بازخوانی ۴ دهه تلاش ناکام برای خلع سلاح حزب‌الله

سلاح آتشین مقاومت

تام باراک، نماینده ویژه ترامپ از پیشقراولان توطئه آمریکایی-صهیونیستی خلع‌سلاح مقاومت لبنان به شمار می‌رود و طی چند ماه گذشته تلاش کرده با تطمیع و تهدید دولت لبنان، نهادهای این کشور را علیه تنها گروهی که در برابر تجاوزات اسرائیل ایستاده، بشوراند. این دسیسه با جلسه ماه گذشته هیأت ‌دولت لبنان به اوج خود رسید که طی آن، ارتش موظف شد طرحی برای خلع‌ سلاح حزب‌الله ارائه دهد. به نظر می‌رسید که مخالفت سران مقاومت لبنان، حمایت صریح مردم از این جنبش در راهپیمایی‌های متعدد و بی‌میلی ارتش به خلع‌سلاح حزب‌الله، دولت را از این طرح منصرف کند؛ اما اولتیماتوم‌های پی‌درپی آمریکا و رژیم صهیونیستی باعث شد که مقامات لبنانی بر فرماندهی ارتش کشور فشار آورند تا هرچه زودتر طرح خود را ارائه دهد. روز جمعه، کابینه لبنان برای بررسی طرح پیشنهادی ارتش این کشور برای خلع‌سلاح حزب‌الله و قراردادن تمامی تسلیحات تحت کنترل دولت تشکیل جلسه داد. در اعتراض به دسیسه آنها برای خلع‌ سلاح مقاومت، وزرای شیعه جلسه را ترک کردند. از زمان پایان جنگ لبنان-اسرائیل در اواخر نوامبر، حزب‌الله تأکید داشته که تسلیحاتش برای آزادسازی پنج منطقه‌ای که از زمان آتش‌بس همچنان در اشغال صهیونیست‌ها قرار دارد و همچنین برای بازدارندگی در برابر نقض حریم هوایی توسط اسرائیلی‌ها، حملات پهپادی و تهدیدهای احتمالی آینده همچنان ضروری هستند. نظرسنجی‌های ماه‌های اخیر نیز نشان دادند که مردم لبنان باور دارند ارتش این کشور به تنهایی برای مقابله با اسرائیل کافی نبوده و حضور مقاومت برای بیرون‌ راندن اشغالگران لازم است. اما این اولین ‌بار نیست که حزب‌الله با تلاش‌های خارجی برای کنار گذاشتن تسلیحات خود روبه‌روست. وبگاه میدل‌ایست‌آی در نوشتاری به تاریخچه دسیسه‌ها برای خلع‌ سلاح مقاومت لبنان پرداخته است.

طی چند ماه گذشته، دبیرکل حزب‌الله به روشنی تصریح کرده مقاومت تا زمانی که اسرائیل به اشغال خاک لبنان ادامه دهد، تسلیحات خود را نگه می‌دارد. با این حال، طی ماه آگوست و در پی فشار فزاینده ایالات متحده و کشورهای عربی برای ایجاد انحصار دولتی بر تسلیحات، دولت لبنان به ارتش مأموریت داد تا طرحی برای دستیابی به این هدف تا پایان سال تدوین کند. اکنون حزب‌الله با جدی‌ترین تهدید علیه زرادخانه خود از زمان تأسیس روبه‌روست و این ماجرا یادآور لحظاتی در تاریخ لبنان است که این جنبش توانست در برابر توطئه خلع‌ سلاح مقاومت کرده و سربلند بیرون بیاید.

۱۹۸۶: توافق سه‌جانبه
رد درخواست‌ها یا تلاش‌های مقامات لبنانی برای خلع‌ سلاح حزب‌الله به ژانویه ۱۹۸۶‌و کمتر از یک سال پس از ظهور عمومی این جنبش بازمی‌گردد. در میانه جنگ داخلی لبنان (1990-1975)، حزب‌الله نگران بود که هرگونه توافق صلح آن را مجبور به تحویل تسلیحاتش به دولت کند و موجب برهم‌خوردن تعادل میان نیروهای لبنانی شده و شیعیان را نسبت به سایر مذاهب در موضع ضعف قرار دهد.
سوریه که اندکی پس از آغاز جنگ نیروهایی در لبنان مستقر کرده بود، تقریباً در هر ابتکاری برای میانجی‌گری پایان درگیری‌ها مشارکت داشت. یکی از این تلاش‌ها توافق سه‌جانبه بود که در ۲۸ دسامبر ۱۹۸۵ در دمشق توسط نبیه بری رهبر جنبش شیعه امل، ولید جنبلاط رئیس حزب سوسیالیست ترقی‌خواه دروزی و الیه حبیقه فرمانده شبه‌نظامیان نیروهای لبنانی مسیحی امضا شد.
این توافق خواستار بازآرایی قدرت بین گروه‌های اصلی لبنان و خلع‌سلاح تمام جنبش‌های مسلح بود. حزب‌الله شدیداً با این طرح مخالفت کرد و سید حسن نصرالله که در آن زمان یکی از مقامات ارشد بود، اعلام کرد: «به کسانی که فکر می‌کنند ما تسلیحات خود را تحویل خواهیم داد، می‌گویم که این کار را نخواهیم کرد.»
پیش‌تر در همان سال و در سخنرانی آگوست ۱۹۸۵، سید عباس موسوی، روحانی ارشد حزب‌الله که بعداً دبیرکل این جنبش شد، گفت: «تمام راه‌حل‌های پیشنهادی برای حل بحران لبنان با هدف خلع ‌سلاح (مردم) این منطقه است. او افزود: «ما به اعراب، احزاب و فرقه‌ها می‌گوییم که ابتدا باید قدس را آزاد کنید و تنها پس از آن می‌توانید از مردم بخواهید سلاح‌هایشان را زمین بگذارند.» توافق سه‌جانبه نهایتاً کمتر از سه هفته پس از امضا، با شورشی در اردوگاه مسیحیان که حبیقه را سرنگون کرد، عملاً ملغی شد.
 
