آیا تعطیلی مدارس کودکان را از آلودگی هوا نجات می‌دهد؟
آلاینده‌های هوا در محیط‌های بسته بیشتر است
فریبا خان‌احمدی / تهرانی‌ها در نیمه دوم سال دست‌کم بیش از 60 روز هوای آلوده تنفس کرده‌اند اگرچه همه ما نگران هوای آلوده‌ای هستیم که در فضاهای باز تنفس می‌کنیم، اما تحقیقات نشان می‌دهد، کیفیت هوایی که در روزهای آلودگی هوا در داخل خانه تنفس می‌کنیم به اندازه هوای بیرون مهم است. این از آن جهت مهم است که این روزها به دلیل آلودگی هوا بیش از گذشته بر غیرحضوری شدن آموزش و ماندن بچه‌ها در خانه تأکید می‌شود. بنابر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست امریکا (EPA)، میزان آلاینده‌های هوا در داخل خانه نه تنها می‌تواند تا ۱۰۰ برابر بیشتر از آلاینده‌های هوای بیرون باشد، بلکه حتی گاهی اثر مخرب‌تری بر سلامت انسان دارد. در ایران نیز نتیجه بررسی‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد که همواره محیط‌های بسته ۵ تا ۱۰ برابر آلوده‌تر از محیط‌های باز مجاور خود هستند و این در حالی است که ۸۰ درصد اوقات و ساعات زندگی ما در محیط‌های بسته سپری می‌شود. دکتر فریبا فرهی، متخصص طب اورژانس به «ایران» می‌گوید: در کلانشهری مثل تهران که میزان آلودگی هوا منطقه به منطقه متفاوت است هیچ فرقی نمی‌کند محیط بسته باشد یا باز؛ ذرات آلاینده بویژه سرب در محیط‌های بسته نیز ته‌نشین می‌شود.
این متخصص طب اورژانس در ادامه می‌افزاید: ذرات آلاینده در حد نانوگرم هستند بنابراین جدا از استنشاق ذرات سنگین فلزی و شبه فلزی عوارض کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت این آلاینده‌ها مسأله مهمی است، با وجود این به دلیل نبود مطالعات اپیدمیولوژیکی در این بازه زمانی نمی‌توان علل بروز بیماری‌های تنفسی بخصوص در کودکان را تفکیک کرد. به گفته دکتر فرهی، سن شایع ابتلا به بیماری تنفسی rsb یک تا 4 سال و فصل شایع آن نیز زمستان است. بنابراین نمی‌توان گفت بیماری‌های تنفسی که در کودکان در این فصل اوج می‌گیرند به دلیل آلودگی هوا است بلکه آلودگی هوا به عنوان محرک و زمینه بروز آسم و سرفه‌های تحریکی عمل می‌کند.
این متخصص طب اورژانس در پاسخ به اینکه آیا افزایش بیماری‌های تنفسی در کودکان ارتباطی با آلودگی هوا دارد یا خیر، عنوان می‌کند: در طول پاندمی کرونا یاد گرفتیم آمارگیری بهتری داشته باشیم ولی اینکه بگوییم تعداد موارد کودکان بستری نسبت به دو سال پیش بیشتر شده است، خطا است. دومین مسأله برای اثبات چنین ادعایی تحقیقات اپیدمیولوژیکی است که ما در کشور نداریم، بنابراین نمی‌توانیم بگوییم افزایش کودکان بستری حتماً به دلیل آلودگی هوا رخ داده است. ما همچنان معتقدیم افزایش بیماری‌های تنفسی در کودکان به دلیل ویروس rsb و ویروس‌های آنفلوانزا و شبه‌آنفلوانزا است. دکتر فرهی می‌گوید: اگر مطالعات نشان دهد افزایش کودکان بستری در بیمارستان ناشی از آلودگی هوا است شاید نیاز به تمهیدات سخت‌گیرانه‌تری هم باشد بخصوص در مدارس که باید بهسازی فضاهای آموزشی انجام شود و دانش‌آموزان حتماً از ماسک‌هایN95 استفاده کنند. به گفته این متخصص طب اورژانس، گازهای موجود در هوایی که ما تنفس می‌کنیم -در محیط‌های باز و بسته- در یک حد تعادل قرار دارند و با ورود گازهای سمی و سنگین هوای اطراف از تعادل خود خارج شده و ذرات سنگین وارد سیستم تنفسی و گردش خون ما می‌شوند.