حسین فاطمی
خبرنگار

با تداوم و تشدید جنایات بی‌سابقه رژیم صهیونیستی در باریکه غزه، علاوه بر تبعات سیاسی و حقوقی و همچنین فشارهای جدی رسانه‌ای و افکار عمومی که حتی به جنگ جامعه امریکا با دولت بایدن هم منجر شده است و معترضین به کشتار صهیونیست‌ها، سنگر دانشگاه‌های امریکا را تسخیر کردند، فضایی را به وجود آورده که حتی محافل آکادمیک و علمی هم به دنبال بایکوت چهره‌های صهیونیست هستند؛ اتفاقی که اگر بی‌نظیر نباشد می‌تواند به عنوان یک اتفاق کم‌نظیر تلقی شود. البته پیشتر هم رسانه‌ها و گزارش‌های خبری حکایت از این داشت طی ۸ ماه گذشته که اشغالگران کشتار مردم فلسطین در باریکه غزه را بدون توجه به فضای بین‌المللی در دستور کار داشته‌اند که سبب بایکوت دیپلماتیک آنها شده بود. یعنی وزارت خارجه برخی کشورها و حتی سران دولت‌ها از دیدار رسمی با مقامات صهیونیست در منظر افکار عمومی و رسانه‌ها و با حضور فیلمبرداران و عکاسان و روزنامه‌نگاران و خبرنگاران خودداری می‌کردند و یا اساساً از پذیرش هیأت‌های دیپلماتیک رژیم صهیونیستی جلوگیری می‌کردند.
مضاف بر آن در بسیاری از مراسم‌های یهودی در سایر کشورها، شرایط به نوعی پیش رفته بود که توریست‌های صهیونیست نمی‌توانستند با لباس رسمی خود در آن مراسم حاضر شوند که این موضوع نشان می‌دهد بایکوت سیاسی، رسانه‌ای، دیپلماتیک، فرهنگی، علمی و آکادمیک همه‌جانبه‌ای علیه صهیونیست‌ها شکل گرفته است. در این بین ناظران بر این باورند که اگر شدت این بایکوت بیشتر شود، می‌تواند در روند تحولات اثرگذار باشد، کما اینکه کارشناسان مسائل امریکا با یک ارجاع تاریخی معتقدند همین فشارهای افکار عمومی باعث شده بود، دولت وقت امریکا به فکر پایان دادن به جنگ در ویتنام باشد. لذا این احتمال وجود دارد با تداوم و بیشتر شدن فشارهای افکار عمومی امریکا، بویژه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور، دولت بایدن هم به شکل جدی و عملی، یا در همراهی و همکاری با صهیونیست‌ها برای کشتار مردم فلسطین تجدید نظر کرده یا در یک گام رو به جلو، برقراری آتش‌بس را به نتانیاهو تحمیل کند.
 
تشدید تحریم فرهنگی اسرائیل در سراسر جهان
پیرو آنچه گفته شد یک روزنامه عبری‌زبان با اشاره به گسترش دامنه تحریم‌های جهانی علیه رژیم صهیونیستی در حوزه‌های فرهنگی چون ساخت فیلم و سریال، تأکید کرد که این رژیم به عنصری نامطلوب در جشنواره‌ها تبدیل و طرد شده است. به نوشته ایسنا، در اوایل نوامبر گذشته سه فلسطینی در افتتاحیه جشنواره معتبر فیلم‌های مستند در آمستردام به روی سکو رفته و پلاکاردی را به دست گرفتند که روی آن نوشته شده بود، «فلسطین از بحر تا نهر آزاد خواهد شد»، در ادامه مشاهده شد که ابتدا مدیر جشنواره با دیدن این صحنه شروع به کف زدن کرد و پس از آن موجی از تشویق سالن جشنواره را فراگرفت. روزنامه عبری‌زبان «هاآرتص» این اتفاق را نشانه زودهنگامی برای تحولات آتی دانست و در گزارشی که پنجشنبه گذشته منتشر کرد، نوشت که «این رویکرد رو به گسترش بوده و اسرائیل طرد شده است، ما عناصری نامطلوب هستیم، تقریباً شیطانیم و تحریم فرهنگی اسرائیل در جهان رو به افزایش است.»
