دبیر شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفت و گو با «ایران» مطرح کرد
هزینه‌های تخلفات محتوایی سکوها قابل جبران نیست
محمدحسین ایمانی خوشخو دکترای اقتصاد گردشگری، استاد تمام دانشگاه علم و فرهنگ است که از آذرماه سال ۱۴۰۲ تاکنون دبیر شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی است. درگفت‌و‌گویی با وی درباره تنظیم‌گری سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی سؤالاتی مطرح شد که در زیر به آن اشاره شده است و می‌خوانید.
تحقق شبکه نمایش خانگی سالم و پرمحتوا یکی از دغدغه‌های همیشگی خانواده‌های ایرانی بوده است. یکی از الزامات تحقق این شبکه، ایفای نقش جدی‌تر ساترا به عنوان نهاد تنظیمگر این حوزه است. متأسفانه در دولت‌های گذشته اختلافات میان وزارت ارشاد و صدا و سیما باعث شد تا مشکلاتی برای ایفای نقش جدی‌تر ساترا به وجود بیاید، ماجرای اختلاف بین ارشاد و صداوسیما برای نظارت بر نمایش‌خانگی چه بود و شورای عالی انقلاب فرهنگی در دولت سیزدهم چگونه توانست این اختلاف قدیمی را حل کند؟
در دوره‌ای متولی سینمای خانگی، وزارت ارشاد بود که به دلایل حقوقی، قانونی و محتوایی این مسئولیت به صداوسیما سپرده شد. با ابتکار عمل شهید رئیسی در شورای عالی انقلاب فرهنگی در دولت سیزدهم، یک تقسیم مسئولیتی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صداوسیما در این زمینه اتفاق افتاد که باعث پایان اختلافات شد و خوشبختانه در حال حاضر هم وزارت ارشاد و هم صدا و سیما و ساترا تکلیف تنظیم‌گری خود را می‌دانند و دیگر مشکلی در زمینه تنظیم‌گری این دو دستگاه فرهنگی وجود ندارد، تداخل‌های گذشته به طور کامل برطرف شد و اختلاف وزارت ارشاد و ساترا در دولت سیزدهم پایان یافت که الان زمان ارتقای تنظیم‌گری ساترا فرارسیده است.
نقش ساترا در تأمین سلامت محتوایی چقدر بوده است و چه اقداماتی را باید مد نظر قرار دهد؟
وقتی بحث رسانه را می‌کنیم یک نکته مهم، محتوای رسانه است که در این زمینه به عنوان حاکمیت، مسئولیتی مهم در زمینه حفظ امنیت روانی مخاطبان داریم. مخصوصاً وقتی که سکوهای رسانه‌ای در سطح وسیع، به تولید و نشر محتوا مشغول هستند، توجه به این نکته از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است.
تأمین سلامت روانی مخاطبان سکوهای نمایش خانگی، یکی از وظایف مهم همه رسانه‌ها در تولیداتشان است، مخصوصاً رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر و رسانه‌هایی که در یک بعد وسیع تولید و انتشار محتوا دارند. به نظر می‌رسد ساترا که در واقع مسئولیت هدایت و نظارت بر این رسانه‌هایی که اشاره کردم را دارد، برای ایفای نقش خود در سال‌های اخیر موفق‌تر از گذشته بوده است اما هنوز گاهی اوقات برخی محتواها در شبکه نمایش خانگی منتشر می‌شود که قابل دفاع نیست که وقتی آسیب‌شناسی می‌شود به این نتیجه می‌رسیم به‌رغم تقسیم کار میان وزارت ارشاد و ساترا، هنوز یک سری خلأهای قانونی داریم؛ خلأهای قانونی هم به کار وزارت ارشاد آسیب می‌زند و باعث می‌شود فیلم‌های سینمایی خارجی بدون ممیزی وزارت ارشاد در سکوهای نمایش خانگی منتشر شود و هم به کار ساترا لطمه می‌زند. برای این موضوع باید فکری اساسی کرد که شاهد تخلف سکوهای نمایش خانگی در حوزه انتشار فیلم‌ها و سریال‌ها، بدون اعمال ممیزی نباشیم. در طول تاریخ ما مردمی فرهنگی و فرهنگ‌محور و فرهنگ بنیان بودیم و نباید جریان تولید و دوبله فیلم‌ها و سریال‌ها به فرهنگ جامعه ما لطمه بزند که در آن صورت سلامت فرهنگی جامعه دچار آسیب می‌شود و این نکته بسیار مهمی است که نباید از آن غفلت کنیم. بنابراین هر چند باید از ساترا تقدیر کرد اما باید خلأهای قانونی را هم برطرف کرد تا خانواده‌های ایرانی بدون دغدغه بتوانند به تماشای فیلم‌ها و سریال‌های نمایش خانگی بنشینند.
