نگاهی به مزیت‌های نمایشگاه مجازی کتاب
مختار شکری‌پور
نویسنده
شیوع اپیدمی کرونا اگرچه تبعات ناگوار و تلخی برای جامعه بشری در پی داشت، اما از دل این پدیده تراژیک برخی ظرفیت‌های جامعه انسانی که به واسطه تکنولوژی برایش ایجاد شده بود اما هنوز به طور جدی و فراگیر کاربرد نداشت، از حالت بالقوه و کم‌کاربرد به فراگیرترین شکل ممکن بالفعل شد.
عمده‌ترین این ظرفیت‌ها رواج فضاهایی در دنیای مجازی برای رفع نیازهای گوناگون در آن فضای کرونایی بود. از جمله این فضاها رواج دادوستدهای مجازی و الکترونیکی بود که در ایران، نمایشگاه مجازی کتاب از پرکاربردترین و بارزترین این فضاها بود. هم‌اکنون که در آستانه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب هستیم، نگاهی به مزیت‌های نمایشگاه مجازی کتاب و چگونگی بهتر برگزار شدن آن خواهیم داشت.
اگرچه در ابتدا چالش‌هایی برای خرید کتاب در این نمایشگاه مجازی وجود داشت اما اکنون مخاطبان با کسب مهارت و تجربه لازم اقدام به خرید می‌کنند، بخصوص خریداران شهرستانی که نمایشگاه مجازی امکان مناسبی برایشان فراهم کرده و شاهد جایگزین شدن خرید مجازی توسط آنان هستیم، چراکه دیگر برای تهیه کتاب‌های مورد نیازشان مجبور به مسافرت‌های طولانی، سخت و هزینه‌بردار نیستند. البته هنوز خرید مجازی تا حدودی چالش‌های خود را دارد، بنابراین برای ساماندهی این نوع خرید می‌توان راهکارهای کارآمدتری همچون راه‌اندازی یک اپلیکیشن خرید کتاب پیشنهاد داد چراکه خیلی وقت‌ها آفلاین بودن مخاطب، باعث باطل شدن روند طی شده خرید می‌شود. بنابراین اگر شرایطی در نظر گرفته شود که در آن امکان انتخاب خرید آفلاین هم وجود داشته باشد، خرید به مراتب آسان‌تر صورت خواهد گرفت. این اپلیکیشن باید طوری طراحی شود که مخاطب بتواند خریدش را نهایی کند اما پرداخت را به صورت آنلاین انجام دهد. راهکار دیگر ارائه تصاویر سه بعدی از غرفه‌های فیزیکی ناشران به صورت «غرفه طور» است. در این صورت، هم تصویری از نمایشگاه حضوری ارائه شده و هم جنبه حضوری بودن به شکل مجازی تقویت و احساس می‌شود و امکان سیر و سیاحت بصری مخاطب به صورت مجازی هم هست. البته هنوز افراد بسیاری همچنان به رویه خرید حضوری خود ادامه خواهند داد. از جمله این افراد، اهل قلم هستند که حضور در نمایشگاه از نظر حرفه‌ای برایشان یک نوع ضرورت و دغدغه محسوب می‌شود و دید و بازدید با همکاران خود و اهالی قلم برترین مزیت برای آنهاست. برای برخی هم حضور در نمایشگاه نوعی نوستالژی شده و آن را ترجیح می‌دهند، اما برای بخش عمده‌ای از بازدیدکنندگان عام نیز نوعی سیاحت است که باعث پدید آمدن مشکلات ترافیکی و ایجاد آلودگی‌های محیطی با وجود خریدهای غیرکتابی‌شان می‌شود، اما مراجعه‌کنندگان به نمایشگاه مجازی را می‌توان خریداران و علاقه‌مندان واقعی کتاب پنداشت چراکه بدون پدید آوردن هیچ مشکلی، رونق فراگیرتر به بحث کتاب و کتابخوانی می‌دهند و از طرفی دیگر وقتی امکان خرید مجازی بدون چالش و آسان شود، تعداد جامعه کتابخوان به صورت تصاعدی افزون خواهد شد که این مزیتی بسیار قابل توجه و اهتمام در ارتباط و در گرو برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب است. علاوه بر این، در نمایشگاه مجازی هزینه‌های نمایشگاه حضوری همچون هزینه باربری، اسکان، کارمزد فروشنده، ایاب و ذهاب و تغذیه هم برداشته می‌شود. در کمال فراغت نیز امکان جست‌وجو و یافتن کتاب‌ها به صورت دسته‌بندی و کتاب‌های هر ناشر به صورت مجزا برای خریداران وجود دارد. شاید با خرید به این شیوه، بخصوص اگر راهکارهای فوق ایجاد شود، روند خرید بسی کامل‌تر و بهتر صورت گیرد چراکه جست‌و‌جوی فیزیکی برای یافتن کتاب یا ناشر نیز زمانبرتر از جست‌و‌جوی مجازی است.
بنابراین جا دارد مسئولان امر با توجه هر چه بیشتر به نمایشگاه مجازی کتاب به رونق بهتر و بیشتر این فضا بپردازند که نتیجه‌‌اش فرهنگ‌سازی خوبی را در برخواهد داشت؛ فرهنگ و شیوه‌ای که بسیار به‌صرفه‌تر، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از حضور در بخش حضوری خواهد بود. از لحاظ ایجاد شغل مجازی نیز کارساز است و مزیت‌های زیادی از جنبه محیط زیستی و اقتصادی خواهد داشت.