این روزنامه عبری زبان در ادامه نوشت، با اینکه فیلمسازان اسرائیلی اتفاق رخ داده را محکوم کردند و شبکه‌های اجتماعی مختلف به شکل گسترده‌ای به این موضوع پرداختند و رادیو تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد که این جشنواره را تحریم می‌کند، اما شرایط پس از آن خطرناک‌تر و جدی‌تر شد. در ۵ ماه پس از این جشنواره تا امروز تقریباً تمامی جشنواره‌های مهم فیلم در جهان مجبور هستند، تظاهرات‌ در حمایت از فلسطینی‌ها را در نظر بگیرند تا حضور هرگونه فیلم و هنرمندان اسرائیلی به یک رسوایی برای این جشنواره‌ها تبدیل نشود.
هاآرتص به نقل از «آوی نیچر»، کارگردان اسرائیلی نوشت که اسرائیل درحال حاضر ستاره جدیدی برای فرهنگ تحریم جهانی است و متأسفانه با شرایط نامعلومی روبه‌رو است، جنبش‌های تحریم، خارج کردن سرمایه‌ها، اعمال تحریم‌ها و دیگر موارد از سوی نهادهای حامی فلسطین امروز با قدرت و به شکلی مؤثر در حوزه فرهنگی حضور داشته و بر مدیران جشنواره فشار می‌آورند تا فیلم‌های اسرائیلی را نمایش ندهند و از فیلمسازان نیز می‌خواهند از حضور در جشنواره‌هایی که فیلمی اسرائیلی در آن وجود دارد، خودداری کرده و علیه این جشنواره‌ها تظاهرات و اعتراض کنند، در نتیجه مدیران جشنواره‌ها ترجیح می‌دهند از تنشی که ممکن است با حضور فیلم‌های اسرائیلی ایجاد شود حتی اگر مخالف این مسأله هم باشند، خودداری کنند.
هاآرتص در ادامه اذعان کرد، حتی در حوزه سریال‌های تلویزیونی نیز که اسرائیل در سال‌های گذشته حضور چشمگیری داشته، این کنار گذاشتن‌ها ملموس شده و شرکت اپل پخش سریال‌های ساخت اسرائیل را به تعویق می‌اندازد، حتی مسائل عادی نیز دیگر آسان نیستند. به نوشته این روزنامه عبری، علاوه بر مشکلات در حوزه فیلم و سینما و سریال، حتی دعوت از میهمان‌ها به جشنواره سالانه نویسندگان قدس به عنوان بزرگترین و برجسته‌ترین رویداد ادبی در اراضی اشغالی در اواخر ماه‌مه با مشکل روبه‌رو شد و پیش از این نیز برگزاری دور دوازدهم این جشنواره برای برگزارکنندگانش به دلیل مخالفت‌های گسترده به دلایل سیاسی با مشکل روبه‌رو شده بود. این رسانه رژیم صهیونیستی درباره استقبال از نویسندگان اسرائیلی در خارج نیز نوشت، شرایط از یک مخالفت ساده با ایده میزبانی از آنها به درخواست از نویسنده‌ها برای ارائه بیانیه‌ای درباره رویکرد سیاسی خود به عنوان شرطی برای حضور در برنامه‌ها تغییر کرده و یا حتی حضور آنها به آسانی لغو می‌شود. هاآرتص با اشاره به مخالفت‌های گسترده نویسندگان خارجی بویژه نویسندگان جوان به صورت مستقیم یا فراری ناشیانه از ترجمه کتاب‌هایشان به زبان عبری و عدم انتشار آنها در اراضی اشغالی در پایان نوشت، رویکرد روبه‌گسترش این است که اسرائیل طرد شده است.
