ولدخانی، روانشناس حوزه کودک با اشاره به اینکه مدرسه رفتن به جز بحث آموزش، موضوع پرورش را هم در برمی‌گیرد، به «ایران» توضیح می‌دهد: بعد از ترک محیط خانه، اولین و بهترین محیط اجتماعی که کودکان با آن آشنا می‌شوند، مدرسه است. سوادآموزی و علم‌آموزی و در کنار آنها، پرورش کودکان در محیط مدرسه انجام می‌شود. تحت پرورش معلم و بازی با همسالان، کودک با سبک زندگی جدیدی آشنا شده و شخصیت اجتماعی او رشد پیدا می‌کند. لازمه همه این آموزش‌ها، حضور مداوم در مدرسه است. در مقطعی دو ساله بیماری کرونا سبب تعطیلی‌های پی در پی شد، حالا هم بحث آلودگی و سرمای هوا سبب شده تدابیری توسط مسئولان اندیشیده شود که دانش‌آموزان نتوانند حضور مداوم در محیط مدرسه داشته باشند. تعطیلی‌ها و مجازی شدن آموزش‌ها در هر صورت برای دانش‌آموزان آسیب‌زا هستند. به گفته این روانشناس، در بسیاری موارد تأثیرات مثبت روانی که همسالان بر گروه سنی کودکان می‌گذارند از یک مربی هم بالاتر است. دوری از همسالان و تنها ماندن‌های مکرر در محیط خانه، می‌تواند عاملی برای افسردگی کودکان باشد و از رشد شخصیتی او جلوگیری کند. در محیط‌های مجازی تنها می‌توان در خصوص آموزش، گام‌هایی برداشت اما در امر تربیت و پرورش روحی هیچ اقدامی نمی‌توان داشت.
ولدخانی در ادامه با بیان اینکه به لحاظ اهمیت بالای موضوع، تعطیلی مدارس بویژه دوره دبستان باید در اولویت آخر تصمیم‌گیری مسئولان باشد، می‌افزاید: در این نسل که خانواده‌ها بسیار کم جمعیت شده‌اند تا جایی که یک یا نهایت دوفرزند آن هم احتمالاً با اختلاف سنی زیاد دارند، همچنین کمتر خانواده‌ای اجازه می‌دهد که فرزندش در کوچه یا خیابان با همسن و سال‌هایش هم بازی شود، تنها محیطی که برای تعاملات اجتماعی کودک باقی می‌ماند، مدرسه است. اگر دائم مدرسه رفتن‌ها قطع شود، امکان رشد شخصیت اجتماعی هم از کودکان گرفته خواهد شد، هرچند در صورت اجبار، راهکارهای خردی وجود دارد که می‌توان با کمک آنها از شدت آسیب‌ها کاست، اما هیچ راهکاری نمی‌تواند اثرگذاری حضور دائمی در مدرسه را بر دانش‌آموزان داشته باشد.