گاز مایع پس از سال‌ها صادرات در مسیر جایگزینی بنزین قرار می‌گیرد

ورود رسمی LPG به چرخه سوخت‌رسانی


ایران که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز مایع در خاورمیانه به شمار می‌رود، سال‌هاست بخش قابل‌توجهی از‌LPG  تولیدی خود را صادر می‌کند؛ حالا سیاست‌گذاران تصمیم گرفته‌اند بخشی از این تولید مازاد را به مصرف داخلی، بویژه خودروهای سواری و عمومی، اختصاص دهند؛ بنابراین با افزایش دغدغه‌های زیست‌محیطی و لزوم تنوع‌بخشی به منابع انرژی و همچنین استفاده بهینه از ظرفیت مازاد تولید داخلی، گاز مایع (LPG) به طور رسمی در ناوگان حمل‌ونقل کشور وارد می‌شود.‌
گاز مایع یا‌LPG  همان سوختی است که بسیاری از خانواده‌های ایرانی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ آن را در سیلندرهای خانگی می‌شناختند، سوختی در دسترس، ایمن و قابل‌اعتماد که حضورش در زندگی روزمره مردم آن زمان کاملاً ملموس بود. این گاز به دلیل فراوانی در کشورهای تولیدکننده، سطح بالای ایمنی، نیاز اندک به تغییرات در موتور خودرو و بازدهی مناسب سوخت، همچنان یکی از گزینه‌های جذاب برای استفاده در بخش حمل‌ونقل به شمار می‌رود.
 LPG در مخازن فلزی بسیار مقاومی نگهداری می‌شود که توان تحمل فشار ۸ تا ۱۰ اتمسفر را دارند. این مخازن به شیر قطع‌کننده جریان مجهز هستند تا در صورت بروز هرگونه نشت در مسیر انتقال، خطرات احتمالی به حداقل برسد؛ امکانی که از نظر ایمنی، نسبت به سوخت‌هایی مانند بنزین برتری محسوسی ایجاد می‌کند. ویژگی مهم دیگر گاز مایع، ورود آن به‌صورت بخار به محفظه احتراق است؛ فرآیندی که موجب می‌شود روغن‌موتور از دیواره سیلندرها شسته نشود و بویژه زمانی که موتور سرد است، روغن دچار رقیق‌شدگی نگردد. این رفتار سوخت، عمر روانکار و قطعات داخلی موتور را افزایش داده و از استهلاک زودهنگام جلوگیری می‌کند.
از سوی دیگر، سوختن گاز‌LPG  برخلاف برخی سوخت‌های فسیلی، ذرات ریز کربنی تولید نمی‌کند؛ موادی که به‌عنوان آلاینده، می‌توانند وارد بخش‌های حساس موتور شوند و هزینه نگهداری را افزایش دهند. بنابراین پاک‌سوز بودن LPG  باعث می‌شود خودروهایی که از این سوخت استفاده می‌کنند، با هزینه تعمیر و نگهداری کمتر، عملکردی پایدارتر و طول عمر بالاتر همراه باشند.
هزینه نصب تجهیزات دوگانه‌سوز
(بنزین- LPG بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان)
 رحمان سالاری، مدیر طرح  CNG به‌تازگی در یک گفت‌و‌گوی تلویزیونی اعلام کرده است که هزینه نصب تجهیزات دوگانه‌سوز (بنزین- LPG) که شامل مخزن، کیت تزریق و سایر قطعات است، بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان برآورد می‌شود که بر عهده مالک خودرو است، اما باتوجه ‌به اختلاف قیمت سوخت، این هزینه در مدت کوتاهی جبران خواهد شد. به گفته سالاری کشور با مازاد تولید‌ LPG مواجه است و استفاده از این سوخت می‌تواند به شکل مؤثری ناترازی بنزین را کاهش دهد. ساخت جایگاه‌های LPG‌ در شعاع صد کیلومتری پالایشگاه‌ها یکی از برنامه‌های قطعی شرکت در این حوزه است. سالاری همچنین خبر داد که دو قرارداد مهم با خودروسازان داخلی برای تولید ۵۵ هزار دستگاه خودروی دوگانه‌سوز منعقد شده که تاکنون ۲۰ هزار دستگاه آن تولید شده است.
او با اشاره به پیشرفت فناوری در حوزه سوخت‌های جایگزین توضیح داد که امروز بیش از‌۸۵ درصد تبدیل سوخت خودروها با کیت‌های نسل چهار  CNG انجام می‌شود؛ کیت‌هایی که نسبت به نسل‌های گذشته عملکرد بهتری دارند و توان موتور خودرو را تقریباً برابر خودروهای بنزینی نگه می‌دارند.
این کیت‌ها به‌عنوان محصول شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی، در کشور تولید و عرضه می‌شوند و نقش مهمی در توسعه زیرساخت سوخت پاک دارند. این طرح بویژه برای رانندگان تاکسی‌های بین‌شهری، مسافرکش‌ها، وانت‌بارها و افرادی که روزانه مسافت‌های طولانی را طی می‌کنند، بسیار مقرون‌به‌صرفه خواهد بود؛ چرا که می‌توانند بخش عمده سوخت مورد نیاز خود را با یک‌پنجم تا یک‌دهم هزینه بنزین تأمین کنند.

