پیشرفت بیش از 80 درصدی در الکترونیکی شدن خدمات دولتی
50میلیون کاربر میهمان دولت هوشمند شدند
گروه فناوری/ یکپارچه‌سازی خدمات ارائه شده توسط دستگاه‌های مختلف ذیل پنجره ملی خدمات هوشمند دولت، یکی از ضرورت‌ها به منظور شفاف‌سازی خدمات دستگاه‌ها و همچنین افزایش رفاه مردم در نتیجه دریافت خدمات الکترونیکی و هوشمند بوده است؛ مردمی که شاید به خاطر نیاورند پیش‌تر برای اطلاع از وضعیت سابقه بیمه یا استعلام‌های مورد نیاز خود مجبور بودند چندین‌بار مراجعه حضوری به دستگاه‌های مربوطه داشته باشند و هر بار با مشقت زیاد و صرف زمان طولانی، در انتظار نتیجه نهایی بمانند. البته این تازه آغاز ماجرا بود چراکه به عنوان مثال متقاضیان تغییر کاربری زمین، گاه نیازمند انجام 18 استعلام بودند و پس از دریافت هر یک، باید برای استعلام وضعیت زمین خود سراغ دستگاه‌های دیگر می‌رفتند که کاری بسیار زمان‌بر و پردردسر بود؛ اما با تحقق دولت هوشمند و راه‌اندازی پنجره ملی خدمات هوشمند دولت، میانگین زمان ارائه خدمت تغییر کاربری اراضی، کاهشی 90 روزه یافت و این زمان از 253 روز به 163 روز رسید.
ارتقای کیفیت زندگی شهروندان
هدف اصلی دولت هوشمند ارتقای کیفیت زندگی شهروندان از طریق ارائه خدمات باکیفیت، تشخیص نیازهای آنها پیش از اعلام نیاز و برآوردن آن و همکاری فعال با شهروندان در زمینه‌های مختلف اداره امور عمومی است. بی‌شک ایجاد بستر دولت هوشمند به تنهایی نمی‌تواند تغییری در روند ارائه خدمات در کشور ایجاد کند و ضامن موفقیت چنین طرحی، استفاده دستگاه‌های مختلف از این زیرساخت است تا در نهایت خروجی قابل دفاعی ایجاد شود.
نگاهی به آمار کاربران پنجره ملی خدمات دولت هوشمند نشان می‌دهد از جمعیت ۶۱ میلیون نفری کاربران بالای ۱۸ سال مشمول استفاده از این پنجره، تاکنون ۵۰ میلیون نفر به این سامانه متصل شده‌اند که این رقم معادل ۸۲ درصد است و خود، رقم مناسبی محسوب می‌شود.
بیشتر افرادی که از خدمات هوشمند استفاده می‌کنند با اینترنت و استفاده از سامانه‌ها آشنا هستند. به این ترتیب می‌توان گفت 18 درصد باقیمانده جامعه که از خدمات دولت هوشمند بهره نمی‌گیرند بیشتر به سالمندان مربوط می‌شوند که برای ورود به این سامانه‌ها به کمک نیاز دارند و خود نمی‌توانند از خدمات دولت هوشمند استفاده کنند. بخشی هم افرادی هستند که سواد فناوری و آی‌تی مورد نیاز را ندارند یا از گوشی هوشمند بی‌بهره هستند و تاکنون از پنجره ملی خدمات دولت هوشمند استفاده نکرده‌اند.
اتصال همه دستگاه‌ها
به دولت هوشمند
موضوع دولت هوشمند بیش از یک دهه است که در ایران مورد توجه قرار گرفته و به دنبال توسعه دولت الکترونیک در کشور، توجه ویژه به این موضوع باعث شد توسعه دولت هوشمند، شتاب بگیرد. در سال 98 محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات وقت با اشاره به مشکلات اکوسیستم استارتاپی در کشور، گفته بود به دنبال شکل دادن به یک ایران هوشمند هستیم که آینده‌ای روشن داشته باشد. ایران هوشمند و دولت هوشمند در سال‌های بعد و در دولت سیزدهم نیز مورد توجه قرار گرفت و حالا به گفته بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس همه دستگاه‌های دولتی به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند متصل شده‌اند، هرچند هم‌اکنون حدود ۷۰ درصد خدمات به صورت الکترونیک از پنجره ملی خدمات دولت هوشمند ارائه می‌شود و هنوز تا صددرصد شدن ارائه خدمات به صورت هوشمند، فاصله داریم.وی درباره تفاوت دولت الکترونیک و دولت هوشمند هم اظهارکرد: دولت الکترونیک به دنبال استفاده از ظرفیت‌های فناوری اطلاعات و دیجیتال‌سازی در ارائه خدمات به شهروندان و حذف مبادلات کاغذی از فرایندهای ارائه خدمات است، اما دولت هوشمند در یک سطح بالاتر به دنبال طراحی یک معماری یکپارچه برای ارائه خدمات به نحوی است که همه مراجعات حضوری، مداخلات انسانی و ارائه مدارک و مستندات بین‌دستگاهی و بین کاربر و دستگاه خدمت‌دهنده حذف شود.
