راضیه خوئینی
خبرنگار

30 سپتامبر هر سال در تقویم جهان به اسم ناشنوایان نامگذاری شده است. روزی نمادین با هدف توجه بیشتر به نعمت شنوایی و پیشگیری از بروز ناشنوایی و کم‌شنوایی. سازمان جهانی بهداشت این روز کلیدی را با شعار «توجه همگانی به مراقبت از گوش و شنوایی؛ بیایید آن‌ را به واقعیت تبدیل کنیم» راه‌اندازی کرد. امروزه با پیشرفت علم و فناوری گام‌های بزرگی برای حمایت از ناشنوایان و کم‌شنوایان برداشته شده است، حتی امید آن می‌رود که بزودی درمان‌هایی برای این بیماران ارائه شود تا بتوانند قدرت شنوایی سابق را پیدا کنند. به هرحال برخی‌ استارتاپ‌ها و نوآوری‌ها گام‌های بزرگی برای این گروه بیماران برداشته‌اند و تا حدودی توانسته‌اند قدرت برقراری ارتباط با دیگران را به آنها هدیه کنند. در این زمینه قصد داریم شما را با برخی از جدیدترین فناوری‌ها آشنا کنیم.

نوآوری اولین داروی درمان ناشنوایی
کم‌شنوایی حسی عصبی بیش از 360 میلیون نفر را در سراسر جهان ناتوان می‌کند. صرف نظر از علت و شدت آن، کم‌شنوایی می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت و تندرستی افراد داشته باشد. درمان کم شنوایی در حال حاضر محدود به استفاده از سمعک یا وسایلی است که از طریق جراحی در گوش میانی یا داخلی کاشته می‌شود. این دستگاه‌ها اغلب در محیط‌های پر سر و صدا عملکرد ضعیفی دارند و خیلی گران تمام می‌شوند. مثلاً هزینه کم شنوایی درمان نشده تنها در اروپا سالانه 213 میلیارد یورو برآورد شده است.
کاهش شنوایی عصبی بر اثر آسیب رسیدن به سلول‌های حسی مویی در حلزون گوش بروز پیدا می‌کند. مدت‌ها پیشفرض بر این بود که کاهش شنوایی حسی-عصبی غیرقابل برگشت است، زیرا هنگامی که سلول‌های مویی در حلزون گوش از بین بروند دیگر نمی‌توانند بازسازی شوند. با این حال، مطالعات اخیر روی حیوانات مبتلا به کم شنوایی نشان داد که سلول‌های مویی جدید و کارآمد را می‌توان از طریق درمان موضعی با مهارکننده گاما سکرتازLY3056480 دوباره تولید و احیا کرد.
یک کنسرسیوم بین‌المللی متشکل از 7 شریک و دریافت کمک 5.8 میلیون یورویی کنسرسیوم اروپا، توسعه و آزمایش داروی جدیدی را با هدف درمان کم شنوایی آغاز کرد. اولین آزمایش جهانی داروی ترمیم شنوایی با موفقیتی شگفت‌انگیز به پایان رسید. روز 5 مارس، محققان کالج دانشگاهی لندن و بیمارستان‌هایش اولین آزمایش‌های درمانی طراحی شده برای بازگرداندن حس شنوایی به بیماران کم‌شنوا را با موفقیت به پایان رساندند. نتایج حاصل از این کارآزمایی (REGAIN) که روی درمان با دارویی به نام فنی بازدارنده گاما سکرتراز LY3056480 تمرکز داشت در مجله Nature Communications منتشر شد.
محققان دریافتند که این روش درمانی، شنوایی را در گروه بزرگسالان مبتلا به کم‌شنوایی خفیف تا متوسط باز‌گرداند. تجزیه و تحلیل عمیق‌تر داده‌ها نیز تغییرات مثبتی را در آزمایش‌های مختلف شنوایی روی برخی بیماران نشان داد و اثبات شد که این شیوه درمان دارای اثربخشی خاصی در گوش داخلی است. اما این سیگنال‌های اثربخش با استفاده از آموخته‌های این کارآزمایی نیاز به توسعه بیشتری دارند.
در واقع شرکت‌کنندگان در کارآزمایی از سن 18 تا 80 ساله، اهل بریتانیا، آلمان و یونان بودند؛ کسانی که کم‌شنوایی خفیف تا متوسط  داشتند. 15 بیمار در کارآزمایی «فاز یک» شرکت کردند. نتایج نشان داد این درمان دارویی ایمن و قابل تحمل است. 44 بیمار در کارآزمایی فازa2 شرکت کردند تا مشخص شود آیا دارو مؤثر است یا خیر.
شرکت‌کنندگان سه تزریق دارویی از طریق پرده گوش به درون گوش خود دریافت کردند و شنوایی آنها با طیف وسیعی از آزمایش‌ها قبل و بعد از دریافت دارو مورد بررسی قرار گرفت. یکی از آزمایش‌ها به آرام‌ترین صداهایی که شرکت‌کنندگان قادر به شنیدن آن بودند، اختصاص یافت. آزمایش دیگر توانایی درک صداهای کلمات را در پس‌زمینه‌ای پرسروصدا ارزیابی کرد، چرا که اکثر بیماران در زمینه شنیدن این صداها مشکل دارند.
45 درصد شرکت‌کنندگان نیز توانستند صداهایی که حداقل 10 دسی بل کمتر از قدرت شنوایی آنها بود، طی 6 تا 12 هفته پس از شروع درمان تشخیص دهند. با این حال، تیم تحقیقاتی سطح بالاتری را برای سنجش اثربخشی دارو تعیین کرد (بهبود متوسط 10 دسی بل یا بیشتر در سه فرکانس صوتی) و تغییرات شنوایی مشاهده شده در آزمایش به این هدف بلندپروازانه‌تر نرسید، اما نتایج امیدوارکننده هستند.
کم‌شنوایی شایع‌ترین اختلال حسی برای بشر است که در درجه اول به دلیل از بین رفتن تدریجی سلول‌های مویی حسی گوش داخلی یا عملکرد آنها ایجاد می‌شود. در حال حاضر تنها راه درمان کم‌شنوایی استفاده از سمعک است. سمعک‌ها شاید به افراد در برقراری ارتباط با دیگران کمک کنند، اما شنوایی طبیعی را بازنمی‌گردانند یا اصل کم شنوایی را درمان نمی‌کنند. آسیب به سلول‌های مویی حسی تا مدت‌ها غیرقابل جبران تلقی می‌شد، اما حالا مطالعات مختلف در مدل‌های حیوانات و این اواخر انسان نشان داده است که سلول‌های مویی حسی گوش داخلی امکان احیا و بازسازی به واسطه تزریق داروی LY3056480 را دارند. پروفسور شیلدر می‌گوید: «درس‌های مهم زیادی از این تحقیقات کسب شد که می‌تواند چراغ راه مطالعات آینده باشد.»