نخستین جلسه بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی با نطق صبح و عصر رئیس‌جمهور در مجلس برگزار شد
دفاع پزشکیان از کابینه اجماع‌آفرین
به ترتیب «ایران»، «وفاق» و «مردم» پرتکرارترین واژه‌ها در نطق مسعود پزشکیان در صحن علنی مجلس شورای اسلامی بود. 8 صبح دیروز با ورود رئیس جمهور، فرآیند بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی در مجلس آغاز شد. 19 وزیر پیش از پزشکیان وارد شدند و رئیس جمهور با همراهی رئیس مجلس آمد. مطابق آیین‌نامه، رئیس جمهور می‌تواند طی ۲ ساعت و نیم برنامه دولت را تشریح و از ترکیب کلی هیأت وزیران دفاع کند. سپس نوبت به موافقان و مخالفان می‌رسد. جلسه دیروز مجلس در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد. به همین دلیل رئیس جمهور ترجیح داد بخشی از فرصت خود را در صبح استفاده کند و بخش دیگر را در نوبت عصر استفاده کند. پزشکیان از همه وقت خود استفاده نکرد. دولت از هیأت رئیسه خواست بخشی از وقت رئیس جمهور در اختیار نمایندگان موافق قرار بگیرد. پیش از آغاز صحبت‌های رئیس جمهور، برخی از نمایندگان نکات اعتراضی خود را بیان کردند. پزشکیان صبح، از کلیت کابینه و برنامه دفاع کرد. در نوبت عصر، آغاز صحبت خود را به پاسخ به نماینده‌های مخالف، بویژه نماینده کردستان اختصاص داد که از سهم اندک کردها و اهل سنت انتقاد کرد. درباره وزرا نیز، رئیس جمهور به جای نام بردن از تک تک وزارتخانه‌ها، در سخنانی کلی از نیازهای کشور گفت، نیازی که به گفته او نه حاصل نداشتن برنامه، بلکه نتیجه فقدان وفاق ملی در کشور است. سخنان دیروز پزشکیان را می‌توان مانیفست یا بیانیه دولت عنوان کرد. این مانیفست سه وجه یا سه ضلع دارد؛ همکاری درون حکومت، همکاری بین حکومت و جامعه و درنهایت همکاری و همدلی درون جامعه. این شاید مهم‌ترین مأموریت دولت چهاردهم باشد.
دولت چهاردهم، میدان همدلی
رئیس جمهور در نطق دیروز خود، گفت: سوگند من به عنوان رئیس جمهور فرصتی برای آگاهی به شرایط دشوار و خطیر موجود در رابطه با زندگی مردم، شنیدن صدای آحاد ملت و خواست آنان برای تحول و تغییر و اصلاح رویکردها و رویه‌های ناکارآمد، خلق امید و وفاق در راستای عبور از تنگاناهای پیش رو و اصلاح برخوردهای ناپسند قدرت‌های جهان با مردم ایران است.
پزشکیان دولت چهاردهم را میدان جدید همراهی و همکاری درون حکومت، بین حکومت و جامعه و درنهایت درون جامعه توصیف و تصریح کرد: دولتی که به مجلس معرفی شده، دولت وفاق ملی و دولتی است که خود را متعلق به همه ملت ایران و موظف به تأمین حقوق شهروندی همه ایرانیان، ملتزم به اولویت بخشیدن به منافع ملی بر هر منافع دیگری می‌داند.
وی التزام به قانون اساسی، اهداف سند چشم‌انداز، سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری و تحقق برنامه هفتم توسعه را محورهای همگرایی میان دولت و سایر قوا و همه ارکان نظام دانست و اظهار کرد: چاره رفع مشکلات فهم مشترک این وضعیت و اقدام همدلانه همه قوا برای پاسخ به خواسته‌های مردم است. اگر صدای مردم بموقع شنیده نشود، سرخوردگی و ناامیدی فزاینده شکل می‌گیرد که حاصل آن زوال امید، نابودی اعتماد و افول سرمایه‌هاست.
ناتوانی رویه جاری به حل مسائل
رئیس جمهور با تأکید بر اینکه کشور در شرایط خطیر و مردم در وضعیت سخت اقتصادی قرار دارند، تدابیر و رویه‌های جاری را ناتوان از حل واقعی این مسائل دانست و گفت: مردم احساس نارضایتی دارند و ما را پاسخگوی نیازهای خود نمی‌دانند و بی‌میلی آنان برای مشارکت پرشورتر در انتخابات نشانه‌ای از دلسردی‌هاست.
پزشکیان با بیان اینکه مردم اگر احساس کنند رویه‌های اثربخش به کار گرفته شده، با تمام وجود در صحنه حاضر خواهند شد، افزود: فرقی نمی‌کند که مردم مذهبی باشند یا نباشند، ترک باشند، عرب باشند، تمام دعوا بر سر عدالت است.
وی با بیان اینکه تمام بحث این است که مردم باید از ما راضی باشند و مردم از ما ناراضی‌اند، اظهار کرد: مقصر ما هستیم، مقصر امریکا و بیگانگان نیستند، اینکه ما باید مردم را راضی نگه داریم به کسی ربطی ندارد.
