محمدرسام رضوانی

منتقد سینما، تئاتر و تلویزیون

در روزهای پر‌خبر و پر هیاهوی اطرافمان، رسانه نقش بسیار پررنگی در انتقال روایات با هرگونه تأثیر بر زندگی‌ همه ما دارد، آنچنان که امروزه در تمامی شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جهانی، جمله «جنگ در خاورمیانه» در صدر همه اخبار خودنمایی می‌کند و نگاهی به وسعت جهان به این قسمت از کره ‌خاکی چرخیده است؛ اما در این میان مسئولیتی سنگین بر دوش رسانه ملی برای تولید اخبار و روایات درست در سریع‌ترین زمان وجود دارد و این مسئولیت در زمانی که جنگ روایت‌ها حرف اول را می‌زند، بسیار حائز اهمیت است.
حدود یک‌سالی است که برنامه‌هایی مانند «به افق فلسطین» از همان روزهای ابتدایی التهابات غزه در میان بزرگسالان جای خود را باز کرد، به شکلی که آمار بازدید و تعداد مخاطبان آن یک غافلگیری مثبت برای اهالی رسانه و فرهنگ داشت. تا آنجا که حتی افرادی که با تلویزیون به اصطلاح در قهر به‌سر می‌بردند؛ پای این برنامه برای اطلاع از آخرین تحولات غزه می‌نشستند و آن را دنبال می‌کردند، اما نکته‌ای که به آن توجه نشد این است که در این شرایط سخت، تفهیم و صحبت درباره این حجم از اخبار ناگوار با جامعه «کودکان» و مخصوصاً «نوجوانان» چگونه است و یا با چه ابزاری می‌توان این دنیای سرد و خشن را از آنان دور کرد و یا نوجوانی که در کنار بزرگسالان دغدغه کنشگری دارد، چگونه می‌تواند فعالیتی مناسب انجام دهد که به چشم بیاید؟!
در شبکه امید که مرجع تخصصی تولیدات نوجوان است، در حوالی ماه فروردین، برنامه کوتاهی به‌نام «فلسطین ۲۰۴۰» به طراحی و کارگردانی «هانیه سمندری» آغاز به پخش کرد و همین برنامه یکی از گام‌های مثبت در راستای برنامه‌سازی برای نوجوان در شرایط جنگ غزه بود؛ با گذر زمان و رسیدن به نقطه‌ای از حوادث تاریخی، مانند شهادت «سیدحسن نصرالله»، شبکه امید با چالشی به ‌نام «هنر واکنش سریع» مواجه شد که این‌بار با یک برنامه فکرشده باید، تمام هیجانات ناشی از حوادث را به مخاطب القا کند و بستری نیز برای اخبار باشد. با شروع پخش ویژه برنامه تلویزیونی «اشاره» به تهیه‌کنندگی محمد دولتی، این‌بار در قاب شبکه امید شاهد ساخت یک برنامه تلویزیونی خوب برای مخاطب نوجوان بوده‌ایم؛ برنامه‌ای که می‌توان گفت هم با نوجوان و هم برای نوجوان بوده و برنامه‌ای است که نه تنها اخبار را به شکل درست به دور از بمباران اطلاعاتی به مخاطب خود اطلاع‌رسانی می‌کند، بلکه با حضور کارشناسانی بنام که سابقه معلمی آنها تأثیر بسیار خوبی در مدل ارائه محتوای خود به نوجوانان داشته، یک چهارچوب تحلیلی برای اخبار را در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد؛ یکی از نقاط قوت برنامه «اشاره» حضور فعالانه نوجوان در این برنامه است.
دوره نوجوانی، دوره سنی «من هم باید کاری کنم که مفید باشد» است؛ نوجوان در عین‌حال می‌خواهد نسبت به حوادث پیرامون خود کاری را انجام دهد که بتواند نقشی در جامعه داشته باشد و کنشی فعالانه را برای خود ثبت کند و در این برنامه با برقراری ارتباط تلفنی از همه شهرهای ایران و روایت از حال و هوای شهرهایشان و اجتماعات برگزارشده و دریافت گزارش‌های تصویری از خبرنگاران نوجوان از اتفاقات و رویداد‌ها با همکاری شبکه دانش‌آموزی خبرنگار پانا یا ارتباط زنده با نوجوان، همان شاه‌گل این برنامه است که توانست نوجوانی را که در هر برنامه به دنبال تصویری از شخص خودش بوده در این تصویر نشان دهد؛ اصل و کلیت این برنامه بر پایه روایت‌گری گذاشته شده و پیروی از همین اصل با رعایت نکته برنامه‌سازی برای نوجوان و شعار «نوجوان نیز روایت‌گر است» در مجموع توانست یک قاب تمیز و فکر شده را نشان دهد؛ امید است در روزهای پر التهاب تاریخی که به سر می‌بریم با رعایت تمام نکات و فکر به قشری که بزرگسال نیست و باید از ذهنیت آن در برابر هجمه بیگانگان و اخبار بد محافظت شود، شاهد برنامه‌هایی از این دست برای این جامعه مخاطب باشیم که آن را هم از نظر فرم و محتوا دوست داشته باشد و امین خود بداند.