بیتا میرعظیمی
خبرنگار

آلودگی هوا بیش از 4 روز است که نفس کشیدن را برای اصفهانی‌ها دشوار کرده و کام پاییز را به تلخی کشانده است؛ ترکیب مواد آلاینده صنعتی با دود ناشی از تردد خودروها و سیستم حمل‌و‌نقل فرسوده طی 5 روز گذشته، آسمان بسیاری از شهرهای استان اصفهان را تیره و تار کرده و نفس کشیدن را برای افراد حساس، بیمار و سالمند دشوار و گاه غیرممکن کرده است. استانی صنعتی که همانند سال‌های گذشته و در روزهای سرد سال با آلودگی هوا دست و پنجه نرم کرده و حل این معضل دیرینه را به دلیل ترکیب پدیده وارونگی با حجم بالای آلودگی بویژه آلایندگی ناشی از فعالیت کارخانجات، نیروگاه‌ها و شهرک صنعتی، به کلافی سردرگم تبدیل کرده است.
روز گذشته، شاخص آلودگی هوای کلانشهر اصفهان برای چهارمین روز متوالی در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. طبق گزارش سامانه برخط کنترل کیفیت هوا، شاخص آلودگی در مناطق مختلف اصفهان از جمله خیابان احمدآباد (۱۵۸)، میدان انقلاب (۱۵۴) و کردآباد (۱۸۶) ثبت شده که نشان‌دهنده شرایط خطرناک برای سلامت عمومی است. طبق پیش‌بینی اداره کل هواشناسی اصفهان، تا روز دوشنبه (نوزدهم آذر) به دلیل تداوم پایداری جو و سکون نسبی هوا، غلظت آلاینده‌ها افزایش یافته و شاخص آلودگی هوا در حد ناسالم برای عموم شهروندان و در صورت مهار نشدن منابع آلاینده (ثابت و متحرک) تا وضعیت بنفش و بسیار ناسالم بالا خواهد رفت.
«منصور شیشه فروش»، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در تشریح علل آلودگی هوا به «ایران» گفت: بیابان زایی در اصفهان به‌دلیل قرارگیری در منطقه کم بارش پیشرفت زیادی داشته ودر 6 ماهه اول سال متأثر از کانون‌های گردوغباردر داخل و خارج است. در حقیقت، بیش ازیک میلیون و 500 هزار هکتار از اراضی استان را کانون‌های فرسایشی بادی تشکیل داده که در تابستان و نیمه اول سال به دلیل وزش تندبادها و خیزش کانون‌های گرد وغبار، شرایط را برای افزایش غلظت ناشی از آلایندگی‌ها تشدید می‌کند.

100 روز ناسالم در اصفهان
وی افزود: نیمه دوم سال همزمان با شروع فصل پاییز و زمستان، به دلیل کاهش دما و پایداری جوی، آلاینده‌ها مانند چتری برسر شهرها قرار می‌گیرند. اصفهان چند سالی است که تحت تأثیر آلودگی هوا قرار گرفته است؛ آلایندگی‌هایی که از منابع ثابت مانند نیروگاه‌ها، صنایع و کارگاه‌ها و همچنین منابع متحرک مانند خودروها و موتورسیکلت‌ها و کامیون‌ها در هوا منتشر می‌شود.
طبق گفته این مقام مسئول، شرایط خاص اصفهان و استقرار صنایع بزرگ متعدد در آن نیز به انتشار آلایندگی‌ها در استان دامن زده است. از طرفی تردد خودروها به دلیل قرارگیری اصفهان در چهارراه ارتباطی زیاد بوده و همین امر نیز بر دامنه آلودگی هوا افزوده است.
«منصور شیشه فروش» تصریح کرد: در نیمه دوم سال آلایندگی‌ها شدت پیدا کرده و با قرارگیری روی شهر، این منطقه را به یکی از آلوده‌ترین شهرهای کشور تبدیل می‌کند. اصفهان در سال‌جاری بیش از 100 روز ناسالم را تجربه کرده و تعداد روزهای پاک آن کمتر از 10 روز بود. در این شرایط باید اقدامات جدی‌تری را اتخاذ کرد.
اخیراً مطالعات منشأیابی استقرار آلاینده‌ها در اصفهان انجام شده و سند جامع کاهش آلودگی هوای اصفهان تدوین شده و به تصویب شورای برنامه‌ریزی رسیده است. مطابق این سند که مطابق با قانون هوای پاک تنظیم شده، وظایف ارگان‌های مختلف در کاهش آلودگی هوا دقیقاً مشخص شده است.