پزشکیان با اشاره به آیات کلام‌الله مجید که نارضایتی مردم را جنگ با خدا تعبیر کرده است، افزود: اگر مردم بدانند با تمام وجودمان بدون تبعیض در پی حل مشکلات هستیم، معتقد و محکم پشت این حکومت خواهند ایستاد، متأسفانه ما این کار را نکردیم و این جز با وفاق و همراهی امکان‌پذیر نیست.
شاخص انتخاب کابینه
پزشکیان، شاخص اولیه در انتخاب اعضای کابینه را رضایت مردم دانست و با تأکید بر ضرورت تعامل مثبت با تمام دستگاه‌ها و قوا با هدف همگرایی و توافق‌سازی، تقویت انسجام داخلی و تقدم منافع ملی بر منافع جناحی و بخشی تصریح کرد: ارتقای نظام حکمرانی، تقویت قابلیت دولت برای حل بحران‌های چندبعدی از طریق حکمرانی شواهدمحور، شبکه‌ای و شایسته‌سالاری و گوش فرا دادن به فراموش‌شدگان و طردشدگان و حاشیه‌نشینان در گرو این مهم خواهد بود.
رئیس جمهور «فسادستیزی» و «احترام به آزادی بیان و نقد»، گذر از یک دولت متصدی به دولتی تنظیم‌گر و بازگرداندن فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به مردم را از دیگر اهداف و برنامه‌های دولت عنوان کرد.
ضعف ما کجاست؟
پزشکیان در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های کشور و پیشرفت‌های زیرساختی، این پرسش را مطرح کرد که چرا با این میزان از ظرفیت و امکانات هنوز در این نقطه هستیم؟ ضعف ما کجاست؟
رئیس جمهور با بیان اینکه پس از انقلاب با همه تلاش‌های صورت گرفته، همچنان مسائل بنیادی ما حل نشده و سطح رضایت عمومی مردم پایین است، اختلاف و عدم هماهنگی را از مهم‌ترین مشکلات مبتلابه کشور دانست و افزود: عدم وحدت و انسجام یعنی لبه پرتگاه آتش، مهم‌ترین مشکل امروز کشور اختلافات و عدم هماهنگی‌هاست و ما باید کاری کنیم که این وحدت و انسجام در داخل افزایش پیدا کند چون معتقدیم برای همه مشکلات راه‌حل علمی وجود دارد.
وی، مشکلات را موجب تبدیل شدن نقاط قوت کشور به نقاط ضعف دانست و تصریح کرد: خوشبختانه در خلال انتخابات فرصتی برای خلق امید فراهم شده و نگه داشتن این امید و تثبیت آن وظیفه مشترک همه ارکان نظام است.
نسبت به فرصت‌ها تعامل سازنده نکردیم
رئیس جمهور اضافه کرد: امروز امریکا در رأس تهدید‌های ما قرار دارد و دائماً کشورمان را تحریم می‌کند. اگر با هم باشیم و وحدت و انسجام داشته باشیم قادریم تمام این تهدیدها را کم‌رنگ کنیم. این در حالی است که در منطقه پر تنش و درگیر جنگ و خونریزی با همسایگانمان روابط‌مان ضعیف است، سرمایه اجتماعی‌مان کم شده، انسجام داخلی‌مان تضعیف شده و اعتبار دولت در قبال ملت کاهش پیدا کرده است.
پزشکیان با طرح این پرسش که برای برون‌رفت از این وضعیتی که در آن گرفتاریم، راهبردهای ما چه می‌تواند باشد؟ تصریح کرد: حل این مسائل را می‌توان در پرتو حفظ امید اجتماعی و التزام به وفاق ملی دنبال کرد.
وی با تأکید بر اینکه ایران امروز برای عبور از بحران‌ها، نیازمند وفاق ملی، همبستگی ملی و مشارکت ملی است تأکید کرد: دولت وفاق ملی هم بر این اساس معرفی شده است و حال نوبت نمایندگان محترم مجلس است که نقش تاریخی خود را در عمل به این تدبیر و افق‌گشایی برای کشور ایفا کنند.
پزشکیان با بیان اینکه زمان، زمان مفاهمه است نه مقابله و مناظره، مسائل مزمن و پایدار کشور، جز در پرتو وفاق ملی حل نخواهد شد، ادامه داد: مفهوم وفاق ملی یک رابطه دو طرفه است و همه اصحاب و ارکان تصمیم‌گیر باید در کنار یکدیگر برای حل و فصل مسائل قرار گیرند.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از مسائل ما حل نشده است، زیرا یا نتوانستیم به یک تفاهم مشترک در فهم مسأله برسیم یا در اجرا همدل و همصدا نبودیم، تأکید کرد: اما دولت من دست تفاهم به سوی همه فعالان عرصه خدمت گشوده و می‌خواهد در پرتو بسیج همگانی برای حل مسائل اقدام کند و انتظار دارم که مجلس به عنوان عصاره ملت در این رویکرد راهگشا باشد.
