اولین حضور رسمی جمهوری اسلامی ایران در نشست سران بریکس با طرح پیشنهادهای مهم رئیس‌جمهور کشورمان در جهت تقویت نقش‌آفرینی کشورهای عضو این گروه در معادلات و تحولات بین‌المللی پیش‌رو همراه شد. مسعود پزشکیان علاوه بر طرح این پیشنهادها موقعیت ویژه ایران برای قرار گرفتن در کانون همکاری‌های مشترک و ظرفیت‌های متقابل بریکس و جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف را تبیین کرد.

دعوت سران بریکس به نقش‌آفرینی در تحولات غرب آسیا
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، رئیس‌جمهور روز گذشته سخنرانی خود در نشست اصلی سران بریکس در قازان روسیه را با تمرکز بر اهداف بزرگ و مهم این گروه بین‌المللی در هر سه رکن سیاسی-امنیتی، اقتصادی-مالی و فرهنگی-مردمی و نقش ویژه‌ آن در روند معادلات سیاسی و تحولات مرتبط آینده آغاز و تصریح کرد: بریکس در بستر پارادایم چند‌جانبه‌گرایی، نمونه‌ای شاخص و الگویی موفق از همکاری‌های توسعه یافته در بطن جهان جنوب است که طیف کثیری از کشورها را مجذوب خود ساخته است. پزشکیان با یادآوری گام‌های مهمی که برای حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در سال‌های گذشته انجام شده است؛ برگزاری اجلاس فوق‌العاده سران بریکس با محوریت موضوع غزه و همچنین برگزاری نشست‌های دیگر در سطوح معاونین وزارتخانه‌‌های‌ امور خارجه را از مصادیق همکاری در این دوره دانست و اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با تحولات فلسطین و لبنان خواستار آتش‌بس فوری و دائمی، عقب‌نشینی کامل نظامیان رژیم اشغالگر از مناطق تحت اشغال و امدادرسانی فوری به مردم غزه و آوارگان لبنان است.

ضرورت اتحاد اعضای بریکس
در برابر تحریم اقتصادی
رئیس جمهور پزشکیان در ادامه این سخنرانی با اشاره به مواجهه جهان جنوب با نابرابری، بی‌عدالتی و مشکلات اقتصادی، ارزیابی نسل کنونی و آیندگان از میزان موفقیت بریکس را منوط به تأثیر آن در سطح توسعه‌یافتگی و تحول در رشد شاخص‌های اقتصادی دانست و در بیان نخستین پیشنهاد ایران برای تقویت بریکس در مسیر دستیابی به این اهداف، گفت: در عین عدم غفلت از دو رکن سیاسی-امنیتی و فرهنگی-مردمی، در سال آینده اولویت برنامه‌هایمان را به مسائل اقتصادی-مالی بدهیم و از همه نهادهای دولتی و خصوصی کشورهای متبوع‌مان بخواهیم که بر شتاب حرکت خود در ایجاد همکاری‌های به هم پیوسته اقتصادی و تجاری و استفاده از ظرفیت‌های داخل بریکس بیفزایند.
پزشکیان سپس با بیان اینکه «تحریم اقتصادی» از چالش‌های بسیار مهمی است که کشورهای یکجانبه‌گرا علیه کشورهای مستقل و آزادیخواه تحمیل کرده‌اند، گفت: ‌سال‌ها پیش کشورهای تحت تحریم به تعداد انگشت‌های یک دست هم نمی‌رسید، ولی اکنون میلیون‌ها انسان در ده‌ها کشور در یک فرآیند غیر قانونی و ضدحقوق بشری مورد هدف‌های تحریمی در ابعاد مختلف قرار گرفته‌اند. مقابله با تحریم‌های غیرقانونی نیازمند اقدام گروهی و اجرای سازکارهای مشترک است.
وی در این باره افزود: خوشبختانه بریکس مخالفت خود را با تحریم‌ بارها اعلام داشته و شمه‌ای از آن در اعلامیه قازان و اسناد دیگر به وضوح بازتاب داشته است، ولی برای اینکه در آینده هیچ کشوری جرأت و توان تحریم دیگران را نداشته باشد، ضروری است گام‌های عملی و حساب شده برداریم.

