ریحانه میرحسینی
کارشناس ارشد ادبیات

در شماره­‌های قبل تا به الان چندین شاعر از دوره قاجار را شناختید و این بار با «میرزاعبدالوهاب معتمدالدوله نشاط» که از سادات معروف اصفهان بود آشنا می‌­شوید. نشاط همانگونه که از پسوند اسمش پیداست در اصفهان به دنیا آمد و جدش عبدالوهاب هم از حاکمان اصفهان بود که ثروت خیلی زیادی داشت و همین اوضاع خوب او باعث شد که نشاط انواع علوم زمانه مانند ریاضی، علوم دینی، منطق و زبان ترکی و عربی را بیاموزد و مشهور است که این شاعر عهد قاجاری در حسن خط هم زبانزد بود. نشاط مانند دیگر شاعران دوره قاجاری پرکار بود، هم آثار منظوم دارد و هم منثور که در کتابی به اسم گنجینه چاپ شده و شامل مطالبی مانند قصاید، قطعات، دیباچه­‌ها، نامه‌­ها و فرمان‌های فتحعلی شاه و نامه­‌هایی که به خود شاه و شاهزادگان نوشته است که در همینجا بگویم که نشاط در دربار فتحعلی شاه صاحب دیوان بود و بعد از سال 1218 هجری به تهران آمد. همچنین در کتاب او شعرها، قطعات ادبی و حکایات اخلاقی هم وجود دارد. شاعر قاجاری ما اهل سفر و سیاحت بود و یک بار به نمایندگی به پاریس رفته و با ناپلئون اول دیداری داشت ولی خیلی خوش شانس نبود و در سن 69 سالگی به علت بیماری سل درگذشت. نشاط تا پایان عمر خودش در تهران ماند و غالباً هم با بزرگان اهل سلوک و طریقت معاشرت داشت. این شاعر قاجاری هم در نثر و هم در شعر دستی داشت اگرچه هر دو مورد تقلیدی از افراد گذشته است ولی تا اندازه قابل توجهی توانسته کار را دربیاورد. در نثر شیوه‌­اش میان نثر وصاف و سعدی است. نوشته­‌های نشاط غالباً انشای رسمی درباری زمان خودش را نشان می‌دهد که نسبت به زمان مغول ساده‌تر و نسبت به زمان الان ما سخت‌تر است ولی به طور کلی نمونه‌­ای از سبک نثر دیوانی دوره قاجار است. در شعرش ولی قضیه کمی فرق دارد، با اینکه عبارت­‌های عربی زیاد و ترکیب­‌های عجیب و غریب آورده ولی ساده و روان است. هم در قصیده و هم در غزل استاد بود و غزل­‌هایش رنگ و بوی فلسفی و عرفانی داشت که تقلیدی استادانه از حافظ است.
یک نمونه از شعر او را می‌خوانید:
طاعت از دست نیاید گنهی باید کرد
در دل دوست به هر حیله رهی باید کرد
منظر دیده نظرگاه گدایان شده است
کاخ دل درخور اورنگ شهی باید کرد