محدثه جعفری
خبرنگار

ساعت‌ها مثل برق و باد برای 25 هزار بیمار نیازمند پیوند عضو می‌گذرد اما عضوی نیست یعنی هست ولی به خاک سپرده می‌شود به طوری که سالانه نزدیک به هفت هزار عضو قابل قبول برای پیوند، به دلیل عدم رضایت
 خانواده‌ها فرصت زندگی را از فرد دیگری می‌گیرد. در نتیجه هر سه ساعت، یک بیمار منتظر به خاطر نبود عضو مناسب می‌میرد. اینجاست که نقش فرهنگ‌سازی خودش را نشان می‌دهد تا از جانی که می‌رود جان دیگر بروید. به همین بهانه به سراغ دکتر کتایون نجفی‌زاده مدیر عامل انجمن اهدای عضو ایرانیان رفتیم.
طبق آمارها روزانه 7 تا 10 بیمار نیازمند اهدای عضو فوت می‌کنند، از سوی دیگر تعداد مرگ‌های مغزی هم بالاست؛ مشکل کجاست که عضو سالم به بیمار نیازمند نمی‌رسد؟
سالانه 16 هزار نفر در اثر تصادفات جاده‌ای دچار مرگ و میر می‌شوند. در این بین 5 تا 8 هزار مرگ مغزی رخ می‌دهد که تعداد مستعد اهدا از میان آنها 2500 تا 4000 نفر است؛ اما در سال فقط 1000 عمل اهدای عضو انجام می‌شود. از تعداد افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند حداقل 50 درصد قابلیت اهدای عضو دارند و هر فرد که دچار مرگ مغزی می‌شود قابلیت اهدای 8 عضو از بدن خودش را دارد.
بعد از اثبات مرگ مغزی چقدر فرصت برای پیوند عضو هست؟
کسی که دچار مرگ مغزی می‌شود سموم مترشحه از مغز مرده، به تک تک اعضای بدن صدمه زده و عملکرد آنها را از بین می‌برد اما به طور معمول در بهترین شرایط و با در اختیار داشتن بهترین دستگاه‌های پزشکی حداکثر به مدت 2 هفته می‌توان از یک فرد مرگ مغزی شده نگهداری کرد که در این شرایط نیز روز به روز کیفیت اعضای قابل اهدا کاهش می‌یابد.
شاید برای خانواده‌ای که هنوز عزیزشان نفس می‌کشد، سخت باشد بپذیرند واقعاً مرده است.
بله. با توجه به اینکه قلب فردی که دچار مرگ مغزی شده تپش دارد و تنفس او از طریق دستگاه تنفس مصنوعی انجام می‌شود، خانواده‌ گمان می‌کند که او زنده است و به شرایط عادی زندگی برمی‌گردد و تمایلی برای اهدای اعضای او ندارند. باید به گونه‌ای عمل کنیم که مردم درباره مفهوم مرگ مغزی اطلاعات لازم را کسب کنند و بدانند که خداوند به فردی که دچار مرگ مغزی شده است این فرصت را داده که با اهدای اعضای خود جان یک یا چند نفر را حیات دوباره ببخشد. هنگام مرگ مغزی شدن فرد، مشکل می‌توان خانواده‌ای را که از قبل اطلاعی در مورد مرگ مغزی ندارند برای اهدای عضو قانع کرد. باید فرهنگ اهدای عضو را در جامعه نهادینه کنیم تا در آن لحظه خانواده شک و تردیدی در این خصوص نداشته باشند.
چندین سال است که تلاش‌های بسیاری برای فرهنگ‌سازی با شعار «اهدای عضو، اهدای زندگی» صورت گرفته، این تلاش ها چقدر اثر بخش بوده؟
