یادداشت   1

وعده صادق و دور شدن شبح جنگ

سیدهادی سیدافقهی
کارشناس مسائل بین‌الملل

در قیاس با فراز و فرودهایی که بر رابطه دیپلماسی و میدان در دولت‌های گذشته حاکم بوده، باید گفت که این رابطه در دولت سیزدهم از تناسب و وحدت رویه‌ای بیش از همیشه برخوردار گشته است. این هماهنگی یقیناً یکی از عوامل اصلی و مؤثر در تغییر نوع واکنش ما به تحولات منطقه و اقدامات دشمنانمان بوده است؛ چه آنکه در گذشته که توطئه امریکا در قالب ظهور داعش و دیگر گروهک‌های تروریستی از جمله در سوریه وضعیت فرا راهبردی را پیش روی جمهوری اسلامی ایران گذاشت و حضور مستشاران نظامی ایران در خاک سوریه را ناگزیر ساخت هر از گاه شاهد اقدامات ایذایی رژیم صهیونیستی علیه پایگاه‌های نظامی محل استقرار این نیروها بودیم. جنگ غزه و بروز ناتوانی صهیونیست‌ها در قالب آن سبب شد که آنها با هدف قرار دادن فرماندهان ایرانی در سوریه به دنبال گشایش جبهه جدیدی باشند تا پای امریکایی‌ها را هم به شکل جدی‌تری به جنگ باز کنند و به این طریق مفری برای خود بگشایند. در حمله رژیم به کنسولگری ایران در دمشق اما دو واقعیت جاری شد؛ نخست تجاوز به خاک ایران بر اساس معاهده 1969 ژنو و دوم، تصریح رهبر معظم انقلاب و فرمانده کل قوا در پیام تسلیتشان که به نحوی دستور تحقق اقدامی سخت، پشیمان کننده و به دست دلاورمردان ایران بود.
اقدام نظامی مستقیم ایران علیه تجاوز اسرائیل معادله بازدارندگی حاکم بر منطقه را تغییر داد و سبب اثبات دست برتر جمهوری اسلامی ایران و نیز سایر حلقه‌های مقاومت در منطقه شد. این تغییر معادله با توجه به نوع و گستردگی پاسخی که در وعده صادق تحقق یافت سبب می‌شود که دشمن برای هر اقدامی ناچار به هزاران محاسبه باشد. محتوای تماس رئیس جمهور امریکا با نتانیاهو پس از آن عملیات نشان داد که طرف امریکایی می‌داند که جنگ با ایران شوخی نیست. زیرا ایران اگر چه خواهان جنگ نیست اما آمادگی واقعی مواجهه با آن را دارد. در واقعیت هم جنگ علیه کشوری آغاز می‌شود که طرف یا طرف‌هایش آن را ضعیف بپندارند. از این جهت مشخص است که آشکارسازی قدرت نظامی ایران آن گونه که در وعده صادق انجام شد تا چه حد ریسک کشورها و رژیم متخاصم را برای هرگونه رودر رویی با ایران بالا برده است.

یادداشت   2

هماهنگی بیش از پیش قوای سه‌گانه در «وعده صادق»

عباس مقتدایی
عضو کمیسیون امنیت ملی
و سیاست خارجی مجلس

عملیات وعده صادق و تغییر راهبرد امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر را باید از ثمراتی دانست که از قبل همکاری و هماهنگی بیش از پیش قوای سه‌گانه و نهادهای نظامی و دفاعی بدست آمده است.
توجه ویژه دولت سیزدهم در کنار مجلس یازدهم به ضرورت توسعه فناوری‌های نظامی و دفاعی سبب رسیدن ایران به لبه‌های دانش در این حوزه و حتی عبور از مرزهای آن شده است. دستاوردهایی که در دو سال اخیر در حوزه توسعه توانمندی پهپادی، موشکی، راداری و هوا و فضا به دست آمد و سرریز دانش بدست آمده در سایر صنایع، ایران را در آستانه جهش و توسعه در زمینه‌های مختلف قرار داده است.
بدیهی است که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها که با هدف صیانت از حقوق و منافع کشور ایران تصویب شد سرآغازی بر تقویت روندهایی بود که نتیجه آن را امروز در پاسخ نظامی مستقیم به تجاوزات رژیم صهیونیستی می‌بینیم. با این حال این قانون و الزامات اجرایی شدن و ثمربخشی آن در دولت گذشته با ناهماهنگی‌ها و کوتاهی‌هایی همراه بود که خوشبختانه با روی کار آمدن دولت آیت‌الله رئیسی وضعیت تغییر یافت.
اگرچه باید توجه داشت که اتخاذ راهبرد دفاعی اخیر فراتر از هرگونه ملاحظات برآمده از رقابت‌های سیاسی داخلی و با ارجح قرار دادن منافع ملی بر همه آن ملاحظات انجام شد. آنچه در میدان عمل رخ داد، اثبات این حقیقت بود که ایران توان دفاع مقتدارانه از خود را در برابر هرگونه تجاوزی دارد.
این حقیقتی بود که در گذشته تنها در قالب سخنرانی‌ها بیان می‌شد اما با عملیات وعده صادق درستی آن کلمات پیش چشم دشمنان مسجل شد و به باور بسیاری از ناظران، ایران را در برابر تصورات ساده‌انگارانه دشمنان نسبت به توانایی برای مواجهه، تقابل و جنگ به نحو قابل‌توجهی بیمه کرد.

یادداشت   3

تغییر درست راهبرد در دولت سیزدهم

علی عبدی
کارشناس
مسائل منطقه

عملیات وعده صادق مبنای ظهور تحول بنیادین در راهبرد جمهوری اسلامی ایران در حفظ امنیت ملی و بازدارندگی مقابل دشمنانش بود؛ تحولی که نشان داد آنچه در سال‌های گذشته تحت عنوان دور کردن سایه جنگ از سر ایران با تمسک به راهبرد مذاکره با برخی قدرت‌های حامی رژیم صهیونیستی و صبر استراتژیک در مقابل اقدامات ایذایی این رژیم،انجام می‌شد در واقع به نوعی توجیه بی‌عملی بوده است.
این عملیات نشان داد که در دولت سیزدهم راهبرد «بازدارندگی فعال» جایگزین آن رویکردی شده است که سبب می‌شد ضربات را با استدلال آسیب نزدن به منافع بلند مدت و تعاملات بین‌المللی تحمل کنیم و نادیده بگیریم.
جمهوری اسلامی ایران در عملیات وعده صادق با ابعاد نظامی- تسلیحاتی که موجب تحیر دنیا شد موفق عمل کرد. با این حال باید گفت که اجرایی شدن راهبرد بازدارندگی فعال و وارد شدن به فاز پاسخ مستقیم به اقدامات ایذایی رژیم صهیونیستی اکنون در ابتدای مسیر است و نیاز به تثبیت دارد تا از بازگشت به روال گذشته و موجه ساختن بی‌عملی‌ها جلوگیری شود.