نگاهی به تاریخچه تألیف آثاری درباره فلسطین در ایران
محمدحسن رجبی‌دوانی
پژوهشگر تاریخ
توجه و پرداخت به موضوع فلسطین در ایران قدمتی شصت ساله دارد. بعد از جنگ جهانی دوم و مهاجرت صهیونیست‌ها به فلسطین و تشکیل دولت اسرائیل، شاهد چاپ سلسله کتاب‌هایی چه به صورت ترجمه و چه به شکل تألیف در این زمینه هستیم. اولین آگاه‌سازی‌ها در زمینه فلسطین در دهه بیست شمسی صورت گرفت و باید از کسانی مانند سید غلامرضا سعیدی نام ببریم که در این زمینه بسیار فعال بودند. کتاب‌هایی مانند «پروتکل یهودیان» در آن سال‌ها ترجمه شد.
در ادامه کتاب‌هایی درباره یهودیان به نام‌های دیگری در دهه بیست منتشر شد. در دهه سی هم باز شاهد انتشار آثاری از اشخاص دیگر اعم از روحانی و غیرروحانی هستیم، اما در دهه چهل به چند دلیل شاهد جهش در انتشار آثار در این زمینه هستیم. در این دهه مبارزات مسلحانه در ایران شروع شد، هم گروه‌های چپ و هم گروه‌های مذهبی آن زمان همکاری تنگاتنگی با سازمان آزادیبخش فلسطین داشتند یا به تعبیر دیگر سازمان آزادیبخش فلسطین متولی آموزش نظامی انقلابیون سراسر جهان بود و لذا یک همدردی مشترکی پیدا شد و شاهد آثاری در زمینه سیاسی یا ادبیات مقاومت هستیم. در دهه پنجاه به بعد این کار ادامه یافت و اشخاصی مانند دکتر حبیبی آن را دنبال کردند و گروه‌های دیگری به صورت فردی یا جمعی دست به تألیف کتاب‌هایی زدند، اما اینها کتاب‌های جدی نبودند. چه در حوزه ترجمه و چه در حوزه تألیف، کار جدی بعد از انقلاب شروع شد. کتاب دیگر در مورد رژیم صهیونیستی از سوی ایوانف تألیف و بعدها در سال‌های قبل از انقلاب ترجمه شد.
در سال‌های پس از انقلاب چه به صورت انفرادی و چه به شکل جمعی کار شروع و حتی کتاب‌هایی به صورت دانشنامه منتشر شد که از این کتاب‌ها می‌توانیم دوره هشت جلدی «دانشنامه فلسطین» اثر مجید صفاتاج را نام ببریم. همچنین محمدتقی تقی‌پور در این زمینه کارهای شاخصی را به انجام رسانده است. علیرضا سلطان‌شاهی نیز از مؤلفان بسیار خوب در این زمینه است. اشخاص دیگری هم در این زمینه مقالاتی ارائه داده یا در کنفرانس‌های انتفاضه که شرکت داشته‌اند، آثار خوب و قابل‌توجهی ارائه کرده‌اند، اما یکی از کارهای شاخصی که در این زمینه انجام گرفته «دانشنامه صهیونیسم» است. «فراموش نکنیم» اثر محمدتقی تقی‌پور نیز دانشنامه اماکنی است که طی مهاجرت یهودیان و صهیونیست‌ها به فلسطین تا امروز را در بردارد و قلب جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی است.
من نیز کتاب جدیدی در زمینه فلسطین در دست تألیف دارم؛ کتابی با عنوان «علمای شیعه، فلسطین و صهیونیسم.» در این کتاب مواضع تاریخی علمای شیعه را از ۱۰۱ سال پیش تاکنون با یک مقدمه مبسوط جمع‌آوری کردم. این کتاب در دو جلد از اولین مواضع علمای تهران مقابل فکر یهودی‌سازی بیت‌المقدس گرفته تا وضعیت امروز را و البته علمای تشیع سراسر جهان را دربر می‌گیرد. شرحی از علمای کشورهای ایران، عراق، پاکستان، هندوستان، افغانستان، عربستان، لبنان، بویژه شمال آفریقا و همچنین اشخاصی که به صورت انفرادی و جمعی در قضیه فلسطین نقش داشته‌اند در این کتاب آورده شده است. این کتاب به صورت ویژه امام خمینی(ره)، رهبر انقلاب اسلامی ایران و مقام معظم رهبری و تشکل‌های روحانی را که بعد از انقلاب در جامعه مدرسین به طور جمعی موضع گرفتند، دربر می‌گیرد. تدوین این کتاب تا یک ماه آینده به پایان می‌رسد و شاید انتشار آن در نیمه دوم سال تحقق یابد.