روایت پیشرفت در عملیات احیا
علی‌الله سلیمی
نویسنده
و منتقد ادبی
روایت تولید و توانمندی‌های داخلی، از موضوعات مطرح در بخش خودکفایی است که نشان از تلاش‌های بی‌وقفه برای رونق اقتصادی کشور
دارد. واحدهای تولیدی و اقتصادی بی‌شماری این روزها در گوشه و کنار کشور مشغول فعالیت هستند که در حوزه روایتگری رویدادهای جاری معمولاً جای چندانی ندارند اما از چندی پیش حوزه «تاریخ شفاهی پیشرفت» انتشارات راه‌یار، بخش ویژه‌ای برای روایتگری در این زمینه اختصاص داده که دومین محصول آن، تهیه و انتشار کتاب «عملیات احیا: روایت صعود یک مجموعه دانش‌بنیان به قله دانش و فناوری الکتروموتور» با تحقیق و تدوین محمد حکم‌آبادی است. این کتاب تصویری از اعتماد به نفس و تلاش صنعتگران ایرانی است که با وجود تحریم‌های ظالمانه غرب همچنان چرخ‌های صنایع داخلی را به چرخش در می‌آورند و حتی با گذر از موانع و مشکلات پیش‌رو، در برخی قسمت‌ها از صنایع مشابه پیشی می‌گیرند. کتاب عملیات احیا، 20 روایت از فراز و نشیب‌های یک شرکت تولیدکننده ماشین‌های الکتریکی در شرق کشور، جوین با نام تجاری «جمکو» است. صنعتگرانی که در این کتاب از شکست‌ها و موفقیت‌های این شرکت خاطراتی را بیان می‌کنند، همگی در مقطعی از زمان تجربه مشارکت در اوج و فرودهای جمکو را داشته‌اند. نقاط مشترک بسیاری در روایت‌های این افراد دیده می‌شود که همان تأکید بر پیشتازی در بومی‌سازی در صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین، جمکو است. تلاش‌های بی‌وقفه‌ای که دستاوردهای مهمی چون خودکفایی کشور در زمینه طراحی و ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار در کلیه توان‌های مصرفی، دستیابی به دانش فنی تولید الکتروموتورهای فوق سنگین، ایجاد و افزایش اشتغال داخلی، جلوگیری از خروج ارز و در نهایت، بروز‌رسانی تکنولوژی قدیمی را در پی داشته است. کتاب حاضر، بخشی از موضوع تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی است که در پیش‌گفتار اثر هم به آن اشاره شده است. اینکه، موضوعات تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی عمدتاً به فعالیت‌های سیاسی سال‌های 42 تا 57، چالش‌های سیاسی سال‌های 57 تا 60 و ثبت و تحلیل دفاع مقدس، محدود شده است. عمده تولید محتوا در همین مقولات معدود نیز، به غیراز دفاع مقدس، به روایت نخبگان و چهره‌ها محدود شده است. به این ترتیب، روایت مردمی‌ترین انقلاب جهان، از دو سو با مردم فاصله گرفته است. هم ابعاد و ماهیت فرهنگی و لایه‌های اجتماعی نهضت، به مثابه موضوع پژوهش، دستخوش غفلت قرار گرفته و هم توده‌ها، به مثابه منبع و مشاهده‌گر، سهم شایسته خود را در روایت انقلاب که واقعیتی عینی و فراگیر بوده است، پیدا نکرده‌اند. از این جمله است ده‌ها هزار هسته مقاومت اجتماعی و فرهنگی که در سال‌های قبل و بعد از انقلاب، مشغول طراحی و عملیات در میدان بوده‌اند و اساساً جایی در تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی نیافته و خواسته و ناخواسته سانسور شده‌اند. از ده‌ها کتابخانه، مسجد، مدرسه، هیأت، روضه خانگی، گروه سرود و تئاتر و... گرفته تا صدها هزار نفر از فعالان جهاد سازندگی، نهضت سوادآموزی، امورتربیتی، ائمه جماعات مساجد و... این اشتباه راهبردی در تعریف و تبیین تاریخ انقلاب، قطعاً به بحران‌هایی در استمرار و پیشرفت انقلاب خواهد انجامید؛ کمااینکه انجامیده است.
خطای سومی که در تاریخ‌نگاری انقلاب در حال وقوع است، توقف آن در پایان جنگ است... کتاب حاضر یادآوری می‌کند؛ فرهنگ، امنیت، استقلال، پیشرفت، جمهوریت، سبک زندگی و... همگی عرصه‌هایی بوده‌اند که انقلاب در طول سه دهه گذشته و بعد از پایان جنگ و رحلت امام(ره)، کارنامه‌ای در خور و بعضاً درخشان در آن دارد. ظرفیت بسیاری از مفاهیم فلسفی و فقهی و هنری و ادبی و آرمانی و اسطوره‌ای تاریخ تفکر ایران در مسیر نیم قرن گذشته زندگی ایرانی و با رویش و جوشش استعدادهای رهاشده از استضعاف، آشکار و شکوفا شده است.
کتاب «عملیات احیا» در بیست فصل تنظیم شده و راویان؛ رضا صابری روشن، محمد رستمی، علیرضا نظری، مهدی جمشیدی، محمدهادی گلرخیان، مهدی نویدفر، حسین خسروجردی، علی‌اصغر پوراشکان، امیر رشیدی کرمانی، اعظم حکم‌آبادی، محمدرضا سدیدی و سعید اسلامی روایت‌های متعددی از پیشرفت در یک مجموعه دانش‌بنیان را بیان کرده و فراز و نشیب‌های یک صعود موفق به قله دانش و فناوری در کشور عزیزمان، ایران را ترسیم کرده‌اند.