مجلس دوازدهم نمایندگان خود را شناخت
ترکیب جدید بهارستان
پرونده مرحله اجرایی انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی با اعلام منتخبانی که در مرحله دوم انتخابات از 22 حوزه انتخابیه با کسب آرای بیشتر به خانه ملت راه پیدا کردند، بسته شد. برگزاری انتخابات الکترونیک در 8 حوزه انتخابیه در دور دوم و اجرای دقیق ۴ مؤلفه مورد تأکید رهبر انقلاب یعنی امنیت، سلامت، مشارکت و رقابت؛ کامیابی ای بود که دولت سیزدهم در این انتخابات در کارنامه خود ثبت کرد.
وزیر کشور: امانتداری مطلوب
از آرای مردم
احمد وحیدی وزیر کشور با اعلام رسمی پایان فرایند انتخابات ضمن قدردانی از مشارکت ارزشمند مردم در این مرحله، گفت: برخلاف خواست دشمنان و کسانی که نمی‌خواستند این برگ زرین انقلاب اسلامی آن طور که هست، رقم بخورد، رقابت کاملاً جدی در میدان اتفاق افتاد و با دقت و کاری که انجام شد، تمام نقشه‌ها در حوزه امنیت و سلامت نقش برآب شد و امانتداری خوبی نسبت به آرای مردم صورت گرفت.
وزیر کشور با اعلام این آمار که مشارکت در این مرحله در مقایسه با مرحله دوم سال‌های قبل ۶ تا ۷ درصد بیشتر بود؛ برگزاری الکترونیکی انتخابات در 8 حوزه انتخابیه را دستاورد ارزشمند این دوره ارزیابی کرد و افزود: با همت ستاد انتخابات کشور و بکارگیری فناوری، آرا با سرعت، دقت و فوریت محاسبه شد و به استحضار ملت رسید.
حال نهایی شدن تکلیف مجلس دوازدهم تنها در گروی تأیید انتخابات این حوزه‌های انتخابیه از سوی شورای نگهبان به عنوان نهاد ناظر است. هر چند هادی طحان نظیف در این باره با بیان اینکه تخلف جدی در این دور از انتخابات نداشتیم، اما مردم و داوطلبان می‌توانند از طریق سامانه‌های معرفی شده موارد و مدارکی که از تخلف احتمالی دارند برای ما ارسال کنند، گفت: بر اساس زمان بندی انجام شده، تا اوایل خرداد ماه نتایج بررسی صحت انتخابات در حوزه‌های ۲۲ گانه را اعلام می‌کنیم تا به صورت رسمی بازگشایی مجلس دوازدهم را شاهد باشیم.
شکل‌گیری ترکیب جدید
پایان انتخابات و مشخص شدن منتخبان مردم برای تکیه زدن بر 290 کرسی نمایندگی از تغییر ترکیب مجلس شورای اسلامی آتی نسبت به مجلس کنونی حکایت دارد.
جدا از 32 نماینده فعلی که به دلایل مختلف از جمله بیشتر بودن سن‌شان از حداکثر پیش‌بینی شده در قانون، استعفا از سمت نمایندگی، ثبت‌نام نکردن یا احراز نشدن صلاحیت‌شان برای حضور مجدد در انتخابات، غایبان مجلس آتی هستند، 142 نماینده فعلی نیز نتوانستند برای تجدید حضورشان در کسوت نمایندگی از مردم رأی بگیرند. نتیجه آنکه تنها 116 نماینده کنونی مجلس قرار است همچنان در مجلس دوازدهم هم حضور داشته باشند. به عبارت دیگر مجلس آینده مجلسی است که با 174 نماینده جدید، ترکیبی متفاوت از دیدگاه‌ها و رویکردها در حوزه‌های مختلف از جمله در سیاست، اقتصاد و فرهنگ را بازنمایی خواهد کرد. این ترکیب جدید را به نحوی باید برآیند شکل‌گیری تشکل‌ها و ائتلاف‌های جدیدی نیزارزیابی کرد که در انتخابات اخیر رخ نمودند.