علیرغم تمامی تلاش‌های صورت گرفته توسط این انجمن، وزارت بهداشت و واحدهای اهدای عضو، متأسفانه خیلی از هموطنان با مفهوم مرگ مغزی آشنا نیستند و بعد از اینکه یک نفر از اعضای خانواده دچار مرگ مغزی می‌شود، به دلیل نبود آگاهی از اینکه مرگ مغزی مساوی مرگ است، نمی‌توانند بموقع در مورد اهدای اعضای عزیزشان تصمیم‌گیری کنند و این فرصت طلایی متأسفانه از دست می‌رود به طوری که سالانه 2 هزار نفر از کسانی که مرگ مغزی شده‌اند با اعضای سالم به خاک سپرده می‌شوند.
انجمن اهدای عضو چقدر موفق به جذب اعضا شده است؟
این انجمن فعالیت خود را از سال 1394 آغاز کرده است، هدف از تشکیل این انجمن فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو، رسیدگی به مشکلات خانواده‌های اهدا کننده عضو، ارائه آموزش‌های تخصصی به تیم‌های اهدای عضو و در نهایت کمک به وزارت بهداشت در ارتقای اهدای عضو است. با آگاهی رسانی‌های که صورت گرفته تا کنون حدود 3 میلیون نفر از هموطنان از طریق سامانه انجمن کارت اهدای عضو دریافت کرده‌اند و در مجموع 8 میلیون نفر کارت اهدای عضوشان را در سامانه‌های مختلف ثبت کرده‌اند چرا که تصمیم‌گیری یک فرد برای اهدای اعضای خود بسیار راحت‌تر است از تصمیمی که دیگران در هنگام مرگ مغزی برای او می‌گیرند.
کمی هم از سفیران انجمن بگوید؟
ما حدود 16 هزار سفیر اهدای عضو را داریم و بیش از 300 هنرمند و ورزشکار که با انجمن همکاری می‌کنند. همچنین ارتباط خوبی با صدا و سیما، شهرداری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داریم که در مراسم مختلف همچون جشن نفس که برای بزرگداشت خانواده‌های اهداکننده عضو برگزار می‌شود با نصب بیلبوردها و بنرها در سطح شهر، متروها، نمایشگاه‌ها و... تبلیغات اهدای عضو انجام می‌دهیم تا یک گام در جهت فرهنگ اهدای عضو برداریم. امسال هم 31 اردیبهشت ماه مراسمی در برج میلاد تهران برای تقدیر از خانواده‌های نوعدوست اهدا کننده اعضای پیوندی خواهیم داشت.
نحوه ثبت‌نام برای دریافت کارت اهدای عضو چطوری است؟
افرادی که تمایل به ثبت‌نام در این انجمن برای دریافت کارت اهدای عضو دارند می‌توانند با ارسال کد ملی خود به سامانه پیامکی 3432 یا با مراجعه به وب سایت www.ehdacenter.ir اقدام کنند.

بــــرش

چند درصد مرگ‌ها مغزی است؟

طبق آمار‌های رسمی 99 درصد مرگ‌های انسان، مرگ‌های قلبی است و فقط یک درصد از انسان‌ها با مرگ مغزی از دنیا می‌روند. در ایران هم سالانه حدود 8 هزار مرگ مغزی رخ می‌دهد. طبق بررسی‌های صورت گرفته 64 درصد از افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند، سرپرست خانواده هستند. از این آمار 68 درصد افرادی هستند که زیر خط فقر بوده و شرایط سختی را در زندگی دارند. اگر بخواهیم شعار «هر ایرانی یک سفیر اهدای عضو» را در کشور محقق کنیم باید خودمان در زمینه اهدای عضو آگاهی‌های لازم را کسب کرده و به دیگران نیز در این خصوص آموزش دهیم و مردم را نسبت به این امر خداپسندانه آگاه کنیم. همچنین باید آموزش‌های لازم در زمینه نحوه مراقبت از فرد مرگ مغزی شده، مراحل قانونی تأیید مرگ مغزی، نحوه دریافت رضایت از خانواده و آماده کردن برای برداشت اعضای قابل اهدا به تیم‌های اهدای عضو ارائه شود.