تأثیر هنر و هنرمند در کاهش آسیب های روانی و اجتماعی

هر چند علاقه مردم و هنرمندان به دیدن آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، بازدید از نمایشگاه «چشم در چشم» را میلیونی کرد، اما در این میان، این مسأله هم وجود دارد که چرا با وجود مشکلات اجتماعی و اقتصادی خبر این نمایشگاه در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت و مردم با تمام دغدغه‌ها و مشکلات برای دیدن نمایشگاه تن به صف‌های طولانی برای دیدن این آثار دادند. مسأله‌ای که اینجا باید مورد توجه قرار گیرد، تأثیر هنر و هنرمند در کاهش بار استرس و آسیب‌های ناشی از بحران‌های اجتماعی و مقوله هنردرمانی است. به بیان دیگر کارکرد هنر و هنرمند در کاهش آسیب‌های روانی در بحران‌های اجتماعی می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد که با برانگیخته‌کردن احساسات مردم از‌ طریق هنر، روحیه یاری‌رسانی و همدلی را در آنها تقویت کرده و آنان را به آرامش و صبوری دعوت می‌کند. در واقع هنردرمانی بیانگر شیوه‌های مناسب بهره‌گیری از نمادها و فعالیت‌های هنری برای ایجاد احساسات مثبت و ارتقای مهارت ذهنی در انسان و سازگاری و مقابله با مشکلات و مسائل بغرنج زندگی است که باعث زنده‌نگه‌داشتن دل‌ها و پررنگ‌کردن امیدها می‌شود.

مژده طباطبایی نقاش و مدیر گالری مژده در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره تأثیر رویدادهای هنری برای کمک به کاهش استرس و ایجاد امید و همدلی در بیان مردم گفت: هنگامی که شرایط اجتماعی دشوار می‌شود و فشار روانی در جامعه افزایش می‌یابد، یکی از رویکردهای اجتماع گرایش پیدا کردن به سمت هنر است. مردم به دنبال یافتن مأمنی برای درمان و آرامش می‌توانند به هنر روی بیاورند که در عرصه تجسمی قطعاً موزه‌ها یکی از بهترین مکان‌ها برای تحقق این امر هستند.
طباطبایی ادامه داد: صرف نظر از حالت‌های مختلف روانی، زمانی که حال عمومی افراد جامعه مساعد نیست، هنر می‌تواند همواره یک درمان باشد. مراجعه به اماکن تفریحی‌ای مانند رستوران‌ها و فروشگاه‌های بزرگ یک تفریح مقطعی محسوب می‌شود، اما مراجعه به مکان‌های فرهنگی هنری همچون موزه‌ها می‌تواند جلابخش روح در هم شکسته افراد جامعه باشد. پیش از این استقبال بی‌نظیر مردم از نمایشگاه «چشم در چشم»، این صف باشکوه مردم در برابر موزه‌ها را در کشور ایتالیا شاهد بودم و اکنون مشاهده این حجم انبوه از بازدیدکنندگان مشتاق در مکان موزه خودمان و در پارک لاله برایم لذتی وصف‌ناپذیر به همراه داشت.
طباطبایی در پاسخ به این سؤال که برخی از افراد با وجود اینکه معانی آثار را درک نکردند ولی بیان می‌کنند که تماشای این آثار در بهبود حال روحی‌شان تأثیر داشته است، می‌گوید: این امر ریشه در زیبایی‌‍طلبی انسان دارد که فارغ از آگاهی تخصصی از سبک، تکنیک و سابقه هنری آثار از زیبایی بصری لذت می‌برند و این موضوع برای تمامی افراد صادق است، چرا که برای دست یافتن به این شوق پس از دیدن آثار هنری لزومی به داشتن دانش هنری وجود ندارد. به اعتقاد مدیر گالری مژده، مسئولان هنری - فرهنگی تصور نمی‌کردند که این نمایشگاه این‌طور مورد استقبال قرار گیرد. این نمایشگاه موقعیتی بود برای ایجاد وفاق اجتماعی بیشتر که تأثیرات این رویداد هنری با این استقبال عظیم، قطعاً ادامه‌دار خواهد بود. طباطبایی در جمع‌بندی صحبت‌های خود افزود: نتیجه این رخداد این است که نمایشگاه‌های خوب همیشه پتانسیل بازدیدهای خوب را هم دارد و این جامعه تشنه دیدن آثار خوب و چنین فضاهایی است که هنر همیشه می‌تواند در حکم یک درمان برای احوالات نامساعد یک اجتماع باشد.