کلیات برنامه وزرای پیشنهادی کابینه چهاردهم بررسی شد
کفه سنگین مدافعان در بهارستان
بررسی کلیات برنامه‌های وزرای کابینه چهاردهم در صحن علنی مجلس متأثر از ترکیب خاص وزرای پیشنهادی مسعود پزشکیان در فضایی متفاوت از آنچه پیش‌بینی می‌شد، برگزار شد.
انتخاب وزرایی برآمده از جریان‌های مختلف سیاسی که با تعبیر «دولت وفاق» از آن یاد می‌شود، اکثریت نمایندگان مجلس را در مقابل کابینه پیشنهادی به همراهی فراخواند. همراهی و همدلی که سبب شد به‌رغم طرح برخی انتقادات از سوی نمایندگان مخالف، مرز میان نطق‌هایی که در موافقت یا مخالفت از تریبون مجلس بیان شد، مرز پررنگی نباشد و در بسیاری از موارد مخالفت‌ها به‌سمت حمایت از رئیس‌جمهور و کابینه پیشنهادی‌اش تمایل پیدا کند.
اتمسفر مثبت مجلس در حالی بود که در روزهای پس از به ریاست‌جمهوری رسیدن پزشکیان تصور می‌شد او برای رأی اعتماد گرفتن وزرایش کار سختی پیش‌رو داشته باشد. چه آنکه اکثریت کرسی‌های مجلس از آن نمایندگانی بود که در زمره حامیان نامزدهای رقیب پزشکیان به شمار می‌آمدند. اما برخلاف این انتظار، جلسات علنی صبح و عصر مجلس روز گذشته به محلی برای دفاع طیف متنوعی از نمایندگان از کابینه چهاردهم تبدیل شد که در آن حتی نمایندگان مخالف امکان و احتمال کسب رأی اعتماد همه وزرا را امری دور از انتظار نمی‌دانستند. رویکرد روز گذشته مجلس به نحوی بود که به گفته غلامرضا تاجگردون حتی نمایندگانی که در زمان انتخابات علیه پزشکیان فعال بودند، در دفاع از کابینه او سخنرانی کردند.
با این حال طیفی از نمایندگان مجلس که یا خود ترجیح داده بودند نظرات‌شان را از تریبون علنی مجلس مطرح نکنند یا به حکم قرعه‌کشی هیأت رئیسه برای نوبت دادن به نمایندگان مخالف و موافق فرصتی برای حمله به پزشکیان و بعضی وزرای پیشنهادی‌اش پیدا نکرده بودند، ترجیح دادند که رویه مطلوب‌شان را در شبکه‌های اجتماعی پیگیری کنند. بر همین قیاس حمیدرضا رسایی در توییتی با تکراری خواندن نطق رئیس‌جمهور و طعنه به همراه بودن آن با چند تپق ابراز حضور کرد و امیرحسین ثابتی در شبکه ایکس با این استدلال که چرا باید وزیر بهداشت همیشه یک پزشک باشد اعلام کرد که به او رأی اعتماد نخواهد داد.
مخالفان نه چندان ناموافق
همچنان که کابینه پیشنهادی رئیس‌جمهور به محض معرفی شدن به مجلس با موجی از انتقادات طیف سیاسی مواجه شد که علی‌القاعده باید در زمره حامیان دولت به‌شمار می‌آمدند، اما رو به مخالف‌خوانی و انتقاد گذاشتند؛ روز گذشته نیز تندترین نطق در مخالفت با کلیات کابینه از سوی نماینده‌ای مطرح شد که در جرگه حامیان دولت چهاردهم قرار داشت.
محمدقسیم عثمانی نماینده مردم بوکان که عدم انتخاب وزیری از میان نخبگان جامعه اهل سنت را نوعی خلف‌وعده ارزیابی کرد و پرسید این کابینه وفاق ملی است؟ اظهارنظری که سبب شد رئیس‌جمهور بخش دوم سخنان خود در دفاع از کابینه را با رباعی «هر کس به طریقی دل ما می‌شکند، بیگانه جدا دوست جدا می‌شکند» سروده ناهید یوسفی آغاز کند و جدیتش در دفاع از حقوق اقلیت‌ها را امری تاریخ‌مند و حاصل اعتقادی راسخ بداند. جز این عمده مباحث مطرح در دیگر نطق‌های مخالف حاوی انتقاد از ارائه نشدن برنامه جزئی و عملیاتی از سوی دولت چهاردهم و وزرای پیشنهادی بود.