صاحبان پلتفرم‌ها و هنرمندان چقدر در این عرصه تأثیرگذارند و چگونه این عرصه را باید مدیریت کرد؟
در شبکه نمایش خانگی تولیدات خوبی در دو سال اخیر شاهد بودیم اما برخی تولیدات هم باعث گلایه برخی خانواده‌های ایرانی شده است. هنوز می‌بینیم برخی خانواده‌ها گله‌مند هستند از برخی سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی؛ آن‌طور که می‌گویند با خانواده چند دقیقه نمی‌توانند برخی سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی شبکه نمایش خانگی را ببینند. در برخی فیلم‌های سینمایی و سریال‌های جدید بحث سیگار کشیدن و بحث قتل را به فراوانی شاهد هستیم. برخی خیانت‌های زن و شوهر به یکدیگر در برخی فیلم‌ها و سریال‌های شبکه نمایش خانگی هست. اینها با فرهنگ ما سازگار نیست، اگر چنین آثاری در غرب تولید می‌شود نباید به همان صورت دوبله شود و در جامعه اسلامی از شبکه نمایش خانگی پخش شود. با تأسف گاهی می‌بینم این آثار نه تنها به همان صورت دوبله شده بلکه مشابه همان آثار در داخل هم تولید می‌شود.
این موضوع، نقطه ضعفی است که حتماً باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود وگرنه چشم باز می‌کنیم و می‌بینیم برای سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، اقدام و عمل دیر شده است. دلیلی که من شنیدم این بود که برخی سکوهای نمایش خانگی از این سوژه‌ها بیشتر برای جذب مشتری استفاده می‌کنند؛ اما به چه قیمتی! با جذب مشتری فروش برنامه‌ها و سریال‌هایشان شاید از لحاظ اقتصادی خوب جواب دهد اما از آن طرف هزینه‌های معنوی در جامعه ایجاد می‌شود که جبران آن هزینه‌ها خیلی بیشتر از آن نفع اقتصادی است که برده می‌شود. این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که هزینه‌های تخلفات محتوایی سکوها قابل جبران نیست.
در شورای عالی انقلاب فرهنگی چه پیگیریی برای تأمین سلامت محتوا شده و چه جایگاهی را برای شبکه نمایش خانگی در این زمینه قائل هستید؟ یعنی در واقع چقدر توانسته‌اید برای تأمین سلامت محتوا قدم بردارید که به ایده‌آل‌ها نزدیک‌تر شویم؟
دستگاه‌های بالاسری و مدیران سطوح عالی ساترا، صداوسیما، شورای عالی انقلاب فرهنگی وقت زیادی در این خصوص گذاشتند و جلساتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شده است. امیدواریم ساترا با قوت بیشتر و با پیگیری برای رفع خلأهای قانونی، بتواند حکمرانی بهتری در فضای مجازی داشته باشد. بالأخره کسی نمی‌تواند تأثیرات تولیدات سکوهای نمایش خانگی را رد کند؛ اگر این سکوها درست استفاده نشوند به ضدفرهنگ تبدیل می‌شوند. من از دوستان، مدیران و صاحبان سکوهای نمایش خانگی درخواست می‌کنم که تأمین منافع اقتصادی را به از بین بردن سلامت فرهنگی و معنوی جامعه ترجیح ندهند که این شایسته ملت بزرگ و فهیم فرهنگ دوست ایران نیست.