افزایش 20 درصدی سالانه
خدمات هوشمند
به هر حال خدمات دولت الکترونیک و دولت هوشمند دو پروژه راهبردی در امتداد یکدیگر در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند که ادامه این روند می‌تواند، هم میزان رضایت شهروندان را بالا ببرد و هم به توسعه هوشمندسازی در کشور کمک شایان توجهی کند. آنچه مسلم است میزان پیوستن دستگاه‌های مختلف به خدمت زیرساختی دولت هوشمند می‌تواند بر توسعه این خدمت تأثیرگذار باشد؛ موضوعی که به نظر می‌رسد مورد توجه بسیاری از دستگاه‌ها و سازمان‌ها قرار گرفته است. طبق گفته محمد خوانساری، رئیس سازمان فناوری اطلاعات، در برنامه هفتم توسعه در نظر گرفته شده است که سالانه 20 درصد به خدمات هوشمند فعلی در کشور اضافه شود و در نهایت باید در یک برنامه 5 ساله، میزان هوشمندسازی خدمات به عدد 100 درصد برسد. طبق اعلام سازمان فناوری اطلاعات ایران، پنجره ملی خدمات دولت هوشمند برای کاربران دارای معلولیت بینایی نیز مناسب‌سازی شده است تا این گروه از کاربران هم بتوانند از خدمات این سامانه بیشترین بهره را ببرند.
وی در گفت‌و‌گو با «ایران» یادآور شد: پیشخوان وزارت آموزش و پرورش، وزارت راه و شهرسازی، سازمان تأمین اجتماعی، درگاه ملی مجوزهای وزارت امور اقتصادی و دارایی و سامانه حمایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیشترین استفاده را برای کاربران در پنجره ملی خدمات دولت هوشمند داشته است. این بدان معناست که این وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و زیرمجموعه‌های آنها با ارائه بیشترین خدمات به صورت الکترونیک و هوشمند، رفاه و آسایش بیشتری برای کاربران خود به ارمغان آورده‌اند.
به گفته خوانساری، دستگاه‌ها برای قرار دادن هوشمندسازی در دستور کار خود، باید با یکپارچه کردن سرویس‌هایشان، از پنجره واحد خدمات دولت هوشمند بهره گرفته و خدمات خود را به سرعت و در کمترین زمان ممکن ارائه دهند.
چندی پیش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم با اشاره به ورود مناسب دستگاه‌ها به دولت هوشمند، عبور تعداد کاربران این سامانه از ۵۰ میلیون نفر را نشانگر پیشرفت بیش از ۸۰ درصدی این شاخص در برنامه هفتم (جامعه هدف بالای ۱۸ سال) دانست. طبق اظهارات عیسی زارع پور، در حال حاضر وزارت ورزش و جوانان و وزارت بهداشت بیش از ۹۰ درصد خدمات خود را به صورت الکترونیکی و بخشی را به صورت هوشمند از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند ارائه می‌کنند. اکنون دستگاه‌هایی مانند بنیاد شهید ۶۵ درصد، معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری و همچنین بنیاد نخبگان ۷۰ درصد و وزارت دفاع هم ۷۵ درصد خدمات خود را به صورت الکترونیکی و بخشی را به صورت هوشمند از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند ارائه می‌دهند.
به گفته عیسی زارع‌پور، فراجا هم بخش زیادی از خدمات خود را از قبیل صدور و تمدید گذرنامه، تمدید گواهینامه، کارت پایان خدمت، معافیت تحصیلی و ده‌ها خدمت دیگر، از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند و بدون مراجعه حضوری ارائه می‌دهد؛ موضوعی که رضایت بالای مخاطبان فراجا را به دنبال داشته و بسیاری از مواردی که پیش‌تر منوط به رفت‌و‌آمدهای بسیار و بوروکراسی اداری و کاغذبازی بود از چرخه حذف شده است تا خدمات در کمترین زمان ممکن و با حداقل صرف زمان و هزینه مالی ارائه شود.