ارز و سکه‌های خانگی و رابطه متقابل دولت و ملت
علی متقیان
مدیرمسئول روزنامه ایران
این روزها که به دلایل مختلف، قیمت ارز و طلا روبه افزایش و در مقابل به تعبیر رئیس‌جمهوری محترم، درآمد کشور محدود و روبه کاهش است و کفایت هزینه‌ها را نمی‌دهد، می‌توان به یک راهکار ملی برای حل مسأله رسید. به عبارت دیگر برای حل این مشکل به جای نگاه به خارج و بحث رفع تحریم‌ها می‌توان به داخل نظر انداخت و به کمک مردم به دولت در شرایط وفاق بیش از پیش اندیشید. در این دوره تمام تلاش رئیس‌جمهوری بر این است که در جامعه از دعواها و اختلافات جلوگیری شود و نزاع‌های اغلب ساختگی جناحی نیز حذف و بدین شیوه دل مردم با دولت همراه شود. اگر چنین روزی برای جمهوری اسلامی دوباره ثبت شود، بسیار ارزشمند خواهد بود و یادآور همراهی مردم و دولت در دوران دفاع مقدس است؛ در آن دوره، اگر مردم شهید می‌دادند، مسئولان هم شهید می‌دادند، اگر مردم در جنگ حضور داشتند، مسئولان و فرزندان آنان هم در جنگ حضور داشتند و جانباز دفاع مقدس می‌شدند، مردم این همدلی را قبل از دفاع مقدس، در پیروزی انقلاب اسلامی نیز تجربه کرده بودند.
از روزی که سفره‌های مسئولان از مردم جدا شد و مردم خود را از مسئولان‌شان متفاوت دیدند، بتدریج فاصله بیشتر و بیشتر شد و دشمنان، معاندان و مخالفان انقلاب اسلامی نیز بر این آتش می‌دمیدند و بر فاصله‌ها افزودند. بعضاً نامزدهای انتخاباتی این جدایی را بیشتر دامن زدند و در کانون این مسأله تشدید رقابت‌ها و منازعات جناحی قرار داشت. غرض از بازگویی چنین نکاتی این است، از زمانی که دولت(قوه مجریه) و ملت راه خود را از هم جدا کردند و دیوار اعتمادها فرو ریخت؛ فرصت برای دشمنان قسم‌خورده انقلاب نیز برای مانورهای رسانه‌ای تشدید شد.
یکی از مواردی که هنگام اتحاد دولت و ملت در دوره دفاع مقدس خود را نشان داد، این بود که ملت با طیب خاطر، همه داشته‌های خود را در اختیار دولت قرار می‌داد. اما در دوران فاصله بین دولت و ملت، با توجه به مشکلات اقتصادی و تورم بالایی که گریبانگیر جامعه شد و با افت ارزش پول ملی، مردم به این فکر افتادند که ریال اضافی و پس‌انداز خود را به جای نگهداری در بانک‌ها، به ارز و سکه و طلا تبدیل کرده، آن را از چرخه تولید خارج و در صندوق خانه‌ها و امانات بانک‌ها محبوس کنند.
البته هرچند وقت یکبار و در دوره یکی از دولت‌ها، مردم اعتماد نشان دادند و ارزهای خود را به امانت در حساب ارزی بانک‌ها قرار دادند. اما در مقابل برخی دولت‌ها عامدانه یا از روی جهل بر عهد خود وفادار نماندند و با خلف وعده، به جای بازگرداندن اصل سرمایه ارزی، با احتساب قیمتی کمتر از بازار، به صاحبانش ریال برگرداندند. این مسأله چنان بر بی‌اعتمادی مردم به بانک‌ها و دولت افزود که هنوز هم بانک‌ها در آتش چنین بی‌اعتمادی می‌سوزند.
چاره کار چیست؟
حال باید دولت تلاش کند تا آب رفته را به جوی برگرداند تا بدین وسیله اعتماد به مردم برگردد. همچنین باید راهی انتخاب کرد که مردم عهد و پیمان با دولت را بپذیرند و از وفاداری دولت به مردم اطمینان حاصل کنند. پیشنهاد این است که بانک مرکزی طرحی را به انضمام پشتیبانی محکم و تضمین‌های قانونی و عملیاتی اعلام کند و طی آن حاضر شود در برابر تعهدات تضمین‌شده و چندجانبه، حساب‌های ارزی و سکه‌ای را طراحی کند و در عین حال بانک‌ها، ارزها و سکه‌های در اختیار مردم را به صورت سپرده قانونی و تضمینی و در حسابی نزد خود نگاه دارند و با اینکه سودی برای آن درنظر می‌گیرند، امکان دسترسی به حساب ارزی را در هر مقطع زمانی همچون سپرده‌های ریالی فراهم کنند.
دولت هم باید تضمین کند به این حساب‌ها سرک نکشیده و برای صاحبان آن مالیات در نظر نگیرد و دارندگان سکه و ارز، همان‌طور که اموال خود را به دور از چشم دست‌اندرکاران مالیات، در خانه و صندوق‌های مختلف نگهداری می‌کردند، بانک نیز چنین وظیفه‌ای را برعهده بگیرد و در موقع لزوم در اختیار آنان قرار دهد. لازمه این کار عهد شرعی و قانونی است که بین دولت و مردم بسته خواهد شد و هردو در برابر اجرای عهد خود به یکدیگر وفادار خواهند ماند.
در صورت اجرای این طرح، سرمایه‌ای عظیم از سکه و ارز، در اختیار دولت قرار خواهد گرفت و می‌توان با سرمایه‌ای که تا دیروز راکد مانده بود، گره‌هایی از مشکلات اقتصادی کشور را باز کرد و آثار چنین گشایشی را به مردم نشان داد.
در مقابل خیال مردم هم از امنیت اموالشان آسوده می‌شود و در عین حال نگران دسترسی به سرمایه‌هایشان نیز نیستند؛ چراکه هر وقت تصمیم بگیرند می‌توانند با مراجعه به بانک، ارز و سکه مورد نیاز خود را از حسابشان برداشت کنند.
البته این طرح به شرطی تحقق خواهد یافت که هنگام گشایش حساب، بانک تضمین لازم را به سپرده‌گذار بدهد و بانک مرکزی نیز این سپرده را تضمین کند. این کار دقیقاً شبیه به کاری است که بانک مرکزی در زمان عرضه اوراق بهادار انجام می‌دهد. بر این اساس اعلام می‌شود که مبلغ امانت گرفته شده مشمول مالیات نمی‌شود و اصل و سود آن توسط بانک مرکزی تضمین خواهد شد.
اگر دولت بتواند اعتماد مردم را جلب و چنین طرحی را عملیاتی کند، بخش عمده‌ای از کمبود ارز دولت جبران خواهد شد. در عین حال اعتماد مردم به دولت نیز افزایش می‌یابد و بخش عمده سرمایه‌های راکد توسط مردم به تولید اختصاص داده خواهد شد و در عمل شعار سال که افزایش تولید با کمک مردم است، تحقق خواهد یافت.
خوشبختانه اخیراً جناب همتی، وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی نیز به این نکته توجه کرده‌اند و امید می‌رود، به همت جناب همتی، شاهد طرح تخصصی باشیم که هم اعتماد و استقبال مردمی را به دنبال داشته باشد و هم دولت بتواند این منبع عظیم حبس‌شده را به رونق تولید اختصاص دهد تا بهره دوجانبه برای جامعه داشته باشد.
