وصال روحانی
خبرنگار

برخی معتقدند بعد از جایزه اسکار برترین فیلم سال، مهم‌ترین جایزه میان جوایز 24 گانه اسکار جایزه برترین «فیلم بین‌الملل» (غیر انگلیسی زبان) است. هرچند این نگاه با قدری زیاده‌روی روبه‌رو است اما به هرحال از اهمیت شایان توجه اسکار این رده کم نمی‌کند. صرفنظر از اسکار و ملاحظات آن در گزارش امروز نگاهی به فهرست برترین آثار بین‌الملل خواهیم داشت؛ با این نگاه که کدام فیلم‌ها از کدامین کشورها، درخشش بیشتری در سال سپری شده داشته‌اند.
 
«20 روز در ماریوپل» به کارگردانی مستیسلاو چرنوف
امسال اولین مرتبه‌ای بود که سینمای اوکراین، وارد فهرست کوتاه نامزدهای اسکار شده بود. چرنوف، کارگردان فیلم «20 روز در ماریوپل» سال‌ها خبرنگار بوده و بر همین اساس با اصول ساخت فیلم‌های خبری و مستندمانند و جنگی آشناست. چرنوف و چند همکارش، تنها خبرنگارانی بودند که در 20 روز نخست حمله ارتش روسیه به اوکراین در اسفند ماه 1400 در شهر ماریوپل حضور داشتند و اخبار آن را به جهان مخابره کردند و فیلم فعلی او توصیفی از آن 20 روز است. این اولین فیلم بلند سینمایی در کارنامه هنری چرنوف که ‌زاده شهر خارکیف در اوکراین است، به حساب می‌آید.
این نخستین مرتبه‌ای بود که سینمای ارمنستان هم وارد فهرست کوتاه برترین «فیلم بین‌الملل» سال شد. فیلم دراماتیک «آمه‌ریکاتسی»، ساخته گورجیان درباره مرد جوان ارمنستانی-امریکایی است که در بدو بازگشتش به ارمنستان توسط پلیس به اتهامات سیاسی و اجتماعی بازداشت و به زندان گسیل می‌شود و در آنجا از طریق پنجره سلول خود زندگی زوجی را که در عمارت روبه‌روی زندان وی زندگی می‌کنند، هر روز می‌بیند و آنها را می‌پاید. گورجیان علاوه بر کارگردانی، سناریوی فیلم را نوشته و نقش اصلی را هم بازی می‌کند.
 
«برگ‌های به زمین افتاده» از فنلاند به کارگردانی آکی کاریسماکی
کاریسماکی که سینماگر کارکشته‌ای است با فیلم «برگ‌های به زمین افتاده»، یک بار دیگر استادی‌اش را به اثبات رسانده و این اثر کاندیدای 2 گلدن گلوب هم شده بود که اولی در شاخه برترین فیلم «خارجی» (غیرانگلیسی زبان) بود و دومی برای «آلما پویستی» در قسمت بهترین هنرپیشه زن غیردراماتیک. «برگ‌‌های به زمین افتاده» نامزد 5 جایزه سال آکادمی سینمای اروپا هم شده بود که آن را «اسکار اروپایی» نیز نامیده‌اند. نقطه شروع درخشش بین‌المللی این کار کمدی-درام، جشنواره «کن 2023» بود که در آن جایزه هیأت ژوری را برد. کاریسماکی تنها سینماگر لهستانی است که توانسته به کاندیدایی اسکار برترین فیلم بین‌الملل نائل شود. او این کار را با ارائه فیلم سیاسی و پیچیده و موفق «مردی بدون گذشته» در سال 2003 انجام داد.
«چهار دختر» از تونس، به کارگردانی کائوتر بن هنیه، درامی مستند است که اولین بار در فستیوال امسال کن فرانسه به نمایش درآمد و همپا با فیلم «مادر همه دروغ‌ها» برنده جایزه «چشم طلایی» که به بهترین کار مستند اعطا می‌شود، شد و البته «مادر همه دروغ‌ها» نیز مانند «چهار دختر» وارد فهرست کوتاه کاندیداهای اسکار بهترین فیلم بین‌الملل امسال شده بود. «چهار دختر» داستان مردی به نام اولفا و چهار دختر وی است که زندگی آنان زیر ذره‌بین مقام‌های امنیتی رفته است.

