با گذشت 3 روز از اعلام فهرست حدود ۱۰۰ کشور شامل تعرفه‌های جدید دونالد ترامپ، جهان همچنان در شوک رئیس‌جمهوری آمریکا به اقتصاد بین‌الملل است و رهبران دنیا از افقی تاریک برای اقتصاد جهانی صحبت می‌کنند. رئیس‌جمهوری آمریکا، تعرفه جهانی با «پایه» ۱۰ درصدی را بر تمامی کالاهای وارداتی به ایالات متحده، در روزی که «روز آزادی» (دوم آوریل ۲۰۲۵) نامیده می‌شود، اعلام کرد.
ترامپ همچنین از تعرفه ۱۰ درصدی بر کالاهای انگلیسی و ۲۰ درصدی بر کالاهای اتحادیه اروپا در یک برهه‌ خاص تاریخی برای تجارت جهانی رونمایی کرد. ایالات متحده برخی از کشورها را با تعرفه‌های بسیار شدیدتری تا ۵۰ درصد، هدف قرار خواهد داد. رئیس‌جمهوری آمریکا یک روز پس از اجرای تعرفه‌ها گفت: «عمل به پایان رسیده و بیمار زنده ماند و در حال بهبودی است.» ترامپ مدعی شد: «خبر اولیه این است که بیمار بسیار قوی‌تر، بزرگ‌تر، بهتر و انعطاف‌پذیرتر از همیشه خواهد بود. آمریکا دوباره بزرگ خواهد شد!»

واکنش ها به جنگ تجاری ترامپ
پس از تصمیم ساکن جنجالی کاخ سفید، بازارهای اقتصادی آمریکا بزرگ‌ترین افت طی یک روز را طی ۵ سال گذشته و از ژوئن ۲۰۲۰ یعنی از زمان اوج بحران کرونا، ثبت کردند.
شبکه «سی‌ان‌ان» اعلام کرد: شاخص داوجونز در معاملات صبح پنجشنبه ۱۵۰۰ واحد یا ۳.۶ درصد سقوط کرد. شاخص گسترده‌تر اس‌اند پی ۵۰۰ نیز ۳.۹۵ درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح خود از سپتامبر رسید. از سوی دیگر شاخص نزدک نیز ۴.۹ درصد سقوط کرد.
در همین حال، رهبران جهان همچنان در حال واکنش به تصمیم جنجال‌برانگیز رئیس‌جمهوری آمریکا هستند. به گزارش «بی بی‌سی» اورسلا فون درلاین، رئیس اتحادیه اروپا، تعرفه‌های ترامپ را ضربه‌ای بزرگ به اقتصاد جهانی توصیف کرد. او گفت: «بیایید روشن صحبت کنیم درباره پیامدهای عظیم این اقدام: اقتصاد جهانی به‌شدت آسیب خواهد دید، بی‌ثباتی افزایش خواهد یافت. این پیامدها برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان فاجعه‌بار خواهد بود.»
دولت انگلیس هم فهرستی شامل ۴۱۷ قلم کالای وارداتی از آمریکا را تهیه کرده که ممکن است اکنون از سوی بریتانیا شامل تعرفه شوند.
«هان دوک سو» رئیس‌جمهوری موقت کره جنوبی، اعلام کرد: «جنگ تجاری جهانی به واقعیت تبدیل شده است.»
دونالد تاسک، نخست‌وزیر لهستان گفت، این تعرفه‌ها ممکن است برای کشورش دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار هزینه ایجاد کند که «ضربه سخت و ناراحت‌کننده‌ای خواهد بود».
در پاریس، رئیس‌جمهوری فرانسه بعد از دیدار با نمایندگان صنایع، تعرفه‌های دونالد ترامپ را یک «شوک برای تجارت جهانی» توصیف کرد و گفت که این تعرفه‌ها «تأثیری شدید» بر اقتصاد اروپا خواهند داشت. امانوئل مکرون گفت «تصمیمی که دیشب اعلام شد، تصمیمی بی‌رحمانه و بی‌اساس بود» و افزود که اقتصاد آمریکا و مصرف‌کنندگان این کشور هم در نتیجه این تعرفه‌ها «فقیرتر و ضعیف‌تر» خواهند شد.
ژاپن هم که یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان خودرو به آمریکاست و ترامپ علاوه بر تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای ژاپنی، ۲۴ درصد هم بر تمامی کالاهای دیگر ژاپن مالیات وضع کرد، واکنش نشان داد. شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر این کشور اظهار کرد: «ژاپن بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را در ایالات متحده انجام می‌دهد، بنابراین ما نمی‌دانیم که آیا منطقی است [واشنگتن] تعرفه‌های یکسانی را برای همه کشورها اعمال کند.» یوجی موتو، وزیر تجارت و صنعت ژاپن هم تعرفه‌ها را «بسیار تأسف‌آور» توصیف کرد و گفت که توکیو همچنان در تلاش است دولت ترامپ را متقاعد به تجدیدنظر کند.
اما شدیدترین واکنش تا به اینجا را چین به نام خود ثبت کرد. عصر روز جمعه، چین در یک سلسله اعلامیه‌های سیاستی سریع شامل وضع متقابل 34 درصد تعرفه‌های سراسری علیه آمریکا، نشان داد که قصد ندارد در جنگ تجاری که ترامپ آغاز کرد، عقب‌نشینی کند.
نیویورک‌تایمز گزارش داد: «وزارت بازرگانی چین هم به طور جداگانه اعلام کرد که 11 شرکت آمریکایی را به فهرست «مؤسسات غیرقابل اعتماد» خود اضافه می‌کند و اساساً آنها را از انجام تجارت در چین یا با شرکت‌های چینی منع می‌کند. این وزارتخانه یک سیستم مجوز را برای محدود کردن صادرات هفت عنصر خاکی کمیاب که تقریباً منحصراً در چین استخراج و پردازش می‌شوند و در همه چیز از خودروهای برقی گرفته تا بمب‌های هوشمند استفاده می‌شوند، اعمال کرد.» وال استریت ژورنال در گزارشی به پیامدهای تصمیم تعرفه‌ای ترامپ پرداخت. این رسانه آمریکایی نوشت: «منفجر کردن نظام تجارت جهانی، پیامدهایی دارد که رئیس‌جمهوری درباره‌شان چیزی نمی‌گوید.
تأثیر کلی اقتصادی تعرفه‌باران ترامپ قابل پیش‌بینی نیست. اگر کشورها برای کاهش تعرفه‌ها با آمریکا مذاکره کنند، ممکن است آسیب‌ها کمتر شود. اما اگر واکنش، تلافی گسترده باشد، ممکن است نتیجه، کاهش تجارت جهانی و کندی رشد، رکود یا حتی بدتر از آن باشد.
بدون شک هزینه‌ها برای مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارهای آمریکایی افزایش خواهد یافت. تعرفه‌ها در واقع نوعی مالیات‌اند و وقتی چیزی را مالیات می‌دهید، از آن کمتر خواهید داشت. قیمت خودروها (حتی خودروهای ساخت آمریکا) هزاران دلار افزایش می‌یابد. ترامپ عمداً تصمیم گرفته ثروت را از مصرف‌کنندگان به شرکت‌ها و کارگرانی که پشت دیوارهای بلند تعرفه‌ای از رقابت محافظت می‌شوند، منتقل کند.»

