گفت‌و‌گو با علی بحرینی درباره هنر عاشورایی و نمایشگاه «رستاخیز»
رغبت مخاطب نسبت به آثار مذهبی بالاست
سعیده احسانی‌راد
خبرنگار
مجموعه نقاشی‌های عاشورایی علی بحرینی، هنرمند شناخته شده هنرهای تجسمی و از نقاشان هنر عاشورایی در قالب نمایشگاه «رستاخیز» اول مرداد در فرهنگسرای نیاوران برپا می‌شود.
در این نمایشگاه 38 اثر از این هنرمند به نمایش درمی‌آید که 22 اثر عاشورایی و 16 اثر مربوط به زندگی امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) است. علی بحرینی بیش از 35 سال است که به صورت حرفه‌ای نقاشی می‌کشد و بخش عمده آثارش در زمینه هنر آیینی و عاشورایی است.
بحرینی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره نمایشگاه رستاخیز و گرایشش به هنرهای آیینی گفت: این آثار برای اولین‌بار به نمایش درمی‌آید که جمع‌آوری این مجموعه 5 سال طول کشیده است؛ از زمانی که به سمت هنر رفتم علاقه قلبی به نقاشی در مضامین دینی و مذهبی داشتم، در دنیای اسلام در عرصه تجسمی پرداختن به زندگی ائمه مغفول بوده و اصلاً کار نشده است.
وی درباره آثاری که در مضامین مذهبی و دینی کار کرده اینطور توضیح داد: در دهه 70 مجموعه ساقی که مربوط به امام علی(ع) و بعد از آن در دهه 80 مجموعه فصل سرخ را که عاشورایی بود کار کردم، اخیراً هم مجموعه رستاخیز را تمام کردم و قصد دارم مجموعه‌های مربوط به ظهور منجی و زندگی رسول اکرم از کودکی تا رحلت ایشان را هم در آینده کار کنم.
ضعف آثار هنری در تشیع
وی با بیان اینکه در مسیحیت کارهای قوی زیادی درباره حضرت عیسی انجام شده که در تشیع کارهای اثرگذار هنری مربوط به ائمه زیاد دیده نمی‌شود، افزود: ما گنجینه‌ای به نام تشیع داریم ازا ین گنجینه زندگی هرکدام از ائمه را کار کنیم حوادث زیادی را پوشش می‌دهد که متأسفانه بیشتر کارهایی که دیده شده جدیت لازم را نداشته و مجموعه‌های منسجم تولید نکرده‌ایم. بحرینی دلیل این کم‌کاری‌ها را نداشتن حامی در بخش خصوصی و دولتی عنوان کرد و گفت: ایران که داعیه‌دار در امور هنرهای مذهبی است باید در جریان مهدویت و عاشورا اهتمام بیشتری داشته باشد. متأسفانه پرداختن و توجه به این امر از سوی متولیان مغفول واقع شده است. مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی باعث شده که هنرمندان رغبتی به تولید آثار در زمینه مذهبی نداشته باشند؛ آثار دینی و مذهبی هیچ حامی‌ای در بخش خصوصی و دولتی ندارد. آثار همیشه نزد هنرمند باقی می‌ماند و هنرمندان با توجه به محدودیت فضا نمی‌توانند آثار را نگه دارند چون متحمل هزینه‌های گزاف می‌شوند.
اضافات را حذف می کنم
وی در پاسخ به این سؤال که آیا نبود مخاطب در تولید نشدن آثار مذهبی تأثیر داشته است، گفت: رغبت مخاطب نسبت به آثار مذهبی و ارزشی بسیار بالاست اما آثاری که خلق می‌شود قابل درک نیست، من به عنوان یک هنرمند آیینی برای رفع این نقیصه تلاش کردم جزئیات اضافی را حذف کنم و به جای آن احساس را غالب کنم؛ وقتی اضافات را از کار بگیریم و بر مسأله خاص متمرکز شویم به ذهن مخاطب نزدیک شده و با آن اثر همذات پنداری می‌کند تا واقعه در ذهنش همان‌طور که هست اتفاق بیفتد.