 
جنگ حامیان و مخالفان بایکوت رژیم‌صهیونیستی
در سایه آنچه طرح شد طی ماه‌های اخیر شدت اثر جریان‌های طرفدار بایکوت رژیم صهیونیستی به قدری چشمگیر بود که حامیان این رژیم را به فکر تقابل انداخت تا جایی که اکنون یک جنگ خاموش بین حامیان و مخالفان بایکوت رژیم صهیونیستی شکل گرفته است. در کنار بایکوت رسانه‌ای، سیاسی، دیپلماتیک، فرهنگی، آکادمیک و دانشگاهی، تحریم‌های تجاری و اقتصادی علیه این رژیم می‌تواند بیش از سایر موارد محل توجه باشد. دراین‌باره بسیاری از مردم در کشورهای مسلمان به خاطر درگیری صهیونیست‌ها با نیروهای مقاومت دست به بایکوت برندهای صهیونیستی زده‌اند و شرکت‌های امریکایی در این میان بشدت متضرر شده‌اند. به نوشته بلومبرگ، این بایکوت برای برندهای امریکایی نظیر استارباکس، مک‌دونالد و کوکاکولا بسیار گران تمام شده و به عنوان مثال ارزش سهام شرکت بین‌المللی رستوران‌های امریکانا که مالک برندهای KFC، پیتزا هات، کریسپی و هاردی در خاورمیانه است در بورس عربستان طی ۳ ماه گذشته ۲۷ درصد سقوط کرده است. کارشناسان بر این باورند که در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴ به خاطر بایکوت تولیدات این برندها در کشورهای اسلامی، شاهد کاهش شدید سود و درآمد آنها خواهیم بود.
اما جدی‌ترین بایکوت رژیم صهیونیستی ناظر به جنبش BDS است که به دنبال بی‌عملی دولت‌ها در برابر جنایات صهیونیست‌ها در غزه، نامش مجدداً در کانون توجه قرار گرفت. جنبش BDS برگرفته از واژه‌های «Boycott, Divestment, Sanctions» (بایکوت، عدم‌سرمایه‌گذاری‌ و تحریم) رژیم‌صهیونیستی است. بسیاری از مردم در غرب نمی‌دانند برای آتش‌بس و کمک به فلسطینی‌هایی که در یک محاصره همه‌جانبه قرار دارند و هر روز ده‌ها و صدها نفرشان در بمباران رژیم‌صهیونیستی جان‌شان را از دست می‌دهند، چه باید بکنند. پاسخ این پرسش را جنبش BDS به خوبی می‌داند: «بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم».
جنبش BDS در سال ۲۰۰۵ توسط ائتلافی از ۱۷۱ سازمان غیرانتفاعی فلسطینی تشکیل شد. این جنبش الهام گرفته از جنبش ضدآپارتاید آفریقای جنوبی است و بیش از هر چیز متمرکز بر روش‌های غیرخشونت‌آمیز برای تحت فشار قراردادن رژیم‌صهیونیستی است. این جنبش با ایجاد مؤسسات غیرانتفاعی فعال در استرالیا، کانادا، امریکا، فرانسه، انگلیس، اردن و آفریقای جنوبی به‌دنبال تحریم رژیم‌صهیونیستی در سه سطح اقتصادی، فرهنگی و آکادمیک است و تلاش کرده از این طریق رژیم‌ صهیونیستی را تحت فشار بگذارد تا ناچار به پایان دادن اشغال و استعمار سرزمین‌های اشغالی و به رسمیت شناختن حقوق اساسی شهروندان فلسطینی شود.
شدت و قدرت تأثیر این جنبش در بایکوت رژیم صهیونیستی طی سال‌های گذشته به قدری زیاد بود که لابی‌های صهیونیست در سال ۲۰۱۹ سعی در مقابله با موج تحریم‌های جنبش BDS کردند و دراین‌باره سنای ایالات متحده طرحی را در دست بررسی قرار داد که طی آن اعمال مجازات علیه شرکت‌های امریکایی تحریم‌کننده رژیم صهیونیستی را آسان می‌کند. با وجود فشار لابی‌های یهودی و حامی این رژیم در امریکا اما همچنان موضوع بایکوت اسرائیل در پی کمپین یا جنبش BDS درحال گسترش است. در سایه آنچه که در سال ۲۰۱۹ روی داد اکنون هم بسیاری معتقدند شاید دوباره دولت بایدن و کنگره امریکا مانند دوره دونالد ترامپ، جنگ با حامیان بایکوت رژیم صهیونیستی را کلید بزنند؛ اتفاقی که در سایه درگیری بی‌سابقه افکار عمومی و رسانه‌ها با کاخ سفید در موضوع جنایات غزه می‌تواند به شکل جدی روی روند انتخابات ریاست جمهوری امریکا اثرگذار باشد.