نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب روز گذشته با حضور هیأت بلندپایه ایران برگزار شد و محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور در آن به تبیین مواضع اصولی جمهوری اسلامی درباره ابعاد و راهکارهای اجرایی پایان بخشیدن به منازعه تاریخی فلسطین- اسرائیل پرداخت و ایده ایران درباره این مهم را روی میز این نشست ویژه گذاشت.
معاون اول رئیس جمهور در حاشیه این نشست ویژه با «محمد بن سلمان»،  ولیعهد سعودی نیز دیدار کرد.
عارف در سخنان خود در جریان این نشست، راه پایان منازعه در سرزمین‌های اشغالی را در عمل به پیشنهاد ایران مبنی بر برگزاری یک همه پرسی در میان تمامی فلسطینیان، اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی بر اساس هر فلسطینی- یک رأی دانست و تنها راهکار دموکراتیک حل و فصل دائمی موضوع فلسطین را بازگرداندن حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین خواند.
معاون اول رئیس‌جمهور جنایاتی را که بیش از یک سال اخیر در فلسطین اشغالی و از یک ماه گذشته در لبنان در جریان است، فاجعه‌ای شرم‌آور توصیف کرد و آن را نه فقط محصول قساوت و خودبرترپنداری یک موجودیت اشغالگر آپارتاید که نتیجه «احساس بی‌کیفری» جنایتکارانی دانست که خود را در هر حالت مستظهر به حمایت بی‌چون و چرای امریکا و چند دولت غربی دیگر می‌دانند.
نماینده ایران در این نشست، بی‌میلی یا ناتوانی سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای به اصطلاح حقوق بشری برای اتخاذ تدابیر مؤثر جهت توقف نسل کشی فلسطینیان را نشانه بارز «بی تفاوتی» تحمیل شده بر جامعه بین‌المللی در مقابل کشته شدن بیش از ۵۰ هزار انسان بی‌گناه و جنایات ارتکابی رژیم صهیونیستی در لبنان با مشارکت سیاسی، مالی، اطلاعاتی و نظامی امریکا عنوان کرد و گفت: دولت امریکا پشتیبان اصلی اقدامات رژیم صهیونیستی است و جهان منتظر وعده دولت جدید این کشور برای برای توقف فوری جنگ علیه مردم بی‌گناه غزه و لبنان است.
معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه بر فوریت اجرای راهکارهای دیپلماتیک توقف حملات نظامی تل آویو اشاره کرد و افزود: برقراری آتش‌بس فوری در غزه و لبنان، هماهنگی فوری در سطح بین‌المللی برای توزیع سریع و بدون محدودیت کمک‌های انسان دوستانه اضطراری میان جمعیت آسیب دیده از تجاوزات رژیم صهیونیستی در فلسطین و لبنان، برنامه‌ریزی و اقدام برای بازسازی زیرساخت‌های حیاتی و بهبود خدمات بهداشتی در غزه و لبنان، حداقل کاری است که باید انجام دهیم. عارف همچنین محکومیت قاطعانه جنایات رژیم اشغالگر و تجدید حمایت جدی از آرمان فلسطین را خواستار شد و ابراز امیدواری کرد که این نشست در جهت تحکیم موضعی واحد در برابر تجاوزات رژیم با اتخاذ گام‌هایی مؤثر و هماهنگ در مسیر اصول و تعهداتی که برشمرد، حرکت کند.

درخواست ویژه «بن سلمان»
نشست روز گذشته با حضور هیأت ایرانی و مشارکت شماری از رهبران کشورهای عربی از جمله «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی، تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، بولا احمد تینوبو، رئیس‌جمهور نیجریه و نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان برگزار شد. دور جدید مذاکرات آتش‌بس در لبنان و غزه که از قریب به دو هفته پیش آغاز شده بود، بار دیگر در نقطه بن‌بست قرار گرفته است و مقام‌های حاضر در «ریاض» در جست‌و‌جوی راهکاری برای آتش‌بس دائمی و قرار دادن روند پرتنش تحولات جاری در مسیر صلح برآمدند.
گردهمایی ایران و کشورهای عربی در بدو شروع با موضع مهم مقام سعودی پیرامون تنش نظامی جاری میان ایران و اسرائیل همراه شد. «بن سلمان» در سخنان ابتدایی خود خواستار آن شد که جامعه بین‌الملل، تل آویو را ملزم به احترام به حاکمیت جمهوری اسلامی و متوقف کردن حمله قلمروی سرزمینی ایران کند. یک شب پیش از برگزاری این اجلاس بود که ولیعهد جوان عربستان در گفت‌و‌گوی تلفنی خود با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور تصریح کرده بود که روابط ایران و عربستان در یک نقطه عطف تاریخی قرار دارد؛ نقطه‌ای که بر اساس عزم رهبران دو کشور برای ترمیم و تقویت رابطه دوجانبه و حل موضوعات مختلف چندجانبه همچون مسائل مبتلابه فلسطین در جنگ با اسرائیل شکل گرفته و نیاز به همسویی دو طرف را برای مواجهه با این مناقشه نظامی و تاریخی حائز اهمیت می‌سازد. این همسویی بویژه روز گذشته در موضعی نمایان شد که «بن سلمان» با محکومیت دوباره اقدام نظامی رهبران اسرائیل علیه ایران تکرار کرد و به این ترتیب از سیاست بحران ساز رهبران این رژیم اعلام برائت و میان سیاست منطقه‌ای ریاض با آن مرزگذاری کرد. رویکردی که در مواضع شماری دیگر از رهبران حاضر در نشست همچون «رجب طیب اردوغان» هم تکرار شد که هدف تل آویو برای تشدید تنش با ایران را مورد انتقاد شدید قرار می‌داد.