پلمپ 15 واحد آلاینده
طبق گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، از اول مهرماه سال‌جاری، جلسات کارگروه آلودگی هوا برگزار شده و اداره محیط زیست مسئولیت نظارت را به صورت شبانه‌روزی برعهده گرفته است. طی این مدت 795 پایش شبانه از واحدهای تولیدی و یک هزار و 746 مورد پایش روزانه انجام شده است. در همین راستا نیز ۸۲ واحد آلاینده توسط محیط زیست به مراجع قضایی معرفی و ۱۵ واحد آلاینده پلمب شده است. همچنین از مجموع ۲۵۴۱ واحد تولیدی صنعتی و کارگاهی، برای ۵۷۰ واحد آلاینده استان اخطاریه صادر شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: باید توجه داشت که رفع مشکل آلودگی هوای اصفهان نیازمند توجه ملی بوده و در راستای کاهش آلودگی هوا مصوباتی مانند تبدیل 50 هزار موتورسیکلت بنزینی به برقی، برقی و نوسازی شدن 5 هزار تاکسی، نوسازی یک هزار دستگاه اتوبوس و... باید اجرایی شود؛ خواسته‌هایی که تاکنون محقق نشده و باید با تأمین اعتبارات و تسهیلات از سوی وزارت صنعت و معدن و سازمان برنامه و بودجه نوسازی حمل‌و‌نقل عمومی فرسوده در دستور کار قرار گیرد.
باید تسهیلات لازم به بیش از 170 هزار خودروی فرسوده ارائه شده و با کمک دولت، خودروهای سنگین و اتوبوس‌ها نوسازی و استاندارد شوند. از طرفی باید سوخت پاک در همه جایگاه‌ها توزیع شده و خودروسازان خودروهایی استاندارد با قابلیت استفاده از سوخت یورو5 را تولید کرده و به‌دست مصرف کننده‌ها برسانند.

احیای زاینده رود
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان خاطرنشان کرد: استفاده از سوخت پاک در نیروگاه‌ها، گوگردزادیی، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، استانداردسازی کارخانه‌های قدیمی مانند ذوب‌آهن با ارائه تسهیلات، ساماندهی کوره‌های آجر پزی و همچنین تبدیل نیروگاه شهید منتظری به سیکل تبدیلی می‌تواند در کاهش آلودگی هوا مؤثر باشد. احیای رودخانه زاینده رود و تأمین حقابه‌های آن نیز در کاهش آلودگی هوا مؤثر بوده و با تأمین آب و اجرای طرح‌های آبخیزداری می‌توان به کنترل گردوغبار در مناطق بیابانی کمک شایانی کرد. در این میان، استانداردسازی موتورخانه‌های ادارات و ساختمان‌ها نیز اهمیت بسیاری دارد.
تاکنون بیش از 14 هزار واحد مورتوخانه در اصفهان استانداردسازی شده و دولت باید با ارائه تسهیلات جهت نوسازی و بهینه‌سازی موتورخانه‌ ساختمان‌ها، نقشی مؤثر در کاهش آلایندگی‌ها هوا ایفا کند. در حقیقت باید اعتبارات و تسهیلات لازم برای ساماندهی صنایع آلاینده و کارگاه‌ها تأمین شود؛ امیدواریم با اجرای برنامه عملیاتی تدوین شده در استان و نگاه ویژه کشور از جمله سازمان محیط زیست در راستای اجرای وظایف ارگان‌ها در اجرای قانون هوای پاک و استاندارد‌سازی خروجی صنایع، مردم اصفهان هوای سالمی را تنفس کنند.

برش

چرا هوای اصفهان آلوده است؟
«حسین احمدی کیا» مدیرگروه پژوهشی آلودگی هوای دانشگاه اصفهان به «ایران» گفت: آلودگی شهر اصفهان با شهرهای دیگر متفاوت است. چرا که تردد خودروها، وجود صنایع بزرگی مانند تولید آهن و فولاد، آجر و سیمان و 2 نیروگاه نیز بر شدت آلودگی این شهر افزوده است. طبق گفته این استاد دانشگاه، سالانه بیش از 53 درصد آلودگی هوای اصفهان ناشی از تردد خودروها در سطوح مختلف شهراست و در زمستان این سهم البته بیشتر است. این در حالی است که بخش عمده‌ای از خودروهای دیزل شهر اصفهان فرسوده هستند و کمبود بخش حمل‌و‌نقل عمومی موجب تردد بیشتر خودروهای سواری شده و این مسأله میزان ذرات معلق در هوای اصفهان را افزایش داده است.
مدیرگروه پژوهشی آلودگی هوای دانشگاه اصفهان تصریح کرد: مهم‌ترین نکته در آلودگی هوای اصفهان، کمبود وزش باد دراین شهر نسبت به دیگر کلانشهرهای ایران است؛ به‌طوری که میانگین سرعت باد در اصفهان حدود 60 درصد کمتر از تهران است.