بحرینی درباره چگونگی درگیر شدن مخاطب با آثارش گفت: درگیر رنگ‌های اضافه و جزئیات نمی‌شوم صادقانه با موضوع برخورد دارم و کاری ارائه می‌دهم تا اگر یک غیر مسلمان آن را دید اثر فقط برایش بیان صرف یک واقعه نباشد و آن را یک اثر هنری خوب ببیند تا از لحاظ هنری و ترکیب‌بندی رنگ‌ها را بیشتر درک کند.
سندیت آثار
وی درباره ویژگی خاص آثارش در مقایسه با هنرمندانی که آثار شاخص در زمینه مذهبی دارند، اظهار داشت: وسواس زیادی در سندیت آثاری که خلق می‌کنم دارم یعنی از چند منبع آن اتفاقی را که قرار است بکشم مطالعه می‌کنم، خیلی از آثاری که به موازات ما تولید شده است سندیت خاصی ندارد فقط از ذهن هنرمند تراوش شده است که جایگاهی ندارد.
به اعتقاد بحرینی آثاری که به صورت گرافیکی درباره مسائل دینی و ائمه خلق می‌شوند کارهای خوبی هستند اما اقبالی بین عموم مردم ندارند. جامعه در زمینه آثار دینی و مذهبی اشتیاق دیدن آثار به صورت تمثالی و واقع‌گرایانه دارد. در این چند دهه انقلاب، هنرمندان آثار دینی خوبی خلق کردند اما در بین جامعه زیاد نفوذ نکرد در مقابل یک اثر از استاد فرشچیان جهانی می‌شود و همه دنیا آن را می‌بیند. جامعه ما هنوز نیاز دارد کارهایی از این دست ببیند و جامعه هنری از آثار دینی اشباع نشده است.
گزینش وقایع عاشورا
بحرینی درباره اینکه وقایع عاشورا گزینشی روی بوم نقاشی شما می‌رود، گفت: هر اثری که تولید می‌کنم وابسته به یک مجموعه کامل است، کار تکی، موردی و کم انجام دادم اگر همه جوانبی که در ذهن من قابل ارائه در یک اثر هنری بود، گلچین و لیست می‌کردم، اتودش را می‌زدم.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا آثار عاشورایی شما زیاد دیده نشده، گفت: برای معرفی آثارم چندان از نظر رسانه‌ای حمایت نشدم و به خاطر این کارهایم کمتر دیده شده است؛ شاید به‌خاطر زندگی در بوشهر و دور بودن از پایتخت است. امیدی ندارم مسئولان برایم کاری انجام دهند. براساس دینی که به ساحت اهل بیت(ع) داشتم کارهای مذهبی انجام می‌دهم و یقین دارم این کارها روزی دیده می‌شود.
به اعتقاد بحرینی، ما نیازبه ریل‌گذاری در زمینه تولید آثار مذهبی داریم تا یک سری آثار پخته دینی باشد تا نسل‌های بعد با دیدن این آثار واقع‌گرایانه آثار انتزاعی خلق کنند. همچنین برگزاری نمایشگاه و حراج آثار هنرمندان این عرصه در مناسبت‌هایی مثل هفته وحدت با همکاری کشورهای اسلامی به صدور آثار هنرمندان داخلی به خارج از مرزها کمک می‌کند تا هم هنرمندان داخلی از نظر اقتصادی حمایت شوند و هم دیگر آثار وقتی جایگاه خوبی پیدا کنند هنرمندان دیگر تشویق می‌شوند آثار دینی خلق کنند. تا وقتی این اتفاق نیفتد هنرمندان سلیقه‌ای کار می‌کنند و آثار آیینی و عاشورایی رونق هنری پیدا نمی‌کنند.