مایه مباهات است که در آستانه عید بهاره چینی فرصت پیدا می‌کنم برای رایزنی با دوست عزیزم جناب آقای «وانگ ایی» به پکن سفر کنم. شاعر کهن چین «یه یونگ» در توصیف عید بهاره چه زیبا سروده است «باد و یخبندان در آسمان و زمین از بین رفته و هوا در جهان هماهنگ است. سال‌های جدید به تقویم اضافه می‌شود و بهار، کوه‌ها و رودخانه‌های قدیمی را پر می‌کند.» سفر من برای دیدار با دوستان قدیمی پس از ملاقات موفقیت‌آمیز رؤسای‌جمهوری در کازان در حاشیه اولین حضور رسمی جمهوری‌اسلامی‌ایران به عنوان عضو اصلی بریکس در حالی صورت می‌پذیرد که در موقعیتی مهم و تاریخی در تحولات جهانی و منطقه‌ای، مسیر همکاری‌های عملگرایانه دو کشور با توافق سران فراخ‌تر از پیش شده است.
از آخرین باری که در سال ۲۰۱۹ به پکن آمدم تقریباً ۵ سال می‌گذرد، آن زمان، برای شرکت در «نشست مشورتی مشترک در مورد برجام» به چین آمدم و گفت‌و‌گوهای خوبی با دوستان چینی داشتم؛ مسئولانه تلاش کردیم تا طرف‌های مقابل را برای بازگشت به برجام و پایبندی به تعهدات ترغیب کنیم. ما با رویکردی مسئولانه و عملگرایانه نشان دادیم که موضوعات هسته‌ای، بخش جدایی‌ناپذیری از همکاری‌های راهبردی دو کشور است و آنچه یک توافق را ماندگار می‌کند، «مسئولانه رفتار کردن» و «پایبندی به تعهدات» است و با ایران به عنوان بازیگر مهم منطقه باید با احترام و به‌صورت برابر گفت‌و‌گو کرد.
موفقیت چین به عنوان «یک کشور در حال توسعه» روزنه‌های امید فراوانی را برای دیگر کشورهای در حال توسعه می‌گشاید که در سایه وفاق، همدلی و همکاری می‌توانند بر سخت‌ترین مشکلات فائق آیند؛ ساخت جامعه بشری با آینده مشترک به عنوان شعار اصولی رئیس‌جمهوری «شی جین پینگ» روندی تاریخی برای جامعه جهانی با آینده مشترک به وجود آورده و اعتقاد دارم با ابتکار رئیس‌جمهوری پزشکیان همخوانی و هماهنگی دارد. ابتکار وفاق و همگرایی رئیس‌جمهور؛ کوششی است برای پاسداشت میراث گذشتگان و پل زدن به آینده و همزمان شناسایی فرصت‌ها از دل تهدیدها برای روشن کردن مسیر همکاری‌های جدید؛ چرا که خردورزان ایرانی بر این باورند«گذشته، چراغ راه آینده است» و «پشت هر تاریکی، نوری وجود دارد».
دیرینگی، اصالت و همه‌جانبه بودن از مشخصه‌های بنیادین روابط کنونی ایران و چین است و مایه مباهات است که میراث نیم قرن اخیر این روابط در پرتو خرد رهبران، با دستاوردهایی شگرف و ارزشمند همراه بوده است. رؤسای‌جمهوری دو کشور بر پایه «ارزش‌های مشترک» و «ارتباطات مردمی کهن» مبنایی درست و ستونی محکم برای روابط تعریف کردند و با تأکید بر اصول احترام متقابل، عدالت، برابری، عدم مداخله و همکاری برد-برد برای توسعه، الگویی از مشارکت جامع استراتژیک را پایه‌گذاری کردند. طرفین با تدوین برنامه جامع همکاری ۲۵ ساله، همبستگی و اعتماد سیاسی متقابل را افزایش داده‌ و همکاری‌های همه‌جانبه دو کشور در حوزه‌های مختلف را بر مبنایی محکم استوار کرده‌اند.
ایران و چین مدت‌هاست که همکاری‌های عملیاتی خود را برای ترویج چندجانبه‌گرایی و توسعه ارزش‌های بومی آغاز کرده و از منافع بنیادین یکدیگر در مجامع بین‌المللی دفاع کرده‌اند. هماهنگی‌های نزدیک سیاسی و دفاعی، تبادل هیأت‌های بلندپایه و حزبی، همکاری در ابتکار کمربند –راه، همکاری در اجرای «توافق سه‌جانبه پکن» به عنوان سرآغاز زنجیره آشتی در غرب آسیا، همکاری در سازمان همکاری شانگهای و بریکس برای ایفای نقش فعال‌تر در مجامع بین‌المللی، برگزاری گفت‌و‌گوهای نخبگانی و اندیشکده‌ای، همکاری‌های نزدیک فرهنگی و تبادلات موزه‌ای بویژه نمایشگاه شکوه ایران باستان که هم‌اکنون در سومین ایستگاه خود بعد از پکن و شانگهای در سین کیانگ برپاست، نمونه‌های اخیر همکاری‌های عملگرایانه دو کشور است که همسو با اجرایی کردن ابتکارات سه‌گانه رئیس‌جمهوری شی بوده و نقش مهمی در ترویج چندجانبه‌گرایی و تقویت همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی داشته است.