به این ترتیب مرکز ثقل مخالفت‌ها و حتی اخطارها و تذکرهایی که از سوی چند نماینده مطرح شد، مبنا قرار دادن برنامه هفتم توسعه به عنوان برنامه اصلی دولت چهاردهم بود. تا آنجا که حسینعلی حاجی دلیگانی در مقام انتقاد گفت که مجلس همه قوانین برنامه هفتم را قبول ندارد و توقع داشته رئیس‌جمهور در سخنرانی دفاع از کابینه مشخصاً بگوید که برای مسائل مختلف از جمله ارز چند نرخی، یارانه‌ها، مسکن و... دقیقاً چه برنامه‌ای دارد. این در حالی بود که بر‌اساس اعلام رئیس مجلس و نیز نمایندگان موافق روز گذشته یک برنامه 17 صفحه‌ای با عنوان «برنامه، خط‌مشی و اصول کلی دولت وفاق ملی» در اختیار مجلس قرار گرفته و برای اطلاع نمایندگان روی سامانه مجلس بارگذاری شده بود. علاوه بر آنکه وزرای پیشنهادی برنامه‌های خود را بر‌اساس سه عنصر اصلی مورد تأکید پزشکیان یعنی «سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری، سند چشم‌انداز و برنامه هفتم توسعه» تدوین و در اختیار نمایندگان گذاشته بودند. با این حال این رویه مخالفت سبب شد که مخالفان در مرحله بررسی کلیات کمتر علیه وزرا یا وزیر پیشنهادی خاصی موضع بگیرند.
همراهی مجلس با ایده وفاق ملی
بر‌اساس آیین‌نامه مجلس در جریان بررسی کلیات برنامه وزرا و اصول کلی دولت می‌باید پنج نماینده موافق و پنج نماینده مخالف هرکدام به مدت ۱۵ دقیقه به اظهارنظر می‌پرداختند، با این حال فضای مجلس و تمایل اکثریت نمایندگان به دفاع از کابینه پیشنهادی شرایط را به سمتی پیش برد که علاوه بر 5 نماینده موافق بر حسب آیین‌نامه چندین نماینده دیگر که اتفاقاً در زمره نمایندگان اصولگرای باسابقه و مورد وثوق اکثریت مجلس بودند هم در هماهنگی با شهرام دبیری معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و از عمده وقت باقیمانده نطق پزشکیان که چیزی در حدود یک ساعت و 14 دقیقه بود برای اعلام موافقت و دعوت همکاران خود به اعتماد به وزیران پیشنهادی استفاده کنند. به این ترتیب در حالی که تعبیر مقام معظم رهبری درباره رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه او شخصیتی فرزانه، صادق، مردمی و دانشمند است، به ترجیع‌بند نطق نمایندگان تبدیل شده بود، اکثر موافقان اعتقاد راسخ او به تشکیل کابینه وفاق ملی و تحقق این اعتقاد در قالب انتخاب وزرایی از جریان‌های مختلف را مورد توجه قرار داده و معتقد بودند که مجلس باید در کلیت خود از آن استقبال کند.
سارا فلاحی نماینده مردم ایلام یکی از نمایندگانی بود که در مقام موافقت نطق کرد. او با یادآوری اینکه کابینه پیشنهادی دولت متناسب با مطالبه جامعه یعنی نفی انحصارطلبی، خالص‌سازی و تندروی تعیین شده است، از همکارانش خواست تا اجازه دهند کابینه در آرامش شکل بگیرد. او ضمن دفاع از وزیر راه پیشنهادی به عنوان تنها وزیر زن معرفی شده، گفت: یکی دیگر از نقاط قوت کابینه این است که از چهره‌های نسبتاً جدید استفاده و چرخش نخبگان را عملیاتی نموده است و مانند اسلاف خود قدرت را میان نخبگان سنتی چپ و راست تقسیم نکرده است. با اتمام بررسی برنامه کلی دولت، مجلس وارد بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی به ترتیب حروف الفبای هر وزارتخانه شد.