روایت‌هایی از استانبول قدیم
استانبول‌گردی تاریخی در عید!
طاهره راهی
خبرنگار
تعطیلات آن هم از نوع عید نوروز، یکی از ایامی است که مردم به شهرهای دور و نزدیک می‌روند، نه تنها شهرهای مختلف که حتی اگر اوضاع مالی‌شان مساعد باشد، کشورهای نزدیک هم مقصد مسافرت‌های ایرانیان می‌شود. از عتبات و کشورهای حاشیه خلیج فارس بگیر تا کشورهای شمالی همسایه چون ترکیه و ارمنستان. اما امسال که تعطیلات عید با ماه مبارک رمضان همزمان شده، شاید عده‌ای نتوانند به مسافرت بروند و خب، چه چیز بهتر از کتاب می‌تواند ما را با خود همراه کند و به سفر
بکشاند.
یکی از کتاب‌هایی که ما را با خود نه به شهر که به کشوری دیگر می‌کشاند کتاب «قهوه استانبول نیکو می‌سوزد» از نشر اطراف است. کتاب همانگونه که از عنوانش پیداست از استانبول می‌گوید، استانبول شهر زیبایی که تا همین صد سال پیش تقریباً هر روز در آن آتش‌سوزی اتفاق می‌افتاده، مساجد متعدد، بزرگ و زیبای آن و همچنین سیستم کشتیرانی بیشترین جلب توجه را برای بازدیدکنندگان این شهر داشته است.
«قهوه استانبول نیکو می‌سوزد» مجموعه جالبی از مسافران ایرانی در سفر به آن شهر است، از آنچه دیده‌اند و انجام داده‌اند. وقایع کتاب از حدود 150 الی 200 سال پیش روایت شده‌اند. سفرهایی که مسیر ورودی‌شان اغلب از طرف روسیه و از تفلیس با کشتی به استانبول بوده است. این کتاب که مجموعه دوازده سفرنامه استانبول از دوازده نفر از اهالی دوره قاجار از جمله ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار است، مانند این است که از دوازده جهت بایستی و به استانبول نگاه کنی، به طور قطع آنچه ناصرالدین‌شاه می‌بیند با حاج سیاح و عمادالسلطنه متفاوت است، این نگاه‌های متفاوت به استانبول، نشان می‌دهد زبان، دقت و رفتار مسافران تا چه اندازه با یکدیگر متفاوت بوده که در نوع خود نیز جالب است.
نقطه قوت این کتاب، روان بودن و جذابیت نوشتار سفرنامه‌های قاجاری است، متن کتاب به طور کلی چندان دشوار نیست، در آن هر شخص بنا به سلیقه دیدگاه‌های مختلفی به جامعه، سبک زندگی، معماری، اقتصاد، سیاست و حکومت، فرهنگ و طبیعت استانبول بیان می‌کند که دلیل جذابیت اصلی کتاب نیز همین است. کتابی که به دلیل روایت‌هایش از دوره قاجار جنبه تاریخی نیز دارد، اما با توجه به پیچیدگی متون آن دوره و حتی با وجود شرح کلمات در انتهای کتاب، ممکن است خواندن یکباره آن برای مخاطب عام خسته‌کننده باشد. هرچند تطابق روایت‌ها با استانبول امروز و یافتن محل‌های ذکر شده، می‌تواند در درک ما از ترکیه امروزی
مفید باشد.