وضعیت جایگاه‌های CNG کشور
در کنار این طرح، فراخوان ویژه‌ای برای تبدیل خودروهای شخصی مدل ۹۴ به بالا و نیز تمام خودروهای عمومی شامل تاکسی‌ها، وانت‌ها و خودروهای فعال در سکوهای اینترنتی به سیستم  CNG سوز کاملاً رایگان ارائه شده است.  سالاری در برنامه تلویزیونی با ارائه گزارشی از وضعیت جایگاه‌های‌ CNG کشور اعلام کرد که هم‌اکنون بیش از ۲۳۶۵ جایگاه فعال وجود دارد و روند توسعه جایگاه‌های جدید ادامه دارد.او با اشاره به استقبال گسترده مردم از طرح تبدیل رایگان خودروها به CNG، تعداد مراجعه‌کنندگان را بیش از ۳۰ هزار نفر عنوان کرد که در صف نصب نیز ۲۷ هزار نفر قرار دارند. همچنین توضیح داد که با افزایش ظرفیت کارگاه‌ها، زمان تبدیل خودروها به کمتر از یک ماه کاهش خواهد یافت.  مدیر طرح  CNG تأکید کرد که تنوع‌بخشی به سبد سوخت، علاوه بر مزایای زیست‌محیطی، از نظر اقتصادی و امنیت انرژی نیز اهمیت دارد. به گفته او، افرادی که روزانه حدود ۳۰ لیتر بنزین مصرف می‌کنند، پس از تبدیل خودرو به CNG  می‌توانند سالانه بیش از ۵۰ میلیون تومان صرفه‌جویی داشته باشند، زیرا بهای  CNG نسبت به بنزین بسیار کمتر است.

 

 آغاز ثبت‌نام سراسری
تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرده است که از ساعت ۱۰ صبح فردا (یکشنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۴) همه دارندگان خودروهای بنزینی به‌جز خودروهایی که قبلاً به  CNG تبدیل شده‌اند، می‌توانند با مراجعه به سامانه GCR.NIOPDC.IR  یکی از کارگاه‌های مجاز را انتخاب کرده و خودروی خود را به سیستم دوگانه‌سوز (بنزین- LPG)  مجهز کنند.
پیش‌ازاین نیز سرمایه‌گذاری برای احداث جایگاه‌های عرضه LPG  در شعاع صد کیلومتری پالایشگاه‌های کشور آغاز شده بود و طبق اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی متقاضیان می‌توانند از طریق درگاه ملی مجوزها اقدام به طی مراحل قانونی جهت احداث جایگاه کنند. قیمت گاز مایع (LPG) برای مصرف‌کنندگان نهایی تنها ۱,۵۰۰ تومان به ‌ازای هر لیتر تعیین شده که در مقایسه با بنزین آزاد (۵,۰۰۰ تومان) و حتی بنزین سهمیه‌ای، صرفه‌جویی چشمگیری به همراه دارد.