«ایران» از اولویت‌های بخش مسکن گزارش می‌دهد
تکمیل مسکن‌های مهر باقیمانده پس از ۳ دهه
افزایش بدون توقف تورم و قیمت زمین و مسکن در ۱۰ سال اخیر، کاهش ساخت‌وساز، انباشت تقاضا و مسائلی که از دهه‌های گذشته همچنان در این بخش مسکن باقی مانده، شرایط ویژه‌ای را ایجاد کرده که دولت چهاردهم ناگزیر از برنامه‌ریزی و ارائه راهکارهایی برای کاهش مشکلات و در اولویت آن کنترل تورم و قیمت مسکن است.
در حال حاضر نهضت ملی مسکن اصلی‌ترین برنامه در حوزه مسکن است که بر اساس قانون جهش تولید مسکن و الزام به ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال در حال اجراست. با توجه به این قانون، دولت سیزدهم ساخت‌وسازهای بخش مسکن در حوزه‌های مختلف را در قالب نهضت ملی مسکن اعمال کرد.
ساخت مسکن شهری، نوسازی و بهسازی مسکن روستایی، نوسازی بافت‌های فرسوده، ساخت مسکن حمایتی و تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد و همچنین واحدهای باقیمانده از برنامه‌های مسکن دولت‌های قبل مانند مسکن مهر و مسکن ملی در برنامه نهضت ملی مسکن گنجانده شده است. از میان این برنامه‌ها، مسکن مهر برنامه‌ای است که وارد سومین دهه عمر خود شده و به همین دلیل به گفته فعالان بازار، لازم است تکمیل واحدهای باقیمانده مسکن مهر در اولویت ساخت‌وساز و واگذاری مسکن در دولت جدید قرار گیرد.
مسکن مهر برنامه ساخت ۲.۵ میلیون واحد بود که از اواسط دهه ۸۰ شروع شد و اکنون وارد سومین دهه شده، اما هنوز این برنامه به پایان نرسیده است. این در حالی است که متقاضیان این مسکن سال‌ها پیش به امید خانه‌دار شدن هزینه آن را پرداخته‌اند ولی هنوز تعدادی از واحدها تکمیل نشده است.
در دولت سیزدهم هم تکمیل واحدهای مسکن مهر در اولویت قرار گرفت. بر اساس این گزارش، در ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم، عملیات ساخت حدود ۲۵۰ هزار واحد مسکن مهر باقی مانده بود که طی ۳ سال گذشته ۱۳۲ هزار واحد از این واحدها تکمیل و به متقاضیان واگذار شده و نزدیک به ۱۲۰ هزار واحد باقی مانده است.
با توجه به اینکه به دلیل طولانی شدن زمان، هزینه ساخت واحدهای مسکن مهر از برآوردهای اولیه بسیار بیشتر شده و از طرف دیگر قرار نیست این هزینه اضافه را مردم بپردازند، منابع تکمیل واحدهای باقیمانده مسکن مهر از محل منابع حاصل از مولدسازی یا منابع صندوق ملی مسکن تأمین می‌شود. به گفته مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، تکمیل واحدهای مسکن مهر از محل مولدسازی املاک و دارایی‌های وزارت راه و شهرسازی به میزان ۳۵ هزار میلیارد تومان تأمین منابع و هزینه شده است.
وزارت راه و شهرسازی در آخرین آماری که ارائه داده، واحدهای در دست ساخت نهضت ملی مسکن را ۲ میلیون و ۶۸۰ هزار واحد اعلام کرده است. با توجه به اینکه متقاضیان نهضت ملی مسکن عموماً از اقشار ضعیف یا متوسطی هستند که توان مالی لازم را برای تأمین مسکن خود ندارند، ساخت واحدها در کمترین زمان و تحویل آن به مردم در تعهد دولت است، اما باید توجه داشت که از میان این واحدها، واحدهای مسکن مهر در اولویت ساخت و واگذاری به متقاضیان قرار دارد که برخی از آنان حدود ۲۰ سال در انتظار تحویل واحد مسکونی هستند.