پیشنهاد استفاده از پول‌های ملی در مبادلات بریکس
دلارزدایی و انجام مبادلات تجاری کشورهای عضو بریکس با تبادل ارزهای ملی (ال سی) پیشنهاد سومی بود که پزشکیان در برابر دیگر سران قرار داد. پزشکیان در تبیین ضرورت این تغییر با بیان اینکه در حال حاضر بیشتر کشورهای دنیا از اینکه امریکا برای حل مشکلات داخلی و مالی خود، از دلار به عنوان سلاح  یا ابزار کنترل دیگر کشورها استفاده می‌کند، ناراضی هستند، اظهار داشت: دنیا بریکس را با هدف تلاش برای کاستن از قدرت دلار و افزایش مبادلات با پول‌های ملی می‌شناسد. این اقدامات به همراه راه‌اندازی و استفاده از ارزهای دیجیتال و بسترسازی برای استفاده از سازکارها و فناوری‌های جدید مالی نظیر پیام رسان‌ها، در راستای اهداف اصلی بریکس است.
وی تصریح کرد: اینکه کشورهای عضو بریکس بزرگ‌ترین تولید کنندگان و در عین حال بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی، مواد غذایی و دیگر کالاها ‌هستند و به مهم‌ترین خطوط‌ مواصلاتی و ترانزیتی دسترسی دارند، مزیت بسیار بزرگی است که موجب می‌شود انجام مبادلات با پول‌های ملی به سهولت انجام گیرد.

تشریک مساعی برای مبادله اطلاعات و سرمایه‌گذاری مشترک
رئیس جمهور در ادامه همتایان خود را مخاطب قرار داد و گفت: کشورهای شمال همواره برای دستیابی کشورهای جنوب به فناوری‌های نوین مانع تراشی کرده‌اند، لذا ما وظیفه ‌داریم با تشریک مساعی، مبادله اطلاعات، سرمایه‌گذاری مشترک و دیگر اقدامات، خود را به فناوری‌های نوین مجهز سازیم.
وی در ادامه تقویت بانک توسعه نوین(NDB) که یکی از نهادهای برآمده از بریکس است را ضروری دانست و با بیان اینکه لازم است این بانک با پذیرش اعضای جدید و افزایش سرمایه بتواند در جهت توسعه زیرساخت‌های این کشورها گام بردارد، تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا همکاری‌های تنگاتنگی با این بانک داشته باشد.
 
تأکید بر موقعیت ویژه ایران
در همکاری‌های بریکس
پزشکیان در فرازی دیگر از این سخنرانی توانمندی‌های قابل توجه جمهوری اسلامی ایران برای برقراری همکاری‌های مشترک و سودمند با کشورهای عضو بریکس را مورد اشاره قرار داد و گفت: جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از موقعیت استراتژیک، بستر عبور چندین کریدور حمل‌و‌نقل بین‌المللی از جمله کریدورهای شمال–جنوب و شرق–غرب بوده و می‌توانیم با توسعه همکاری‌های سازنده، شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی برای انتقال انرژی یا کالاهای تجاری در بستر بریکس، ایجاد کنیم.
رئیس جمهور در بخش پایانی سخنانش با ابراز امیدواری نسبت به تقویت پیوندهای دوستی و ایجاد فصل جدیدی از همکاری‌ها برای رسیدن به اهداف گروه و تکمیل فرآیندهای مرتبط با کسب منافع جمعی، اظهار داشت: پیگیری برنامه‌های بسیار متنوع درون گروهی، بدون داشتن یک دبیرخانه کوچک و چابک مشکل خواهد بود. پیشنهاد می‌کنم بررسی چگونگی تشکیل این دبیرخانه در دستور کار وزارتخانه‌های امور خارجه قرار گیرد.

