انوشیروان محسنی بندپی
معاون گردشگری و رئیس ستاد هماهنگی خدمات سفر کشور

نوروز که از راه می‌رسد، «ستاد خدمات سفر» چونان نگینی درخشان در انگشتری نوروز می‌درخشد. ستادی که نه‌فقط مجموعه‌ای از قوانین و مقررات است، بلکه قلب تپنده مهربانی و همدلی است. دستانی که در پی یاری هستند و چشمانی که نگران آسودگی خاطر مسافران. «ستاد خدمات سفر» فراتر از یک سازمان، یک حس است، حس امنیت، حس اطمینان و حس اینکه در این سفر کسی تنها نیست. این ستاد همچون پدری دلسوز مراقب مسافران عزیزمان بود و می‌خواهد که نوروز مردم با خاطراتی شیرین و فراموش نشدنی در برگی از دفتر زندگی ثبت شود.
نوروزی دیگر گذشت و آنچه باقی ماند رایحه خدمت به عموم مردم عزیز ایران است که تجربه شیرینی از سفر و گردشگری در سراسر کشور را تجربه کردند. امسال هم به مثابه سال‌های گذشته جمعی بالغ بر یک میلیون و 200 هزار نفر از خدوم‌ترین مردمان میهن عزیز ما به خدمت‌رسانی به مسافران نوروزی مشغول بودند تا شاهد کم‌ترین حادثه و رخداد ناگوار باشیم و هموطنان ما با خیالی آسوده و آرام، ره در مسیر بازگشت به منزل پیش گیرند. همه اعضای ستاد هماهنگی خدمات سفر در جای جای ایران، امسال با وفاقی مثال‌زدنی، اتفاقات بزرگ و بدیعی را رقم زدند تا ضمن خدمت‌رسانی به‌موقع و مناسب به مسافران، دقیق‌ترین آمارهای سفر نسبت به سال‌های گذشته را استخراج کنند و به اطلاع عموم مردم برسد. در این مسیر 28 دستگاه اجرایی خدمت‌رسان، به ارائه خدمت مشغول بودند که به پاس همین تلاش‌ها «نوروزبانان بی‌نوروز» نام گرفتند.
تشکیل جلسات ستادهای اجرایی در استان‌ها و شهرستان‌ها به ریاست استانداران و فرمانداران با بیش از 5 هزار جلسه ستاد و ساماندهی امکانات استانی و شهرستانی، ابلاغ دستورالعمل‌های ستاد به مقامات محلی و به‌کارگیری تمامی شوراها و کارگروه‌های استانی در رفع نیازها از اقدامات چشمگیر وزارت کشور در نوروزی که گذشت، بود.
در تقارن ماه مبارک رمضان با ایام تعطیلات نوروز که امسال رقم خورد، همکاری نزدیک شورای فرهنگ عمومی کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ستاد اقامه نماز و سازمان اوقاف و امور خیریه در تعادل بخشی و رعایت شعائر ماه مبارک رمضان همچون ایام شب‌های قدر، شهادت مولی‌الموحدین حضرت علی(ع) و عید سعید فطر با آیین‌های نوروز بسیار مؤثر بود. سازمان اوقاف و امور خیریه با 356 بقاع متبرکه و خدمات اسکان و رفاه به 360 هزار نفر از مسافران نوروزی گام بلندی در تأمین اماکن اسکان نیمه‌رسمی برای مسافران برداشت.
امسال با کم‌ترین مشکل در سوخت‌رسانی برای عموم مردم در شهرها مواجه بودیم و در هیچ نقطه‌ای از کشور به بحران برنخوردیم. حضور کارکنان خدوم شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در همه شهرها و مقاصد گردشگری نشان دهنده تبلور حس مسئولیت‌پذیری در این رخداد عظیم بود.
امسال برای اولین بار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به جمع اعضای ستاد خدمات سفر اضافه شد و این وزارتخانه به ارائه خدمات فناورانه در جمع‌آوری آمارهای ستاد و خدمات‌رسانی در نیازهای گردشگران و زیرساخت‌های ارتباطی در مقاصد گردشگری پرداخت.
کمیته بهداشت، سلامت و درمان، با افزایش کمی تعداد پایگاه‌های اورژانس و ارتقای کیفی ارائه خدمات درمانی و آمادگی کامل مراکز بیمارستانی، مراکز بهداشتی و درمانی، مراکز جامع خدمات سلامت، ارائه خدمات مستمر و شبانه روزی در پایگاه‌های انتقال خون، تمام تلاش و همت خود را در مسیر پایش سلامت و درمان مصدومان و حادثه دیدگاه بکار بستند. همچنین نظارت اثربخش، ارتقای کیفیت خدمات و پاسخگویی به تماس‌های اورژانسی عموم گردشگران، امسال به طور ویژه‌ای ارتقا یافت.
کمیته امنیتی، انتظامی و ترافیکی نیز با حضور همه دوایر مختلف پلیس در شهرها، در کنار خدمات‌رسانی و حفظ امنیت نقاط مبدأ و مقصد سفر، وظیفه سنگین حفظ ایمنی در جاده‌های مواصلاتی را برعهده داشت. در این کمیته دستگاه‌های مختلفی چون سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، اورژانس و هلال احمر به عنوان نقش‌آفرینان اصلی این کمیته فعال بودند.