 سدسازی در برابر بحران اوج گرفته
همنشینی ایران و کشورهای عربی منطقه برای کمک به حل بحران جنگ غزه زیر سایه تحولاتی در بطن مناسبات منطقه‌ای روی داده که پیشتر امکانی برای انجام نداشت. چه بسیاری از بازیگران رقیب منطقه‌ای که تا پیش از آن، ایفای نقش ایران در معادلات منطقه را برنمی‌تابیدند، اما با وقوف به رویدادهای بحرانی جاری، راه غلبه بر آن را جز از طریق تدبیراندیشی و فراهم کردن بستر اجرای ایده‌های پیشنهادی تهران مبنی بر همکاری درون منطقه‌ای و استقلال عمل بیشتر در سطح تصمیم گیری‌های منطقه‌ای ندیدند. بویژه که رهبران اسرائیل به پشتوانه حمایت ایالات متحده با سعی بر بی‌اثر کردن این روند می‌کوشند بر نقش خود در قبال آنچه بر سر منطقه آمده است، سرپوش بگذارند و بخش عمده آن را متوجه ایران سازند. مقام‌های کشور با وجود چنین فضایی که در آن، سناریوی تزاید بحران از سوی تل آویو در دستور کار قرار گرفته، پیگیری سیاستی را در دست اجرا قرار داده‌اند که نتیجه زودهنگام آن را می‌شد در تحول قابل ملاحظه رویکرد کشورهای عربی در بحبوحه اوج‌گیری تنش نظامی ایران و اسرائیل دید؛ تحولی که به تغییر ملموس معادلات جاری و فرآیندهای دیپلماتیک رسید و دست تهران را به عنوان یکی از بازیگران اثرگذار بازگذاشت.

همسویی با وجود اختلاف نظر
از این منظر صدایی که روز گذشته از اجلاس ریاض در محکومیت تعرض سرزمینی تل آویو علیه سرزمین ایران شنیده شد، فارغ از صف بندی‌های تازه در منطقه و قرار گرفتن کشورهای عربی در کنار ایران در یک صف نبود؛ جایی که به نظرمی‌رسید ایالات متحده فرصت کمتری برای نقش آفرینی در خاورمیانه پیدا کرده و عربستان سعودی و ایران اختلافات گذشته را کنار گذاشته‌‌اند و رهبران دیگر کشورها هم در موضعی قاطع خواستار برخورد جدی نهادهای بین‌المللی از جمله شورای امنیت سازمان ملل با اسرائیل شدند. با وجود این همسویی هر چند نمی‌توان وجود اختلاف نظر تهران و دیگر کشورها پیرامون راهکارهای حل و فصل مناقشه تاریخی فلسطین از جمله بر سر راهکار دو دولتی و ملاحظات جمهوری اسلامی درباره آن را از نظر دور داشت، اما این تفاوت آرا مانع از تداوم موجی نیست که زیر سایه اهداف مهم‌تر همچون تحقق صلح و امنیت به دست خود کشورهای منطقه شکل گرفته است. با همه اینها همه مقام‌های حاضر در اجلاس ویژه عربستان بر این گزاره مشترک یعنی ضرورت خیز عملی همه در برابر زیاده‌خواهی‌های اسرائیل تأکید داشتند؛ ضرورتی که در این گفته «بشاراسد» رئیس‌جمهور سوریه بازتاب یافت. او گفت: «ما سخن می‌گوییم، آنها می‌کشند؛ ما از صلح می‌گوییم، آنها کشتار می‌کنند.»