برش

ضرورت پیش‌بینی ضمانت اجرایی برای تصمیمات
رئیس جمهوری اسلامی ایران علاوه بر سخنرانی در نشست سران اصلی، در اولین نشست سران بریکس با ترکیب گسترده نیز سخنرانی داشت. نطقی که فرصت مضاعفی بود تا پزشکیان پیشنهادهای خود برای این گروه بین‌المللی را با جزئیات بیشتری تبیین کند.
بر همین اساس وی با بیان این موضع که «بریکس فقط یک باشگاه گفت‌و‌گو نیست و باید برای ضمانت اجرای تصمیم‌های آن، ابزارهای متناسب پیش‌بینی شود»، گفت: «ما به آرمان‌های بریکس برای اصلاح حکمرانی جهانی، چندجانبه‌گرایی و رشد اقتصادی فراگیر باور داریم و به سهم خود مصرانه تلاش می‌کنیم تا بریکس به دور از سیاست‌زدگی و منازعات ژئوپولیتیک آنها را با موفقیت به پیش ببرد».
رئیس جمهور همچنین با بیان اینکه رفاه و توسعه اقتصادی فراگیر و جهانی تنها در سایه صلح و امنیت همگانی قابل دستیابی و تحقق است، اظهار داشت: آنچه امروز ما در فلسطین و لبنان شاهد آن هستیم تعمیق بنیان‌های جنگ و خشونت از طریق نادیده‌گرفتن حقوق اولیه مردمی است که چیزی جز حق حاکمیت بر سرزمین‌های اجدادی خود نمی‌خواهند. تداوم این وضعیت بدون تردید جهان را همچنان در خطر گسترش ناامنی و جنگ قرار خواهد داد و از این‌رو از تمامی اعضای محترم و مجموعه ارزشمند و تأثیرگذار بریکس تقاضا دارم از همه ظرفیت‌های جمعی و فردی خود برای توقف جنگ در غزه و لبنان، رسیدگی به آوارگان و کاهش تنش در منطقه بهره ببرند.
رئیس جمهور در بیان چرایی طرح پیشنهادهای اقتصادی خود برای بریکس با یادآوری اینکه در دو سال اخیر ایالات متحده امریکا بیش از سه برابر بیشتر از یک دهه قبل مبادرت به اعمال تحریم علیه سایر کشورهای جهان کرده است و کشورهای مستقل، دیگر نمی‌توانند تاوان سیاست‌های نادرست مالی یا ناکارآمدی ایالات متحده در مبارزه با فساد سازمان‌یافته‌ در بخش مالی خود را بپردازند، گفت: تلاش‌هایی که تاکنون برای کاهش سلطه دلار بر اقتصاد جهانی صورت گرفته است، باید با راهکارهای عملیاتی، از جمله ایجاد سبد ارزی بریکس یا مکانیسم تسویه جدید مستقل از دلار تقویت و اجرایی شوند.
پزشکیان در ادامه سخنان خود پیشنهادهایی همچون «ایجاد مرکزی برای گردآوری، تجمیع و ارزیابی داده‌های اقتصادی کشورهای عضو»، «راه‌اندازی یک پلتفرم تجارت الکترونیک مشترک برای کشورهای بریکس به‌منظور تسهیل خرید و فروش محصولات بین این کشورها و کاهش وابستگی به بازارهای بین‌المللی» و «راه‌اندازی سامانه‏‌های حمل‌ونقل هوشمند در مناطق صنعتی و اقتصادی بریکس با هدف بهبود لجستیک و کاهش تأخیرهای تحویل کالا» را مطرح و نسبت به رشد سطح همکاری اقتصادی از جمله میزان سرمایه‌گذاری و تجارت متقابل میان اعضای بریکس ابراز امیدواری کرد.