آسیب به صادرات آمریکا
به نوشته وال استریت ژورنال، یکی از اهداف دیرینه تجاری آمریکا، گسترش بازار برای کالاها و خدماتش بوده است. دولت‌های هر دو حزب با عقد توافق‌های تجاری دوجانبه و چندجانبه به این هدف دست یافته‌اند. تعرفه‌های یک‌جانبه ترامپ این توافق‌ها را نابود کرده و راه را برای تلافی باز می‌گذارد. صادرات آمریکا به‌طور مستقیم از تعرفه‌های تلافی‌جویانه آسیب خواهد دید.
تعرفه‌ها هزینه‌هایی را به شرکت‌ها تحمیل می‌کنند که آنها سعی خواهند کرد از آنها فرار کنند. در نتیجه، لابی‌گران سیاسی در واشنگتن سود زیادی خواهند برد، چرا که شرکت‌ها و کشورها در پی معافیت از این یا آن مالیات مرزی خواهند بود. ترامپ می‌گوید هیچ معافیتی وجود نخواهد داشت. اما خواهید دید این وعده از بین خواهد رفت، چون سیاستمداران-از جمله خود ترامپ- معافیت‌ها را راهی برای دریافت کمک‌های انتخاباتی از شرکت‌ها می‌بینند. «روز رهایی» در واقع «روز خریدن قایق تفریحی دیگر» برای باتلاق سیاسی است.

پایان رهبری اقتصادی آمریکا
وال استریت ژورنال نوشت: «با وجود افت‌وخیزهای صنعتی، سهم آمریکا از تولید ناخالص داخلی جهان طی دهه‌ها در حدود ۲۵ درصد ثابت مانده اما اکنون این دوران به پایان می‌رسد، زیرا ترامپ دیدگاهی بازرگانی‌محور و خودمحورانه از تجارت را در پیش گرفته است. نتیجه احتمالاً سیاست «هر کشوری برای خودش» خواهد بود، چون کشورها به‌جای بهره‌وری، بازارها را بر پایه ملاحظات سیاسی تقسیم خواهند کرد. در بدترین حالت، نظام تجارت جهانی ممکن است مانند دهه ۱۹۳۰ به سیاست‌های «فقیر کردن همسایه» دچار شود. هزینه کاهش نفوذ آمریکا قابل توجه خواهد بود.»

فرصت بزرگ برای چین
بزرگ‌ترین تناقض تعرفه‌های ترامپ این است که او آنها را تا حدی به‌عنوان ابزاری برای مقابله دیپلماتیک با چین توجیه می‌کند. اما در دوره اول خود، از توافق تجاری آسیا-پاسیفیک که چین را کنار گذاشته بود، خارج شد.
از آن زمان، پکن توافقی با بسیاری از همان کشورها امضا کرده است. اکنون تعرفه‌های جدید ترامپ فرصتی تازه در اختیار چین می‌گذارد تا با استفاده از بازار وسیع خود، متحدان آمریکا را جذب کند. کره جنوبی و ژاپن اولین اهداف هستند، اما اروپا هم در فهرست چین قرار دارد. نزدیکی تجاری بیشتر با چین، در شرایطی که دسترسی به بازار آمریکا نامطمئن است، باعث می‌شود این کشورها کمتر حاضر باشند در اقدامات محدودکننده علیه صادرات فناوری به چین یا ممنوع کردن نسل بعدی هوآوی با آمریکا همراه شوند. ترامپ در حال ساخت جهانی جدید بر پایه حمایت‌گرایی است. بازسازی اقتصاد جهانی پیامدهای عظیمی دارد—و ممکن است همه آنها به «عصر طلایی» مورد ادعای ترامپ ختم نشوند.