سازمان امور عشاری با ایجاد بیش از هزار کمپ عشایری در مسیرهای مواصلاتی، با ایجاد توقفگاه‌هایی به منظور رفع خستگی و خواب آلودگی، پررنگ‌تر از هر سال نقش مؤثر خود را ایفا کرد. کمیته امداد و نجات با ریاست سازمان هلال احمر و جمعیت جوانان و داوطلبان و مشارکت فعال دستگاه‌های امدادی، نظیر  اورژانس کانون جهانگری و اتوموبیلرانی، به پایش لحظه‌ای نیازهای امدادی و ایجاد پویش‌های کاهش تلفات در مسیرها و مقاصد سفر پرداخت. پویش‌های «به‌رفت» و «نه به تصادف» و دیگر پویش‌ها نمونه‌هایی از این اقدامات فراگیر بود.
کمیته خدمات حمل و نقل با مشارکت فعال دوایر مختلف وزارت راه و شهرسازی از شرکت ملی راه آهن تا شرکت فرودگاه‌ها، از سازمان بنادر و کشتیرانی تا سازمان هواپیمایی و نقش مؤثر سازمان هواشناسی در ارائه گزارش‌های لحظه‌ای و دقیق ایفا نمود که شایان تقدیر است.
در بخش نظارت، کمیته‌ای مشتمل بر وزارت صمت، سازمان تعزیرات حکومتی، وزارت بهداشت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در کنار سکوهای فضای مجازی و تلفن‌های گویای دستگاه‌ها به نظارت مستمر پیش از آغاز تعطیلات و در طول ایام تعطیلات نوروز پرداختند که نتیجه آن کاهش میزان شکایات و افزایش رضایتمندی مسافران بود.
امسال به لحاظ لزوم اطلاع‌رسانی مطلوب به عموم مردم، در کنار فعالیت‌های فضای مجازی و رسانه‌های مکتوب و اجتماعی، تولید بیش از 100 هزار دقیقه برنامه تلویزیونی و رادیویی از سوی صداوسیما، بعد دیگری از همکاری میان‌بخشی رسانه ملی با ستاد خدمات سفر را به تصویر کشید.
امسال برای  اولین بار باهدف توجه به گردشگری سبز و حفظ محیط زیست، کمیته ویژه‌ای به ریاست سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شد تا با راه‌اندازی پویش‌هایی، برای مدیریت مقاصد طبیعت گردی و کاهش زباله تلاش کند.
شورای عالی مناطق آزاد نیز در سال جاری بخش عمده‌ای از سفرها را در قالب ستادهای اجرایی مناطق آزاد، در هر 7 منطقه آزاد مدیریت کرد که تجربه بی نظیری را برای علاقه‌مندان پدید آورد.
یکی از سیاست‌های مبتکرانه نوروز 1404 توزیع مکانی سفر در اقصی نقاط ایران بود که موجب شد بخشی از علاقه‌مندان به سفر،  مقاصد جدید و ناشناخته را انتخاب کنند.
اسکان مسافران نوروزی با مشارکت فعال بخش خصوصی، جامعه هتلداران، انجمن بوم‌گردی‌ها و دیگر تأسیسات گردشگری و در عین حال با نقش‌آفرینی شهرداری‌ها، هلال احمر، سازمان‌ها و اداره‌های ورزش و جوانان و اسکان اضطراری مسافران در شهرها و روستاها همراه شد. همچنین وزارت آموزش و پرورش با تجهیز 64 هزار کلاس درس در سراسر کشور و نیز سازمان اوقاف و امور خیریه و دیگر دستگاه‌ها در اسکان نیمه رسمی فعال بودند.
کمیته نظارت نیز به صورت فعال و اثربخش در ارتقای کیفیت خدمات و پاسخگویی به تماس‌های گردشگران نقش بسزایی ایفا کرد. در سطح ملی این کمیته متشکل از دستگاه‌های نظارتی نظیر سازمان بازرسی کل کشور، سازمان تعزیرات حکومتی، وزارت صنعت، معدن و تجارت بود و در استان‌ها دستگاه‌های اجرایی متناظر آنها به نظارت و پایش تأسیسات گردشگری می‌پرداختند.
 
راهکارهای ارتقای ستاد هماهنگی خدمات سفر در سال‌های آتی
ستاد هماهنگی خدمات سفر در سال 1392 تشکیل شده است و 12 سال از عمر آن می‌گذرد. ضرورت دارد با توجه به گذشت این زمان، ساختار اجرایی ستاد خدمات سفر ارتقا یافته و از منظر اختصاص اعتبار، ماهیتی مستقل و درخور توجه یابد.
باتوجه به اثربخشی ستاد در افزایش رضایتمندی مسافران و بهبود کیفیت ارائه خدمات به عموم مردم که قصد سفر از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر را دارند، لازم است ستاد به طور دائمی در تمامی ایام سال دایر باشد و به فعالیت خود ادامه دهد.
یکی از سیاست‌های ستاد هماهنگی خدمات سفر می‌بایست گام برداشتن در مسیر توزیع مکانی سفر و توجه به مناطق گردشگری کمتر شناخته شده و نوظهور باشد.
ایجاد سامانه متمرکز و دائمی رصد و پایش سفر در اقصی نقاط کشور ضرورت دیگری است که می‌بایست برای تشکیل آن اهتمامی ویژه شود.
توزیع زمانی تعطیلات در طول سال و در فصول مختلف سال (به عنوان مثال تقسیم تعطیلات به زمستانی و تابستانی) از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به کاهش زمان‌های اوج سفر و تجمع گردشگر در نقاط پرمخاطب از کشور منجر شود.
افزایش تعداد پایگاه‌های موقت و دائمی خدمت‌رسانی در جاده‌ها و شهرهای پرمخاطب و نیز دایر کردن بازارچه‌های صنایع دستی که به رونق اقتصاد محلی و گردشگری بوم‌پایه منجر خواهد شد، از دیگر سیاست‌های معاونت گردشگری در سال پیش رو است.