بر اساس این گزارش، بیشترین واحدهای مسکن مهر باقیمانده مربوط به استان تهران و دو شهر پردیس و پرند است. پروژه‌های آماده‌سازی در فاز ۱۱ یکی از مهم‌ترین عملیات‌های باقیمانده در بحث مسکن مهر پردیس است. در فازهای ۵، ۸ و ۹ نیز مسکن‌های مهر در حال تکمیل است. از حدود ۸۴ هزار واحد مسکن مهر پردیس ۱۰هزار واحد باقی مانده که دولت سیزدهم تکمیل آنها را تا پایان امسال وعده داده بود. شهر پرند نیز به عنوان پایتخت مسکن مهر، هنوز شاهد واحدهای تکمیل‌نشده مسکن مهر است.
طبق آمار شرکت عمران شهرهای جدید، ۱۳۶۹ واحد مسکن مهر از ۹۶ هزار واحد مسکن مهر پرند باقی مانده که از این تعداد به گفته مسئولان شرکت عمران این شهر، مشکلات ۷۰۰ واحد حل شده است و تا آخر سال تحویل داده می‌شود و حدود ۷۰۰ واحد باقیمانده مشکل حقوقی دارند که اکثراً مربوط به تعاونی‌هاست، اما بر اساس قانون، دولت متعهد به تحویل تمام واحدهاست.
اکنون این تعهد به دولت چهاردهم منتقل شده است تا در کنار سایر ساخت‌وسازهای مسکن، انتظار ۲۰ ساله متقاضیان مسکن مهر را پایان دهد. در گزارشی که وزارت راه و شهرسازی از برنامه نهضت ملی مسکن ارائه داده، تاکنون مجموع واحدهای مسکونی در دست ساخت و تکمیل‌شده تحت عنوان نهضت ملی مسکن به تعداد ۲ میلیون و ۶۸۷ هزار و ۴۵۰ واحد رسیده است. همچنین ۴۸ هزار هکتار زمین در مناطق شهری و ۵۰ هزار هکتار زمین در مناطق روستایی برای اجرای نهضت ملی مسکن تأمین شد. نوسازی واحدهای مسکونی در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری از دیگر سیاست‌هایی بود که دولت سیزدهم در بخش مسکن در دستور کار قرار داد.
در این بخش در ۳۴ ماه دولت سیزدهم فرآیند نوسازی ۳۰۰ هزار واحد مسکونی و چهار رکورد جدید نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده شهری در تاریخ کشور به ثبت رسید و رشد ۱۰۰ درصدی میانگین نوسازی در مقایسه با میانگین ۸ ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم رقم خورد. همچنین، انجام ۸۴۰ پروژه روبنایی و زیربنایی و بهبود فضای شهری بافت‌های فرسوده با هدف محرومیت‌زدایی و بهسازی ۳۰۰ کیلومتر آسفالت معابر بافت‌های فرسوده در ۳۴ ماه دولت سیزدهم در بافت‌های هدف بازآفرینی شهری ایران اجرا شد.
نهضت ملی مسکن برنامه ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی تا ۱۴۰۴ را در دستور کار قرار داده که آمار نشان می‌دهد دو میلیون و ششصد هزار واحد مسکن در فرایند ساخت است. با توجه به اینکه نهضت ملی مسکن برنامه حمایتی برای متقاضیان مسکن است، ساخت واحدها با حداقل قیمت تمام شده می‌تواند هدف خانه‌دار شدن این اقشار را تا حدوی محقق کند. اما اگر ساخت‌و‌سازها بر اساس برنامه زمانبندی پیش نرود، نگرانی از افزایش هزینه ساخت برای این واحدها مانند واحدهای باقیمانده مسکن مهر، وجود دارد. در بخش مسکن، انتظار از دولت آینده ساخت واحدهایی است که مردم برای دریافت آن ۳ سال پیش ثبت‌نام کرده‌اند، هرچند این زمان برای واحدهای مسکن مهر وارد سومین دهه شده است.