ایران و چین نه‌تنها در سطح دوجانبه و منطقه‌ای، بلکه در سطح فرامنطقه‌ای و بین‌المللی نیز منافع و دغدغه‌های مشترکی دارند. هر دو کشور با اعتقاد راسخ به اهمیت چندجانبه‌گرایی و منافع حاصل از همکاری جمعی در راستای سعادت جامعه بشری، در سازکارهای چندجانبه از جمله سازمان همکاری شانگهای و بریکس به همکاری نزدیک ادامه می‌دهند. تشریک مساعی با سایر اعضا و شرکا، با هدف رفاه، توسعه و امنیت و پاسخ به چالش‌های جدید جهانی از اولویت‌های ایران و چین است. اطمینان دارم چین با ریاست موفقیت‌آمیز خود در سال ۲۰۲۵ در سازمان همکاری شانگهای، فرصت‌های جدیدی را برای همکاری جمعی فراهم خواهد کرد.
دو کشور همچنان در کنار هم دو بال توسعه و امنیت را برای منطقه و جهان به پرواز درآورده و با اراده قوی ادامه خواهند داد. برگزاری رزمایش مشترک امنیت دریایی ۲۰۲۴ که جلوه‌ای از همکاری‌های سطح بالا و تلاش مشترک برای تضمین امنیت دریایی بوده‌، نشانی دیگر از همکاری‌های عملگرایانه و راهبردی فی‌مابین است.
منطقه خاورمیانه با چالش‌های متعددی مواجه است که مسأله فلسطین هسته اصلی آن است. بحران انسانی در غزه ناشی از نسل‌کشی مورد حمایت برخی از قدرت‌ها با بی‌عملی جامعه جهانی و رفتارهای غیرمسئولانه تشدید شده است. جمهوری اسلامی ایران همواره از مطالبه مشروع مردم فلسطین برای حق تعیین سرنوشت دفاع کرده است. ما با دوستان چینی در این زمینه اشتراک نظر داریم که آتش‌بس فوری در غزه و ارسال کمک‌های انساندوستانه مهم‌ترین اولویت در شرایط فعلی فلسطین است. در خصوص تحولات سوریه نیز جمهوری اسلامی ایران بر احترام به وحدت، حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی سوریه تأکید کرده و تصمیم‌گیری در مورد آینده سوریه را تنها بر عهده مردم این کشور بدون مداخله مخرب یا تحمیل خارجی می‌داند. این اصل قطعی باید مورد توجه همه بازیگران قرار گیرد که این مردم منطقه هستند که نقشی تعیین‌کننده در شکل دادن به سرنوشت سیاسی و اجتماعی و امنیت و توسعه خود دارند.
با تغییرات بی‌سابقه‌ای در جهان مواجه‌ایم. این تغییرات، کشورها را همزمان با «فرصت»‌ها و «چالش»‌های پیچیده‌ای مواجه کرده و دنیا را بر سر «چهارراه تاریخی» قرار داده است تا خواه ناخواه بین تقابل یا همکاری، انحصار یا فراگیری، بسته بودن یا گشودگی و هرج و مرج یا ثبات، دست به انتخاب بزنند.
اگرچه برخی کشورها، تلاش می‌کنند تا با تحریف حقایق تقسیم موهومانه و جعلی جهان به «دموکراتیک» و «غیر دموکراتیک» و با توسل به اهرم «تحریم»، «فشار» و «استانداردهای دوگانه» کشورها را محدود و مجبور به انتخاب ارزش‌ها و منافع مورد نظر خود کنند؛ ایران و چین برای مقابله با یکجانبه‌گرایی و قلدرمآبی، همواره در سوی توسعه و رفاه و همکاری و دوستی بین کشورهای جنوب جهانی و در سمت درست تاریخ خواهند ایستاد. چرا که «تقابل و دشمنی» صرفاً منافع جمعی جامعه بین‌الملل را تضعیف می‌کند و نهایتاً هیچ برنده‌ای نخواهد داشت.
ایران و چین به ‌عنوان دو تمدن کهن آسیایی، دوستان دوران سختی هستند که همکاری‌ها را از آزمون زمانه، سربلند بیرون آورده و «تپه‌های جدید» را با هم برای رسیدن به «ارتفاعات بالاتر» پیموده‌اند تا سهم خود را به عنوان دو کشور مسئولیت‌پذیر در تأمین صلح و توسعه جامعه بشری ایفا کنند.
«نیم قرن طلایی آینده روابط ایران و چین» نشان خواهد داد که این سفر، شروع فصل جدیدی از همکاری‌های راهبردی بین دو کشور است، بویژه وقتی به سبک خردورزان چینی: «اقدامات بلندتر از کلمات صحبت کنند.»
منبع:  نشریه «پیپلز دیلی»