 «سرزمین خدا» از ایسلند، به کارگردانی هلیوز پالماسون
این فیلم درباره یک کشیش دانمارکی (با بازی الویت کروست هو) است که به نقطه‌ای دوردست و مهجور در خاک ایسلند سفر می‌کند تا آنجا یک کلیسا را تأسیس و از زندگی و فرهنگ مردم آنجا فیلمبرداری کند. اما هرچه بیشتر به عمق منطقه و زوایای دوردست آن
فرو می‌رود، از مقصود اولیه‌اش پشیمان‌تر و از روحیاتی که می‌بیند، ناامیدتر می‌شود. پالماسون دو فیلم بلند دیگر هم ساخته است که اولی «برادران زمستانی» محصول 2017 بود و دومی «یک روز کاملاً سفید» محصول 2019 و فیلم دوم از سوی سینمای ایسلند به‌عنوان نماینده این کشور در قسمت اسکار بین‌الملل 2020 معرفی شد که البته نتوانست به نامزدی دست یابد.
«کاپیتان» از ایتالیا، به کارگردانی متئو گارونه می‌توانست اولین مرتبه نامزد شدن گارونه برای اسکار برترین فیلم بین‌الملل بعد از ناکام ماندن هر دو تلاش قبلی وی باشد و این چنین نیز شد و سیمای ایتالیا در سال‌های 2009 و 2019 دو فیلم دیگر گارونه با نام‌های «گومورا» و «داگمن» را هم به آکادمی اسکار معرفی کرد هرچند که هیچ یک وارد فهرست کاندیداها نشدند.
«کاپیتان» توانست روند بازی را به سود گارونه عوض کند زیرا در ماه سپتامبر (شهریور) در فستیوال معتبر ونیز، هم جایزه شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی را به گارونه بخشید و هم جایزه برترین هنرپیشه تازه‌کار جشنواره را برای «سیدو استار» به ارمغان آورد که نقش اول مرد فیلم را برعهده دارد. این فیلم درباره سفر طولانی دو جوان اهل سنگال به مقصد ایتالیا است که در آن با انواع خطرات مواجه می‌شوند. این فیلم نامزد دو جایزه آکادمی سینمای اروپا هم شده بود که یکی در شاخه بهترین فیلم بود و دیگری در قسمت برترین کارگردانی.
 سایر آثار برگزیده سال
در ادامه این گزارش، نگاهی گذرا به دیگر فیلم‌هایی خواهیم داشت که می‌توانند در فهرست برترین‌های سال جای بگیرند. «عابد و اسلحه»، فیلمی که از کشور آسیایی بوتان به کارگردانی «پاوو چوی نینگ دورجی» است. این هنرمند دو سال پیش با «لونانا»، فیلم قبلی‌اش کاندیدایی در شاخه اسکار برترین فیلم بین‌الملل را تجربه کرده بود. «مادر همه دروغ‌ها» از کشور مراکش و ساخته «اسمایی الدیر» به قیام مردمی سال 1981 این کشور آفریقایی می‌پردازد.
«روزهای کامل» فیلمی از سینمای ژاپن اما به کارگردانی «ویم وندرزمسن» آلمانی است. ژاپن به دفعات از پایه‌های تصاحب اسکار این رده بوده و همین دو سال پیش با «ماشین مرا بران» ساخته «ریوسوکی هاماگوچی» این مجسمه طلایی را به‌دست آورد.
«مجمع برفی» از کشور اسپانیا و به کارگردانی «جی.ای. بایونا» بخت‌آزمایی جدید سینمای اسپانیا برای تصاحب اسکار برترین فیلم بین‌الملل، براساس تجربیات هنرمندی بود که در دوران کار حرفه‌ای خود به ژانرهای مختلف سر زده است. «مجمع برفی» مانند «غیرممکن» فیلم سال 2012 بایونا، قصه تلاش انسان‌ها برای ستیز با مشکلات زیستی و غلبه بر طبیعت است.
 در این مورد خاص سقوط هواپیمای حامل بازیکنان یک تیم راگبی از کشور اروگوئه در سلسله کوه‌های یخ‌زده و پربرف «آند» و تلاش آنها برای زنده ماندن به تصویر کشیده شده است. گفتنی است «طعم چیزها» از فرانسه و به کارگردانی «ترن آن هنگ»، «اتاق معلمان» از کشور آلمان و ساخته «ایلکر کاتاک»، «توتم» از مکزیک به کارگردانی لیلا آویلس و «منطقه مورد نظر» از انگلیس و ساخته «جاناتان گلیزر» دیگر فیلم‌هایی هستند که در جمع و آثار غیرانگلیسی زبان سال گذشته درخشیدند و در ملاحظات نهایی «اسکار 2024» هم جای داشتند.

بــــرش

«کاپیتان» فیلمی از ایتالیا ساخته برتر سال سینمای جهان است، این فیلم درباره سفر طولانی دو جوان اهل سنگال به مقصد ایتالیا است که در آن با انواع خطرات مواجه می‌شوند. این فیلم نامزد دو جایزه آکادمی سینمای اروپا هم شده بود که یکی در شاخه بهترین فیلم بود و دیگری در قسمت برترین کارگردانی