۱۹۸۹: توافق طائف 
و امتیاز حزب‌الله
در اکتبر ۱۹۸۹، همان‌طور که توافق سه‌جانبه پیشین باعث نگرانی حزب‌الله شده بود، مفاد توافق طائف نیز به نگرانی‌های مقاومت لبنان دامن زد. این توافق که پس از سه هفته مذاکره نمایندگان مجلس لبنان در شهر طائف عربستان به دست آمد، در سال بعد به جنگ داخلی لبنان پایان داد. پیمان طائف که با میانجی‌گری سوریه و عربستان سعودی به دست آمد، نظام سیاسی لبنان را بازتعریف کرد؛ اختیارات وسیع رئیس‌جمهوری مسیحی مارونی به نفع نخست‌وزیر سنی و رئیس پارلمان شیعه کاهش یافت، در حالی که کرسی‌های پارلمان و کابینه به طور مساوی بین مسلمانان و مسیحیان تقسیم شد.
 طائف همچنین خواستار خلع‌سلاح تمام سازمان‌های مسلح لبنانی و غیرلبنانی در کشور ظرف شش ماه پس از تصویب آن توسط پارلمان شد. اما حزب‌الله با دیدن اهداف مخفی این طرح، آن را رد کرد.
در نهایت حزب‌الله با هدف آزادسازی کشور و برای حفظ فشار نظامی بر نیروهای اشغالگر اسرائیل در جنوب لبنان، توانست زرادخانه خود را حفظ کند.
 
۲۰۰۸: ائتلاف ۱۴ مارس
پس از خروج ارتش سوریه از لبنان در آوریل ۲۰۰۵، مسأله تسلیحات حزب‌الله سریعاً به موضوعی تفرقه‌انگیز و جنجالی در سیاست و جامعه لبنان تبدیل شد. ائتلاف ۱۴ مارس که مورد حمایت عربستان سعودی و غرب بود، کمپینی پرفشار برای وادار ساختن این جنبش به تحویل زرادخانه خود به دولت لبنان را آغاز کرد.
تنش‌ها در سال ۲۰۰۸ به اوج رسید؛ زمانی که دولت فؤاد سینیوره، متعلق به ائتلاف ۱۴ مارس برای برچیدن شبکه مخابراتی خصوصی حزب‌الله که توسط شاخه نظامی آن استفاده می‌شد، اقدام کرد. حزب‌الله با تسلط بر بخش‌های وسیعی از غرب بیروت و مناطقی در کوه لبنان پاسخ داد.
شهید نصرالله در کنفرانس خبری ۸ مه ۲۰۰۸ گفت: «ما دست هر کسی که به سلاح‌های مقاومت دست‌درازی کند را قطع خواهیم کرد.» او افزود که تصمیمات دولت تمام خطوط قرمز حزب‌الله را نقض کرده و سلاح برای حفاظت از سلاح استفاده خواهد شد.
ایستادگی حزب‌الله، دولت سینیوره را مجبور به عقب‌نشینی از تصمیمش کرد. این بحران دو هفته بعد با توافق دوحه پایان یافت که به حزب‌الله و متحدانش قدرت وتو در دولت اعطا کرد. از آن زمان تا ماه گذشته، هیچ کابینه لبنانی اقدام مشابهی را امتحان نکرده بود.
منبع:  Middle East Eye

 

برش

افشای طرح محرمانه ارتش لبنان برای انحصار سلاح
منابع رسانه‌ای لبنان طرح محرمانه و ۵ مرحله‌ای ارتش لبنان برای خلع‌سلاح مقاومت و شرایط اجرایی آن را فاش کردند.
به گزارش روزنامه الاخبار لبنان، منابع وزارتی فاش کردند که طرح ارائه شده توسط ارتش لبنان برای انحصار سلاح در اختیار دولت شامل هیچ مهلت زمانی نبوده و پنج مرحله را برای محدود کردن سلاح در دست دولت تعیین کرده است.
بر اساس این گزارش، این مراحل با تکمیل عملیات ارتش در منطقه جنوب لیتانی آغاز می‌شود، سپس به منطقه بین رودخانه لیتانی و رودخانه اولی می‌رسد و پس از آن به بیروت و حومه آن، و سپس به بقاع منتقل می‌شود. مرحله پنجم انحصار سلاح در دست دولت در کل خاک لبنان خواهد بود.