چه آنکه اگر در انتخابات مجلس یازدهم رقابت اصلی میان فهرستی تحت عنوان «شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی» با نام اختصاری شانا در برابر فهرست و نامزدهای مورد حمایت ائتلاف حامیان دولت وقت شکل گرفت؛ در انتخابات مجلس دوازدهم خبری از حمایت دولت سیزدهم از فهرست‌های انتخاباتی نبود و در عوض جریان‌های مختلف به واسطه نوع رویکردشان نسبت به حل مسائل کشور به رقابت درونی با خود در عین رقابت با رقیبان جناحی پرداختند.
واقعیتی که سبب شد با شکست نسبی اصلاح‌طلبان در دور اول انتخابات، فهرست‌های شانا، امناء، جبهه صبح ایران و شورای وحدت رقبای اصولگرای این دوره از انتخابات به حساب بیایند.
چه آنکه فهرست مورد حمایت اصلاح‌طلبان تحت عنوان «صدای ملت» و با سرلیستی علی مطهری درتهران نتیجه‌ای بهتر از قرار گرفتن سرلیست خود در رتبه 63 منتخبان به دست نیاورد و البته در مجموع کل حوزه‌های انتخابیه کشور توانست نزدیک به 35 کرسی مجلس را از آن خود کند و از این حیث، اقلیتی قابل لحاظ در مجلس دوازدهم شکل دهد.
حاصل رقابت درونی نیروهای اصولگرا
چنانکه گفته شد، در جریان انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی رقابت درونی میان نیروهای انقلاب شکل گرفت. ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (امناء) که پیش از این تحت عنوان «شریان» تشکیل شده بود و در ادامه حول محور چهره‌هایی همچون حمید رسایی به امناء تغییر نام داد؛ جبهه صبح ایران که با محوریت برخی فعالان سیاسی جوان و در قرابت با امناء تشکیل شد، شورای وحدت که بیشتر تشکل‌های پرسابقه‌ای همچون حزب مؤتلفه اسلامی و جامعه روحانیت مبارز را نمایندگی می‌کرد و شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی (شانا) که جریان نزدیک به محمدباقر قالیباف و همچنین جبهه پایداری تعریف می‌شد، فهرست‌های متعددی بودند که در هر دو مرحله از انتخابات مجلس دوازدهم به رقابت پرداختند.
اگر حاصل رقابت در مرحله اول تعلق 9 منتخب به فهرست مشترک امناء و جبهه صبح ایران و تعلق 5 نامزد به لیست شانا بود، در مرحله دوم از میان 16 منتخب حوزه انتخابیه تهران فهرست امناء با اختصاص 12 کرسی به نامزدهای مورد حمایت خود در مقابل 4 نامزد مورد حمایت اختصاصی شانا به طور نسبی در جایگاه فهرست برنده قرار گرفت.
در نهایت، نگاهی به منتخبان 21 حوزه انتخابیه مرحله دوم اما با تعلق 12 کرسی از مجموع 29 کرسی به فهرست شانا، 5 کرسی به جریان شریان، 4 کرسی شورای وحدت و یک کرسی به نامزد مورد حمایت فهرست صبح ایران طیف‌بندی شد. از 29 منتخب این 21 حوزه 3 منتخب اصلاح‌طلب و4 منتخب دیگر نیز مستقل بوده‌اند.
افزایش حضور بانوان منتخب نسبت به مجلس یازدهم
حضور زنان در مجلس به عنوان نمایندگانی که علاوه بر نقش آفرینی فعال در حوزه تقنین و نظارت بطور ویژه مطالبات و خواست‌های زنان جامعه را به نحو مضاعفی پیگیری می‌کنند، همواره یکی از موارد مورد توجه بوده است. اگر چه تلاش‌های زیادی در ادوار مختلف برای افزایش سهم زنان از کرسی‌های نمایندگی صورت گرفته تا آنجا که برخی جریان‌های سیاسی در فهرست نامزدهای مورد حمایت‌شان سهم ویژه‌ای برای زنان در نظر گرفتند، اما این تعداد تا‌کنون از 17 کرسی که در مجلس دهم به نمایندگان زن تعلق گرفت، پیشی نگرفته است. با این حال مجلس دوازدهم با 14 منتخب زن نسبت به انتخابات مجلس یازدهم که 11 منتخب زن در آن انتخاب شدند، از تغییری هر چند اندک حکایت داشت. 7 منتخب از این تعداد زنانی هستند که برای اولین بار بر کرسی نمایندگی تکیه می‌زنند.