مسائل به هم پیوسته هستند
پزشکیان ضرورت بنیادی برای تغییر رویه‌های معیوب و ناکارآمد را داشتن نگرش نظام‌مند به همه مسائل کشور دانست و تصریح کرد: این تصور که می‌توان یک مسأله را بدون در نظر گرفتن پیوستگی‌ها که با دیگر مسائل دارد، حل کرد تصور نادرستی است. دولت من به این پیوستگی‌ها توجه دارد.
رئیس جمهور اصلی‌ترین شاخص نشان دهنده قدرت کشور و کیفیت زندگی جامعه در بعد اقتصادی را توان تولید کشور دانست و گفت: پرسش اصلی این است که چرا با گذشت چند دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز نتوانسته‌ایم مشکلات اقتصادی را حل کنیم.
وی با بیان اینکه چالش بیرونی، تحریم و توطئه‌های دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کم‌اثر و حتی بی‌اثر خواهد شد در تشریح چالش‌های درونی کشور و برنامه دولت چهاردهم برای غلبه بر این چالش‌ها گفت: ریشه اصلی تداوم مشکلات اقتصادی، نبود سازکارهای لازم برای اجماع‌سازی روی سیاست‌هاست. پزشکیان نبود اجماع ملی در سیاست داخلی و تنش‌های موجود در سیاست خارجی خصوصاً تحریم‌های اقتصادی ظالمانه امریکا که منجر به پایین ماندن نرخ رشد اقتصادی شده است، را از جمله موانع اصلی اصلاح ساختار اقتصادی و اجتماعی عنوان کرد.
وی گفت: چه در حوزه سیاست داخلی، چه در حوزه سیاست خارجی نمی‌توان و نباید بدون اجماع‌سازی دست به عمل زد چرا که با این همه اختلاف نظر سیاسی بین ما و گفت‌و‌گو نکردن برای حل اختلافات، اجرای موفق برنامه اصلاحات اقتصادی ناممکن است.
رئیس جمهور ادامه داد: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که طبق آمارهای رسمی در سال گذشته 150 میلیارد دلار صادرات و واردات داشته است، با این حال به‌خاطر تحریم‌ها حتی امکان داشتن یک حساب رسمی بین‌المللی را نداریم.
پزشکیان با بیان اینکه اختلاف‌های درونی و فشارهای بیرونی فضای سیاستگذاری برای رفع مشکلات اقتصادی را بسیار محدود کرده است، به مسئولیت هر سه قوه برای حل این دو مشکل تأکید کرد و گفت: ما به اجماع‌سازی در داخل درباره اصلاحات اقتصادی و سیاسی نیازداریم.
توسعه نباید به چپاول تبدیل شود
پزشکیان با بیان اینکه دولت معتقد است توسعه‌ای که فقط شامل عده‌ای خاص شود، توسعه نیست بلکه چپاول است؛ اضافه کرد: اقتصاد، محور اصلی مسائل کشور است اما تفکیک اقتصاد از سایر حوزه‌ها و تقلیل آن به مسائل متعارف اقتصادی خطای بزرگی است.
وی اصلاحات همزمان در مسائل داخلی و خارجی را تنها راه خروج از شرایط فعلی دانست و گفت: این مهم میسر نمی‌شود الا با نگاه یکپارچه به مسائل اقتصادی و سیاسی داخلی و خارجی.
وفاق، رویکرد اصلی در انتخاب وزرا
رئیس جمهور پزشکیان وفاق ملی را رویکرد اصلی دولت در انتخاب وزرای کابینه عنوان کرد و با بیان اینکه وزرای پیشنهادی خروجی صدها ساعت جلسه گروه‌های مختلف و بررسی هزاران پرونده افراد معرفی شده هستند، تصریح کرد: در انتخاب هیچ یک از وزرا پیشنهادی رویکرد سیاسی دخیل نبوده و براساس همان شعار وفاق و وحدت گزینش شده‌اند.
وی با بیان اینکه ما به گفته‌هایمان پایبند بودیم و براساس آن عمل کردیم، اضافه کرد: کابینه‌ای که معرفی کرده ایم، در حد بضاعت بر اساس کار کارشناسی و نماد وفاق و همبستگی است و سعی کرده‌ایم شخصیت‌هایی از تمام دولت‌های گذشته را در کنار هم قرار دهیم.
رئیس جمهور با بیان اینکه امروز نمایندگان محترم هستند که برای تحقق این وفاق به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم آن را به تمام ساختار ادارای و اجرایی کشور تعمیم دهیم و صدای واحد ما و شما چه در داخل و چه در خارج انعکاس یابد، افزود: تا امروز من به هیچ وجه مسائلی که مشکل زاست یا تصوری در ذهن بیگانگان ایجاد می‌کند که جامعه‌مان با ضعف و نابسامانی مواجه است بر زبان نیاورده ام، من از وحدت و انسجام داخلی گفتم، هیچ کدام از عیب‌هایی که داشتیم را بزرگ نمایی نکرده‌ام و دیگران را مقصر نکرده‌ام و با صدای بلند اعلام کرده‌ام که همه باید دست به دست هم دهیم تا این کشور درست شود.